DAMGA VERGİSİ VE HARÇLAR BİLGİSİ

Genel anlamada harç tanımından hareket edildiğinde yarı kamusal nitelikteki bölünebilir kamu hizmetlerinden faydalanmak isteyen kişinin bu hizmetin karşılığını ödemesi gerekmektedir. Dolayısıyla harç; yarı kamusal nitelikteki bölünebilir kamu hizmetlerinden faydalanmanın karşılığı olarak alınan bedeldir. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Harçlar Kanunu’nu incelediğimizde özü itibarıyla 9 ayrı harcın tek kanun altında toplanmış olduğunu görmekteyiz. Genel bir mükellefiyetten ziyade her bir haç türü için mükellef tanımı da ayrı yapılmıştır. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Noter harçları, Konsolosluk harçları Pasaport harçları ve Trafik harçları sadece harca tabi işlemi talep eden kişilerin hukukunu etkileyen işlerle ilgili harçlardır. Ancak Yargı harçları, harca tabi işlemi talep edenlerin dışındaki kişilerin de hukukunu etkileyen işler ile ilgili harçlardandır. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Genel olarak yargı harçlarını davayı açan veya harca mevzu olan işlemin yapılmasını isteyen kişiler ödemekle yükümlü tutulmuştur. Doğru cevap "E" şıkkıdır.

Harçlar bakımından Harçlar Kanunu genel, usul kanunları ise özel kanun olarak dikkate alınacaktır. Yargılama harçları bakımından nihai mali yükümlülüğü ortaya koyabilmek bakımından usul düzenlemeleri olan;
Hukuk Muhakemeleri Kanunu,
İdari Yargılama Usulü Kanunu ve
İcra ve İflas Kanunu 

özel kanun olarak dikkate alınacaktır.

Vergi yargısında başvurma harcının mükellefi dava açan vergi mükellefidir. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Rücu etmek demek daha önceden yüklenilen mali yükün başkasına aktarılarak bu yükten kurtulma anlamına gelmektedir. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda sadece celse harcı ile karar ve ilam harcı yargılama giderleri arasında sayılmıştır. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

İcra harçları bakımından İcra ve İflas Kanunu'ndaki özel hüküm gereğince borçlu, harçların esas mükellefi olmaktadır. Ancak işlemi talep eden alacaklı bu harçların ödenmesinden
Harçlar Kanunu’nun 53. maddesi gereğince sorumlu olacaktır. Alacaklının ödeme sorumluluğu, tahsilat ile birlikte sona ermektedir. Doğru cevap "E" şıkkıdır.

VUK 8. madde gereğince mükellef (yükümlü), vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettübeden (yüklenen) gerçek veya tüzel kişidir.

Yargı harçları bakımından harç yükümlüsünü ararken önce Harçlar Kanunu’na bakılacak sonra özel bir yasa düzenlemesinin bulunup bulunmadığına bakılması gerekecektir.

Harca tabi işlemi talep edenlerin dışındaki kişilerin de hukukunu etkileyen işler ile ilgili harçlar ise:
• Yargı Harçları
• Vergi Yargısı Harçları
• Tapu ve Kadastro Harçları ile
• Gemi ve Liman Harçlarıdır.

Bazı harca tabi işlemler ise rızası olmaksızın başkasının hukukunu etkileyecek niteliktedir. Diğer bir ifade ile bu harçlara tabi hizmetlerin amacı başkasının hukukunu zorla etkileme amacına yöneliktir. Bunlar ise
• Yargı harçları ile
• Vergi yargısı harçlarıdır. Bu harçlarile ilgili mükellefiyete aşağıda detaylıca değinilmiştir.

Harçlar Kanunu’nun 11. maddesinde yargı harçlarının mükellefi (yükümlüsü) düzenlenmiştir. Genel olarak yargı harçlarını davayı açan veya harca mevzu olan işlemin yapılmasını isteyen kişiler ödemekle yükümlü tutulmuştur. Yargı harçları,
• Mahkeme harçları,
• İcra ve iflas harçları
• Ticaret sicili harçları ,olmak üzere üç ana grup ile
• Diğer yargı Harçları altında bu yukarıdaki hizmet grupları için ortak harca tabi işlemler olarak düzenlenmiştir.

Harçlar bakımından Harçlar Kanunu genel, genel usul kurallarını içerse de usul kanunları özel kanun olarak dikkate alınacaktır. Yargılama harçları bakımından nihai mali yükümlülüğü ortaya koyabilmek bakımından usul düzenlemeleri olan;
• Hukuk yargılamasının tabi olduğu kuralları ihtiva eden Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nu (HMK),
• İdari yargı ve vergi yargısının tabi olduğu kuralları ihtiva eden İdari Yargılama Usulü Kanunu’nu (İYUK) ile
• İcra ve iflas işlemlerinin tabi olduğu kuralları ihtiva eden İcra ve İflas Kanunu’nu (İİK) incelemek gerekmektedir.

HMK’de sadece celse harcı ile karar ve ilam harcı yargılama giderleri arasında sayılmıştır. Mahkeme harçlarından olan başvuru harcı ile yine bir tür başvuru harcı olan temyiz, istinaf ve itiraz harçları yargılama giderleri arasında sayılmamıştır. O hâlde HMK uygulamasında yargılama giderleri denildiğinde sadece celse harcı ile karar ve ilam harcının anlaşılması gerekmektedir.

İdari davalarda İYUK uygulanmakla birlikte İYUK kapsamında yargılama giderleri konusunda özel bir düzenleme yapılmamış bu konuda İYUK 31. maddesi ile yargılama giderleri konusunda Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun uygulanacağına yer verilmiştir.

İcra talebinin gerekçesi devletin gücü ile cebri tahsilattır, bu durumda tahsil yetkisi de icra dairesindedir.

Harçlar Kanunu’nun 14. maddesi ile erler ve ihtiyaçları Devlet tarafından üstlenilen ve karşılanan onbaşı ve çavuşlar adliye işlemlerinden ötürü harçtan muaf tutulmuşlardır. Profesyonel nitelikte uzman onbaşı ve çavuşlar bakımından bu muafiyet uygulanmayacaktır. Bu muafiyet bu görevler devam ettiği sırada doğacak harçlar ile sınırlıdır.

Gemilerin mülkiyetinin devri veya sicil kayıtları üzerinde hak doğurucu şerhlerin verilmesi de işleme taraf olan kişilerin ortak rıza ve istemlerine bağlıdır