DAVRANIŞ BİLİMLERİ I - Deneme Sınavı - 12

Sosyoloji, içinde yaşadığımız dünya, çevre ve kendimiz arasındaki ilişkiyi anlamamıza ve açıklamamıza yardımcı olan bir disiplindir.

Sosyologların sosyal yapı kavramı ile ifade ettikleri şey, insanlar arasındaki nispeten düzenli ilişkilerdir.

Bir doğal afetin etkisi altında kalan insanların içinde bulundukları olumsuz duyguları ve bunların insanlar üzerine olan yansımalarını incelemek psikoloji bilim dalında yetkin olmayı gerektirir.

Mikro sosyolojide önemli ve öncelikli olan sosyal etkileşimlerdir. Yani insanlar bir araya geldiklerinde neler yapmaktadırlar. İnsanların kız arkadaşlarıyla, aileleri ile olan ilişkileri, nerede vakit geçirdikleri, neler yaptıkları, kullandıkları dil, evlerini döşeme stilleri, birbirlerinin dikkatlerini nasıl çektikleri, nasıl ilgi duydukları hep mikro sosyolojik analizlerdir.

Makro sosyolojik analizler geniş açılı merceklere benzer. Burada, gözlemlenen toplumun kendisi, nasıl organize olduğu ve nasıl değiştiğidir. Bu tür analizlerde toplumsal etkileşimin daha geniş ve karmaşık olan parçaları incelenir. Örneğin, toplumsal sorunlar, fakirlik, işsizlik, evsizlik, kentsel suçlar ve aile içi şiddet gibi

Toplum, ortak bir toprak parçasına sahip olan, burada yaşayan, ortak bir kültürü paylaşan ve aynı politik otoriteye uyan insanların aralarında kurmuş oldukları karşılıklı ilişkilerin bir bütünüdür.

Bireyin toplum içinde yer aldığı sosyal konumu statü olarak adlandırılmaktadır.

Belirli statüleri işgal eden bireylerden olan beklenti kalıplarına rol adı verilir. Yaşamımız boyunca toplum bizlerden belirli roller üstlenmemizi bekler. Bir taksi şoförünün bizi istediğimiz adrese götürmesi, bir polisin bir hırsıza müdahale etmesi toplumsal rol örnekleridir.

Bir araştırmada esas neden olan veya etkileyen değişken, bağımsız değişken olarak adlandırılmaktadır. Verilen örnekte göç etkileyen (bağımsız), sosyal davranış ise sonuç, bağımlı değişkendir.

Sosyolojinin gelişiminde Endüstri Devrimi, Amerikan ve Fransız devrimleri, emperyalizm ve doğa bilimlerindeki gelişmeler önemli rol oynamıştır.

A. Comte, Fransız devrimi ve Aydınlanma düşüncesine tepki olarak geliştirdiği düşünceleriyle tanınan sosyolojinin isim babası Fransız sosyoloğudur.

Pozitif hâl/dönem: Değişkenler arasında gözlenebilen ilişkilere dayanır. Kesin ve
yasalara bağlı bilgi demektir. Bu dönem bilimsel dönem olarak da anılır.

Marx’ın felsefesi “Diyalektik Materyalizm” (Dialectical Materialism) olarak anılırken; sosyolojisine “Tarihsel Maddecilik” (Historical Materialism) denilir.

E. Durkheim “Sosyoloji Yönteminin Kuralları” adlı eserini yazmıştır (1898). Bu eserde sosyal olguları tanımlar, normal ve patolojik arasında ayrım yapar.

M. Weber, anlama kadar açıklama üzerinde durması, insan eylemlerini sınıflaması
ve en önemlisi de bürokrasi konusunda bir kuram geliştirmiş olması yüzünden bugün de önemini korumaktadır.

Sosyolojideki temel kuramsal yaklaşımlar sembolik etkileşimcilik, işlevselcilik, çatışmacılık, feminist ve post-modernist yaklaşımlardır. Pozitivis, Metodolojik Yaklaşımdır.

İşlevselcilikteki vurgu daha çok yapı ve onun işleyişi üzerindedir. Yapıyı oluşturan elemanlar olarak normlar, adetler, gelenekler ve kurumlar analiz edilir.

Radikal Feministler ataerkilliği kültürün bir sonucu olarak görürler. Ataerkil ideoloji, kadını ikincil ve zayıf cins olarak görerek ev işi ve çocuk yetiştirme rolüne indirger.

Endüstri Devrimi: 19. yüzyılın ortalarında Avrupa’da tarım toplumundan üretimin fabrikalarda yapılmaya başladığı döneme girilmesi ile birlikte insanların yaşamlarında köklü değişmeler olmuş; geniş kitlelerin iş bulmak için topraklarından koparak kentlere göç etmesine bağlı olarak yoksulluk, işsizlik, kötü çalışma koşulları, sağlık, eğitim ve barınma gibi sosyal sorunlar artmaya başlamıştır.

sosyolojinin gelişiminde rol oynayan faktörler şunlardır;

Amerikan ve Fransız devrimleri

Doğa bilimlerinde artış

Endüstri devrimi

Emperyalizm