DAVRANIŞ BİLİMLERİ I

Temelde yasaları ihlal etmeyi seçen bireyler bunu güdülerini tatmin etmek için yaparlar. Bu güdülerin ranjı sonsuza kadardır. Örneğin, insanlar sayısız güdüleri tatmin etmek için suça katılırlar. Hoşlanmak, eğlenmek, heyecan, korku duymak, merakını tatmin etmek gibi güdüler iç ödüller grubundadır. Ağrı, stres, gerginlik veya bunalmayı gidermek, kaybedilen bir beklentiyi karşılamak, sorumluluktan kaçmak veya kaçınmak, kendini yedekte tutmak veya korumak ise kişisel ve psikolojik ödüllerdir. Para kazanmak, mal ve hizmet elde etmek, ekonomik adaletsizliklerini gidermek, ekonomik kayıpları karşılamaksa ekonomik, parasal ve maddi ödüllerdir. Statü elde etmek, şeref ve prestij kazanmak, iyiliğe karşılık vermek, kabul edilebilirliği elde etmek, bir yere uymak veya normal olduğunu hissetmek, uzak durmak, başkalarına küskünlüğünü ifade etmek, grup sadakatini kanıtlamak, geleneksel rol beklentisini yerine getirmek, bir değişimle rekabet etmek veya ona uymak da kişilerarası ve sosyal ödüllerdir. Sistemi yenmek, birinin yaşamı üzerinde kontrole sahip olmak, yönetmek veya diğerlerinden güçlü olduğunu ifade etmek, özgürlük kazanmak politik ödüllerdir. Doğru cevap B’dir.

Ağrı, stres, gerginlik veya bunalmayı gidermek, kaybedilen bir beklentiyi karşılamak, sorumluluktan kaçmak veya kaçınmak, kendini yedekte tutmak veya korumak ise kişisel ve psikolojik ödüllerdir. Buna göre, sorumluluktan kaçmak veya kaçınmak seçeneği kişisel ve psikolojik ödüller içinde yer alır. Doğru cevap D’dir.

Kriminolojinin Türkçe karşılığı “Suç Bilimi”dir. Kriminolojinin “Suç olgusunun incelenmesi” , “Suç olgusuna ilişkin bilim” veya “Suç bilimi” gibi çok kısa tanımları yapılmaktadır. Kelime olarak suçluluk bilimi anlamına gelen kriminoloji, gerçek yaşamdaki fiili bir olay (örnek) olarak suçun bilimidir. Doğru cevap D’dir.

Haskell-Yablonosky, özlü bir tanımla, “Kriminolojinin, suç ve suçluların bilimsel incelenmesi” olduğunu ifade eder ve kriminolojinin inceleme alanı olarak da suçun niteliği ve miktarı, suçun ve suçluluğun nedenleri, ceza hukukunun gelişmesi ve ceza adaletinin yerine getirilmesi, suçun özellikleri, suçlunun ıslahı, suçluluk biçimleri ve suçun sosyal değişime etkilerini gösterirler. Suçlunun kişiliği ile ilgili bir ayrıntı yoktur. Doğru cevap E’dir.

Kriminolojinin Türkiye’deki kurucusu olan Ord. Prof. Dr. Sulhi Dönmezer’dir. Doğru cevap B'dir.

Seçeneklerdeki Suç Profilaksisi ikinci grup içinde Uygulayıcı Kriminoloji oluşturmaktadır. Diğer seçenekler teorik kriminolojinin alt dallarıdır. Doğru cevap B’dir.

Penoloji; cezaların ve güvenlik tedbirlerinin menşei ve gelişmelerini açıklar, bunların ne derece etkili olduklarını araştırır. Doğru cevap A’dır.

Uyum gösterenler, başarıya ulaşsın ya da ulaşmasınlar, hem genel olarak benimsenmiş değerleri hem de bunları gerçekleştirmek için kullanılacak geleneksel araçları kabul ederler. Nüfusun büyük bir çoğunluğu bu kategoriye girmektedir. Doğru cevap D’dir.

Amerikalı sosyal psikolog Philip G. Zimbardo, 1969 yılında Kırık Camlar Kuramı’nı denemek amacıyla birkaç deney yapmıştır. Amerika’nın iki ayrı şehrinde, değişik yapıya sahip olan iki ayrı mahallesine arabalar yerleştirerek bu kuramın geçerliliğini denemek üzere çalışmalarda bulunmuştur. Öncelikle, New York şehrinin Bronx bölgesine yoksulların yaşadığı bir mahalleye araç plakası bulunmayan, kaputu açık bir araç yerleştirmiştir. Yerleştirilen bu aracın durumuyla karşılaştırabilmek amacıyla da, Kaliforniya’da bulunan ve zenginlerin yaşadığı Palo Alto bölgesine bir başka araç yerleştirmiştir. Doğru cevap C’dir.

Beyaz yakalı suçlar terimi ilk kez Edwin Sutherland tarafından kullanılmıştır. Doğru cevap D’dir.

Şıklarda verilenlerin tamamı Haskell-Yablonosky’e göre kriminolojinin inceleme alanlarındandır.

Constant’a göre suçun oluşmasına neden olan ya da gelişmesini sonuçlayan ruhi olayları, mekanizmaları inceleyen dal Suç Psikolojisidir.

Penoloj ve suç sosyolojisi uygulayıcı Kriminoloji’nin alt dallarından dağildir.

Biyolojik kuramlar, Psikolojik Kuramlar ve Sosyolojik Kuramlar suçu açıklayan kuramlardandır.

İlk sosyolojik suçluluk teorisi olan suçun yapısal-fonksiyonel sınırlanması kuramı Durkheim geliştirilmiştir.

Şıklarda verilenlerin tamamı alt kültür kuramlarının önde gelen temsilcileri arasında yer alır.

Etiketleme (yaftalama), Chicago yaklaşımı ve Sosyal öğrenme kuramları suçu açıklayan etkileşimci kuramlardandır.

Etiketleme kuramı 1970’lerin ortalarında suçlu kariyerinin etkileşimci açıklaması olarak üne kavuşmuştur.

Anahtar önermesi yasaların ihlal edilmesini olumlu gören tanımlar, yasaların ihlal edilmesini olumlu görmeyen tanımlardan fazla olduğu zaman kişinin suç işlemesi olan kuram Sutherland’in ayırıcı birleşimler kuramıdır.

Çocuk suçluluğunun öğrenme süreci sonucu ortaya çıktığını ifade etmekle birlikte, bunun kontrol eksikliğinden de kaynaklanabileceğini ileri süren kuram Nye’nin Kontrol Kuramıdır.