DAVRANIŞ BİLİMLERİ I

Endüstri Devrimi: 19. yüzyılın ortalarında Avrupa’da tarım toplumundan üretimin fabrikalarda yapılmaya başladığı döneme girilmesi ile birlikte insanların yaşamlarında köklü değişmeler olmuş; geniş kitlelerin iş bulmak için topraklarından koparak kentlere göç etmesine bağlı olarak yoksulluk, işsizlik, kötü çalışma koşulları, sağlık, eğitim ve barınma gibi sosyal sorunlar artmaya başlamıştır.

sosyolojinin gelişiminde rol oynayan faktörler şunlardır;

Amerikan ve Fransız devrimleri

Doğa bilimlerinde artış

Endüstri devrimi

Emperyalizm

Hadari Ümran: Yerleşiklik ve kentlilik anlamında kullanılmıştır

St. Simon “sanayileşme” kavramını ortaya atarak sosyal gelişme ve farklılaşma konularında yazarak Comte ve Spencer’e iyi bir başlangıç sağlamıştır.

A. Comte, Fransız devrimi ve Aydınlanma düşüncesine tepki olarak geliştirdiği düşünceleriyle tanınan sosyolojinin isim babası Fransız sosyologudur.

Pozitif hâl/dönem: Değişkenler arasında gözlenebilen ilişkilere dayanır. Kesin ve yasalara bağlı bilgi demektir.

Marx’a göre, refahın üretildiği ve dağıtıldığı düzenleme alt yapıyı, diğer sosyal ve
kültürel düzenlemeler ise üst yapıyı oluşturur. Marx, alt yapının üst yapıyı belirlediğini savunur.

Durkheim, “İntihar” isimli eserinde intiharın bireysel bir olay olmadığını, aksine
toplumsal bir olay olduğunu intihar istatistiklerini kullanarak göstermeye çalışmıştır.

Durkheim’e göre toplumların evrimine bakıldığında iki tür dayanışma olduğu anlaşılır:
• Mekanik dayanışma: Geleneksel topluluklarda benzerliklere dayalı olarak ortaya çıkan dayanışmadır.
• Organik dayanışma: Modern toplumlarda iş bölümü sonucunda farklılaşmaya bağlı
olarak ortaya çıkar.

Karizmatik otorite: Olağanüstü koşullarda bazen kişilere bazı üstün özellikler atfedilir. Kişinin gerçekte bu özellikleri taşıyıp taşımaması önemli değildir.

Sosyal bilimlerde çatışmacı yaklaşım ve kuramlar, toplumdaki gruplar ve sınıflar arasındaki sosyal, siyasi ve maddi eşitsizlikler üzerine vurgu yaparak mevcut sosyo-politik sistemi eleştirirler. Çatışmacılar, özellikle sınıflar arasındaki güç mücadelesi ve birbirine tarihsel olarak karşıt olan hâkim ideolojiler üzerinde dururlar.

Sosyolojinin gelişiminde dört faktör birlikte önemli rol oynamıştır:

Sosyolojinin öncüleri olarak İbni Haldun, Henri de Saint Simon, Auguste Comte ve Karl Marx sıralanabilir.

İbni Haldun’un en önemli eseri Mukaddime’dir.

St. Simon, istikrarlı ve istikrarsız yapılar arasındaki farklara işaret ederek sosyolojik işlevselcilik ve değişken sosyal yapılar düşüncesinin ilk habercisi olmuştur.

St. Simon, sosyolojinin en önde gelen düşünürü olmasına rağmen, onun çırağı, arkadaşı, birkaç eserinde ortak yazarı olan A. Comte, altı ciltlik Pozitif Felsefe Dersleri adlı eseriyle sosyolojinin babası olarak anılmıştır.

Comte, sosyolojinin isim babasıdır ve pozitivizmin de kurucusudur.

Pozitif hâl/dönem: Değişkenler arasında gözlenebilen ilişkilere dayanır. Kesin ve yasalara bağlı bilgi demektir. Bu dönem bilimsel dönem olarak da anılır.

Evrimciliği toplumların belirli aşamalardan geçeceği, önce “ilkel komünal”, “feodal”, “kapitalist” ve “sosyalist” toplum aşamalarının birbirini izleyeceği ve sonuçta sınıfsız topluma ulaşılacağını savunmasından kaynaklanır.

“fert yok, cemiyet var” ya da “önce toplum, sonra birey” görüşünün sahibi Emile Durkheim, ıslahatçı /reformcu, determinist, işlevselci, indirgemeci bir sosyolojinin kurucusudur.