DAVRANIŞ BİLİMLERİ I

Birincil grupların üyeleri üyelik ve bizlik duygusuna sahiptirler. Kendileri biz kavramıyla herhangi bir olaya yaklaştıkları için grup dayanışmasının yüksek olduğu gruplardır. Yüzyüze ilişkilerin yoğun olduğu bu gruplarda üye sayısı azdır. Cooley ancak, az sayıda grubun bu tanıma uygun olduğunu saptamıştır. Bunlar da; oyun grubu, komşuluk, akrabalık gibi gruplardır.

Grup sosyolojideki en önemli kavramlardan biridir. Bu nedenle sosyologlar birçok grup çeşidinden söz ederler. Bunlar; birincil ve ikincil grup, iç ve dış grup, referans grubu ve elektronik etkileşim gruplarıdır.

Birincil grupları daha çok geleneksel ve endüstri öncesi toplumlarda yaygın olarak bulurken, örneğin köydeki akrabalık ilişkileri gibi, ikincil gruplar daha çok modern endüstriyel toplumlarda görülürler.

Sosyologlar aile ve evlilik biçimlerini beş temel kategoriye ayırarak incelemektedirler. Bunlar;
• Eş sayısı,
• Grup ilişkileri,
• Çiftlerin yerleşim yeri,
• Otorite ilişkileri,
• Soy ve secere ilişkileri

İdeal bir aile, üyelerine sıcak ve şefkatli bir ortam sağlar. Bu bilgi çatışma kuramıyla ilgili değildir.

Sembolik etkileşim kuramcıları aile içindeki ilişkilerin değiştiğini ve yeniden tanımlanması gerektiğini savunurlar.

Bundan 70 yıl önce William F. Ogburn, ailenin yerine getirdiği altı önemli fonksiyonu şu şekilde sıralamıştır (Ogburn and Tibbits, 1934). Bunlar;
• Neslin devamını sağlamak,
• Koruma,
• Toplumsallaşma,
• Cinsel davranışları düzenlemek,
• Sevgi ve arkadaşlık,
• Toplumsal statü sağlamak veya sosyal yerleştirmedir

Engels

Geniş aile, anne, baba, çocuklar ve yakın akrabaların birarada yaşadıkları aile tipidir.
Diğer bir de­yişle bu ailenin yapısı içinde büyükanneler, babalar, amcalar, halalar, torunlar yer alır. Bu ailede akraba­lık bağları çok kuvvetlidir. Doğru cevap A'dır.

William F. Ogburn, ailenin yerine getirdiği altı önemli fonksiyonu şu şekilde sıralamıştır. Bunlar; neslin devamını sağlamak, koruma, toplumsallaşma, cinsel davranışları düzenlemek, sevgi ve arkadaşlık,
toplumsal statü sağlamak veya sosyal yer­leştirmedir. Doğru cevap E'dir.

Çatışma kuramcıları ailenin toplumda önemli fonksiyonlar yüklendiğini kabul etmekte ancak her şeyi açıklıkla ortaya koymadığını ileri sürmekte­dirler. Çatışma kuramcılarına göre de aile önem­li bir kurumdur. Ancak, aile içerisinde kapitalist topluma benzer bir biçimde birtakım eşitsizlikler söz konusudur. Doğru cevap B'dir.

Endogami aile üyelerinin kendi aile ve akrabalarından biriyle evlenmesine velilen addır.
Bazı dini gruplar, ırklar hatta etnik gruplar, üyelerinin kendi üyeleri dışın­da evlenmelerine müsaade etmezler. Bunun nedeni önyargılı olmaları olduğu gibi, başkalarıyla yeterin­ce ilişki kurmamak da olabilir. Grup dayanışmasını bozmamak için de bu tür evliliklere müsaade edil­meyebilir. Doğru cevap A'dır.

Secere ve mirastan pay alma konusunda geleneksel ailelerde patriyarki (Baba Otoritesi) ve matriyarki (Ana Otoritesi) mevcutken modern ailelerde bilateral (Eşit Hak) mevcuttur. Doğru cevap C'dir.

Görücü usulü ile evlenme, evlenme çağına gel­miş bir erkeğe evleneceği eşinin ailesi tarafından seçilmesidir. Bu görevi de genelde erkeğin annesi yapar. Bu çabaya akraba ve komşular da ara bulucu olarak katılır. Doğru cevap E'dir.

Gecekondu ailesi sanayileşme ve göç olgusu sonucu toplumu­muzda ortaya çıkan bir aile tipidir. Bu ailede de egemen olan tip çekirdek ailedir. Bu ailenin kimi nitelikleri kırsal aileyi andırır. Her ne kadar kadın ve çocuklar geleneksel geniş aileye oranla daha çok özgürlüğe sahipseler de babanın aile içindeki dene­timi gecekondu ailesinde son derece güçlüdür. Doğru cevap A'dır.

Birincil grupla­rı yüzyüze ilişkilerin, yardımlaşma dostluk ve sevgi bağlarının yüksek olduğu gruplar olarak tanımlar. Birincil grupların üyeleri üye­lik ve bizlik duygusuna sahiptirler. Kendileri biz kavramıyla herhangi bir olaya yaklaştıkları için grup dayanışmasının yüksek olduğu gruplardır. Doğru cevap D' dir.

Dikey geniş aile; baba, oğul, torun gibi üç kuşağın bir arada yaşadığı bir aile modelidir. Evli oğulun eş ve çocuklarıyla birlikte yaşadığı bu aile özellikle ülkemizde kırsal kesimde oldukça yaygındır.

Birincil gruplar her zaman küçüktürler, çünkü büyük sayıdaki üyeler arasında yoğun bir ilişki kurmak çok güçtür. Bu nedenle büyük gruplar kendi aralarında ayrılarak daha küçük grupları oluşturabilirler. Ancak, bu şekilde birbirleri arasında yoğun iletişim kurmak mümkün olabilir.

İkincil gruplar daha çok modern endüstriyel toplumlarda görülürler. Bu toplumlarda insanların ilişkileri büyük bir çoğunlukla ikincil gruplarda geçmektedir. Yani belki bir daha hiç karşılaşmayacağımız insanlarla bir defaya mahsus, belirli amaca yönelik ilişkiler kurmaktayız. İkincil ilişkilerin gelişmesi, ikincil grupların oluşumunu arttırırken modern toplumların ayrılmaz bir parçasını oluşturmaktadır.