DAVRANIŞ BİLİMLERİ I - Deneme Sınavı - 21

Bruce ve Yearley demografi tartışmalarında sıklıkla kullanılan kavramlardan birinin “demografik dönüşüm” olduğunu ifade etmektedirler. Bu kavram, özellikle tarım toplumundan sanayi toplumuna geçişte nüfusta yaşanan değişimleri kapsamaktadır. Doğru cevap B'dir.

Henslin (2008: 610-612), kenti çok sayıda insanın kalıcı olarak iskân ettikleri ve kendi yiyeceklerini kendilerinin üretmediği yer olarak tanımlamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Anthony Giddens ve Ulrich Beck tarafından geliştirilen risk toplumu kavramı, geleneklerden uzaklaşma, kopma ve aşırı bireyselleşme ile birlikte, belirsizliklerin ve risklerin giderek arttığı bir toplum yapısından bahsetmektedir. Genel olarak bakıldığında, risk toplumu kent ile organik ilişki içindedir denilebilir. Doğru cevap D'dir.

Kent çalışmalarındaki önemli kavramlardan bir diğeri olan banliyö (suburb) ve banliyöleşme (suburbanization), kır ile kent arasında yer alan bir kavram olarak değerlendirilebilir. Banliyö genel olarak, kentten daha az; kırsal alandan daha fazla nüfusa sahip olan yerleşim alanları şeklinde tanımlanabilir. Doğru cevap A'dır.

Harvey, “mekânın yeniden yapılandırılması” kavramı ile sanayi kapitalizmi ve kentlilik arasındaki ilişkiyi ortaya koymaya çalışmaktadır. Geleneksel toplumlardan farklı olarak
kapitalist toplumlarda, kır ve kent arasındaki sınırlar giderek bulanıklaşmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Eşitsizlik olgusunun gözlemlendiği bir diğer alan ise sosyal sınıf çerçevesinde ele alınmaktadır. Ekonomik kaynaklara ulaşma konusunda nüfusun tamamının eşit fırsat ve haklara sahip olmadığı görüşünü kabul eden bu bakışa örnek olarak, yukarıdaki örnekte de görüldüğü gibi eşit işe eşit ücret alamama, iş ile ilgili haklardan yoksun olma ve işsizlik verilebilir. Sağlık bakımının ticarileşmesi sürecine paralel olarak, alt sosyo-ekonomik seviyede yer alanların bu hizmetlerden en düşük seviyede faydalanması ya da hiç faydalanamaması da bir diğer örnek olarak kabul edilebilir. Doğru cevap C'dir.

Sosyolojinin temel ilgi alanlarından biri olan toplumsal değişme kavramı, Avrupa’da ortaya çıkan iki önemli sosyal değişim olgusundan oldukça etkilenmiştir: Endüstri Devrimi ve Fransız Devrimidir. Bu nedenle doğru cevap D'dir.

İçsel etmenler, altyapısal unsurlar, onların topluluk ya da toplum üyeleri arasındaki dağılımı
ve üyelerin bu kaynak ve hizmetlere ulaşabilmesini içermektedir. Dışsal etmenler ise insan gücünün kontrol edebilirliğinin dışındaki yer alan etmenleri içermektedir. Doğal afetler, teknolojinin beklenmedik sonuçları dışsal etmenlere örnektir. Eğitim ve politik faktörler yapısal etmenlerdir. Bu nedenle Doğru Cevap A'dır.

Giddens (2008: 64) tarafından yapılan bir başka sınıflamaya göre ise sosyoloji literatüründe
toplumsal değişme üzerinde olan etkiler üç başlık altında ele alınabilmektedir: kültürel etkenler, fiziksel çevre, siyasal örgütler. Bu nedenle doğru cevap E'dir.

Demografi, diğer bir deyişle nüfus bilimi, nüfusun büyüklüğü, dağılımı, yaş, toplumsal cinsiyet, etnik köken, refah bakımından yapısı, doğum, ölüm oranları, göç ve gelecek eğilimlerini araştırmaktadır. Karbon Salınımı bu konular arasında yer almamaktadır. Bu nedenle Doğru Cevap B'dir.

