DAVRANIŞ BİLİMLERİ I

Krallık soyundan gelen birisine toplumda çizilen bir değer daha çok statüsel bir durum diğer deyişle tabakalaşmanın görüntüsüdür. Doğru seçenek B'dir.

Kast sisteminde her sınıf kendisi içerisinde evlenebilir, yaşayabilir. Dolayısıyla yanlış verilen cevap C seçeneğindeki yer almaktadır.

Kast sisteminin oluşumuna ilişkin ilk belge M.Ö. 1100 tarihini göstermektedir ve M.S. 1000. yıllarda Hindistan’da kast sisteminin yerleştiği ve şu şekli kazandığı söylenebilir:

Brahman (Rahipler )

Kshatriyas (Savaşçı, asker, şef, soylular)

Vaishya (Tüccar, çiftçi ve zanaatkârlar)

Sudra (Köylüler ve hizmetkârlar) (Macionis, 2008)

Doğru seçenek D'dir.

Marx’a göre toplumlar ilkel, köleci, feodal, kapitalist ve sosyalist - komünist toplum olarak farklı aşamalarla ilerlemektedir. Doğru seçenek A'dır.

Çağdaş çatışma kuramının önde gelen tem- silcilerinden biri olan Dahrendorf’un amacı top- lumun çatışmacı bir kuramını oluşturmaktır. Dahrendorf ’a göre çatışma kuramının temel varsa- yımları ise şunlardır:

Her toplum, her zaman değişme sürecinin içindedir; sosyal değişme her zaman vardır.

Her toplum her zaman çatışmayı yaşar; sosyal çatışma her zaman vardır.

Bir toplumdaki her öge değişme ve bütünleşmeye katkıda bulunur.

Her toplum, üyelerinin bir kısmının diğerlerinin üzerinde kurduğu baskıya dayanır (Dahrendorf, 1959: 162).

Doğru seçenek A'dır.

Dahrendorf’a göre günümüzdeki sanayi top- lumlarında işçi sınıfı homojen bir yapıya sahip değildir. Marx’ın döneminde işçilerin çoğu vasıfsız ve eğitimsizken, 19. yüzyılın sonundan itibaren işçi sınıfında bazı farklılaşmalar olmuş ve kalifiye işçiler ortaya çıkmıştır. Üretimdeki teknik buluşlar, yenilikler ve kompleks makinelerin kullanımı gibi faktörler işçi sınıfının homojen yapısını değiştirmiş ve onların içinde de bir hiyerarşiye yol açmıştır. Dahrendorf’a göre, gelişmiş sanayi toplumların- da vasıflı işçiler, yarı-vasıflı işçiler ve vasıfsız işçiler bulunmaktadır. Bu üç grup sadece vasıflı olmak yönünden ayrılmaz, aynı zamanda sosyal statüleri açısından da ayrılırlar. Diğer önemli bir gelişme de yeni orta sınıf gerçeğidir. Hem kapitalin hem de iş gücünün bölünmesi, modern toplumlarda yeni orta sınıf olarak adlandırılan bir toplumsal tabakanın ortaya çıkmasına neden olmuştur (Dahren- dorf, 1959). Doğru seçenek A'dır.

Toplumsal tabakalaşmayı açıklamada önem taşıyan diğer kavramlar; eşitsizlik, farklılaşma ve hiyerarşidir.

Zamana ve topluma göre farklı biçimlerde ortaya çıkmaktadır. Bu da tabakalaşmanın dinamik niteliği olduğunu göstermektedir.

Kast sisteminin en önemli özelliği, doğumdanitibaren tüm insanlar arasında görevlerin, hakların,
sorumlulukların ve gücün kesin kurallarla belirlenmiş olmasıdır, yani kastlar arasındaki farklılıklar belirgindir ve değiştirilemezdir.

1. Brahman (Rahipler )
2. Kshatriyas (Savaşçı, asker, şef, soylular)
3. Vaishya (Tüccar, çiftçi ve zanaatkârlar)
4. Sudra (Köylüler ve hizmetkârlar)

Tabakalaşma anlayışı; Toplumsal tabakalaşma toplum üyeleri arasında sömürü ve hakimiyet sağlayan bir mekanizmalar bütünüdür.

“Tabakalaşma, toplumların en önemli görevlerin doğru biçimde en yetenekli kişilerce yerine getirilmesini sağlayan mekanizmasını oluşturmaktadır.

Gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan Gini katsayısı, sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, 1’e yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı ifade etmektedir.

Bugün hemen hemen dünyadaki tüm ülkelerin karşı karşıya kaldığı en önemli sorunlardan biri eşitsizlik ve yoksulluktur.

Gelir dağılımı ülkedeki eşitsizliklerle ilgili bilgi sunmaktadır.

Davis ve Moore, 1945 yılında yayınladıkları “Tabakalaşmanın Bazı İlkeleri” adlı eserlerinde işlevselci bir tabakalaşma kuramı geliştirmeye çalışmışlardır. K. Davis ve W. Moore (1945) toplumsal tabakalaşmanın toplumun işleyişi için gerekli olduğunu öne sürerler.

Kast sistemi doğum temelinde ortaya çıkan bir sosyal tabakalaşma sistemidir ve sisteminin klasik örneği Hindistan’da görülmektedir.

Eşitsizlikler azalmayıp artarken bu durum ülkemiz için de geçerlidir. Türkiye’de özellikle 1980 sonrası uygulanan ekonomik politikalar sonucu ekonomik anlamda eşitsizliklerin arttığı kabul edilen gerçeklerden biridir.

Davis ve Moore tabakalaşma hakkında önemli görüşler ortaya koysalar bile, bazı yönlerden eleştirilmektedirler. M. Tumin’e göre en önemli sorunlardan biri, toplumda verilen ödüllerin gerçekten birinin topluma yaptığı katkıyı ne kadar yansıttığıdır.

Modern toplumlarda tabakalaşma sadece doğuştan gelen özelliklere göre değil, bir bireyin bilgi, beceri ve çabalarını da içeren yeterlilikler temelindedir. Meritokrasi kavramı liyakat temelinde tabakalaşma
sistemini açıklar; yani kişilerin bireysel üstünlüğüne ve liyakata dayanan sistemdir. Meritokrasinin toplumda yaygınlaşması endüstri toplumlarında eşitlik şansını artırmıştır.