Formel demografi, nüfusun matematiksel yönü ile ilgilenmekte ve istatistiksel analizler yapmaktadır. Diğer bir deyişle, doğurganlık ve ölüm oranlarındaki mevcut eğilimler, bu eğilimleri etkileyen faktörler ve bunların nüfus artışları üzerindeki etkilerini incelemektedir. Sosyal demografi, toplumsal ve kültürel faktörlerin nüfus üzerine etkisini incelemektedir. Diğer şıklar ise çeldirici olarak verilmiştir. Bu nedenle Doğru Cevap E'dir.

Kızların okula gidememesi, ekonomik ve politik alanda yoğun bir şekilde yer alamaması, toplumsal cinsiyet temelli eşitsizliğin somut örnekleridir. Kadınlara seçme seçilme hakkı verilmesi, okullarda kız ve erkeklere eşit olanakların sunulması, işletmelerde kadın ve erkeklere eşit kariyer olanakların sağlanması eşitliliğin bir göstergesidir. Ancak Doğuda kız çocuklarının okula gidememesi eşitsizliğe örnek teşkil etmektedir.

Kent sosyolojisi içinde önemli yaklaşımlardan biri olan Chicago Okulu’nun temsilcileri arasında Robert Park, Ernest Burgess ve Louis Wirth ilk akla gelenlerdir. Max Weber ise bürokrasi yaklaşımının temsilsici olan bir sosyologtur. Bu nedenle doğru Cevap E'dir.

Birinci bölge, merkezî iş alanını oluşturmaktadır. İkinci bölge ise dönüşüm içinde olan şehir merkezini kapsamaktadır. Göreli olarak yoksulluğun yaşandığı bir alandır bu bölge. Üçüncü bölge, dönüşüm içinde olan ikinci bölgeden kaçan ama yine de daha pahalı bölgelere gitme gücüne sahip olmayan işçilerin yaşadıkları alanı ifade etmektedir. Bu bölgede yaşayan işçilerin iş alanlarına gitmeleri göreli olarak kolaydır. Dördüncü bölge yanlış olarak verilmiştir. Sanayi banliyo bölgesi değil, orta sosyoekonomik seviyede yer alanların tercih ettikleri, pahalı ve refah düzeyi yüksek olan alanları orta gelirlerinin olduğu bölgeyi içermektedir. içermektedir. Beşinci bölge ise sayfiye yeri olarak kullanılan banliyö ya da uydu kentleri kapsamaktadır. Bu nedenle doğru Cevap D'dir.

Çevre Modeli- Michael Porter tarafından değil,  Chauncey Harris tarafından geliştirilmiştir. Bu nedenle Doğru Cevap C'dir.

B ve E şıkkı Merkezleri Bir Bölgeler Modelini temsil etmektedir.  C şıkkı Çok Çekirdekli Modeli temsil etmektedir.  D şıkkı ise çevre modelini temsil etmektedir. A şıkkı ise sektör modelini temsil etmektedir. Bu  nedenle Doğru Cevap A'dır.

Bir toplumda nüfusun görünümünü etkileyen üç temel faktör, doğumlar, ölümler ve göçlerdir.

Sosyolojik olarak, kişi ya da kişilerin sosyal kimliklerini ya da sosyal değerlerini küçültmek, azaltmak amacı ile kullanılan
olumsuz etiketlemeleri içeren kavram damgalama olarak adlandırılmaktadır.

Nüfusun az olduğu alanlardan fazla olan alanlara doğru yaşanan nüfus hareketi kentleşme olarak tanımlanırken nüfusun fazla olduğu yerleşim alanlarından az olduğu alanlara doğru gözlemlenen göç hareketi de karşı kentleşme olarak ifade edilmektedir.

Hoyt, özellikle göçmenlerin kentin lüks yerlerini istila ettiklerini, belli bir süre sonra bu bölgede yaşayan üst sosyoekonomik seviyedeki kişilerin buradan ayrıldıklarını ve bunun sonucunda da bu bölgenin değerinin azaldığını istila-başarı çemberi kavramı ile ifade etmektedir.