aofsorular.com
ADL202U

Yargılama Harçları

5. Ünite 65 Soru
S

Harçlar hangi yargılama çeşitleri harca tabi tutulmuştur?

Harçlar Kanunu’nda harca tabi olacak yargılama çeşitleri arasında bir ayrım yapılmaksızın, tüm yargılama işleri kural olarak harca tabi tutulmuştur. 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun ikinci maddesinde yargı harçlarının konusuna yer veril­miştir. Yargı işlemleri genel olarak harca tabi tutulmuş ancak, tarife ile belirtilenler ile sı­nırlı tutulmuştur. Ceza mahkemelerinde yapılan yargı işlemleri tarifede yer almadığından yargı harçlarının konusuna da girmemektedir.

S

Ceza mahkemelerinde şahsî hukuka ait hakların hüküm altına alınması halinde hangi tarifeye göre harç alınacaktır?

Ceza mahkemelerinde şahsî hukuka ait hakların hüküm altına alınması halinde celse harçları hariç olmak üzere, (1) sayılı tarifeye göre harç alınacaktır.

S

Harçlar Kanunu’nun (1) sayılı tarifesinde harçlar kaç ana başlık altında düzenlenmiştir?

Kanun’un (1) sayılı tarifesinde harçlar üç ana başlık altında düzenlenmiştir. Bunlar Mahkeme Harçları, İcra ve İflas Harçları ile Ticaret Sicil Harçları’dır.

S

Vergi yargısı harçları Harçlar Kanunu’nun hangi tarifesine bağlanmıştır?

Vergi yargısı harçları konusunda kanun koyucu Harçlar Kanunu’nda ayrı bir düzenleme yaparak vergi yargısı harçları konusunda kanun koyucu yine Harçlar Kanunu’nda ayrı bir düzenleme yaparak vergi yargısı harçlarını Harçlar Kanunu’nun (3) sayılı tarifesine bağlamıştır. “Mahkeme Harçları” tanımı kullanıldığında bu tanım vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümler ile bunlara bağlı zam ve cezalara ilişkin uyuşmazlıklardan dolayı vergi mahkemelerinde, böl­ge idare mahkemelerinde ve Danıştay’da açılan davalarda alınan harçlar için kullanılma­yacaktır.

S

Harçlar Kanunu’nun (1) sayılı tarifesinde yer alan mahkeme harçları hangi davalarda alınacak harçları düzenlemektedir?

Harçlar Kanunu’nun (1) sayılı tarifesinde yer alan mahkeme harçları hukuk davaları ile idari dava işlerinde alınacak harçları düzenlemektedir.

S

Harçlar Kanunu’nun (1) sayılı tarifesinde yer alan mahkeme harçları hangileridir?

Bu harçlar, dava açılması sıra­sında alınan başvuru harcı, yargılama sırasında koşulları oluştuğunda cezai mahiyette celse harcı, yargılama içerisinde yapılacak keşiflerde keşif harcı, yargılama sona erdi­ğinde karar ve ilam harcı, ile ilk derece mahkemelerince verilecek kararlara karşı takip edilecek kanun yollarında alınacak temyiz, istinaf ve itiraz harçları olarak beş ayrı harç öngörülmüştür.

S

Harçlar Kanunu’nun (3) sayılı tarifesinde yer alan mahkeme harçları hangileridir?

Harçlar Kanunu’nun (3) sayılı tarifesinde yer alan vergi yargısı harç­ları ise gerek derece başvurusu gerekse kanun yolları başvurusuna karşılık olmak üzere başvurma harcı, karar ve ilam harçlarına karşılık olmak üzere maktu harçlar ve nispi harçlar ile suret harçlarına yer verilmiştir.

S

Başvurma harcı hangi mahkemelere yapılacak başvurularda alınmaktadır?

Başvurma harcı dilekçe veya tutanakla dava açma, davaya müdahale (katılma) veya tevdi mahallinin (ödeme yerinin) tayini, ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz, tesbiti delail (delil tespiti) ile ilgili olarak mahkemelere yapılacak başvurularda alınmaktadır.

S

Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümler ile bunlara bağlı zam ve cezalara ilişkin uyuşmazlık­lardan dolayı başvuru harcı alınmakta mıdır?

Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümler ile bunlara bağlı zam ve cezalara ilişkin uyuşmazlık­lardan dolayı vergi mahkemelerinde, bölge idare mahkemelerinde ve Danıştay’da açılan davalarda da başvuru harcı alınmaktadır.

S

Vergi yargısında hangi türde dava açma olanağı söz konusu değildir?

Vergi yargısında tevdi mahallinin (ödeme ye­rinin) tayini, ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz, tesbiti delail (delil tespiti) türünde dava açma olanağı söz konusu değildir.

S

Dava açma deyimi nasıl tanımlanabilir?

Dava açma deyimi kişinin maddi veya manevi varlığının veya hakkının zarar görmesi veya zarar görme tehlikesi karşısında maddi veya manevi varlığının veya hakkının ko­runması için mahkemeden yardım istemesi olarak tanımlanabilir.

S

Davalar ne zaman açılmış sayılmaktadır?

HMK 118nci madde gereğince dava, dava dilekçesinin kaydedildiği tarihte açılmış sayılır. İYUK 3. maddesi gereğince de idarî davalar, Danıştay, idare mahkemesi ve vergi mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle açılır.

S

Hangi mahkemelere yapılan başvurularda başvuru harcı doğmaktadır?

Aşağıdaki ilk derece, istinaf veya yüksek mahkemelere, kararlara karşı kanun yolları (temyiz, istinaf, itiraz) haricinde yapı­lan başvurularda başvuru harcı doğacaktır. İlgili tarifeler parantez içerisinde verilmiştir.

  • Sulh Hukuk Mahkemesi (1)
  • İcra Hukuk Mahkemesi (1)
  • Asliye Hukuk Mahketmesi (1)
  • İdare Mahkemesi (1)
  • Vergi Mahkemesi (3)
  • Bölge Adliye Mahkemesi (1)
  • Bölge İdare Mahkemesi (1) (3)
  • Yargıtay (1)
  • Danıştay (1) (3)
  • Askeri Yüksek İdare Mahkemesi (1)
  • Anayasa Mahkemesi (1)
S

HMK’nın haricindeki kanunlar ile kurulan mahkemelerde hangi harçlar uygulanacaktır?

HMK’nın haricindeki kanunlar ile kurulan mahkemeler genel olarak asliye hukuk mahkemelerinin görevine giren işler için kurulduğundan bunlar ile ilgili harç uygulamaları asliye hukuk mahkemeleri gibi değerlendirileceklerdir. İcra hukuk mahkemeleri tarifede ayrı olarak belirlenmiş olduğundan, iş mahkemeleri, fikir ve sınai haklar hukuk mahkemeleri, kadastro mahkemeleri, tüketici mahkemeleri, aile mahkemelerinde açılan davalar için asliye hukuk mahkemesi için belirlenen harçlar uygulanacaktır.

S

HMK’da üçüncü kişinin müdahalesi kaça ayrılmıştır?

Dava genel olarak davacı(lar) ile davalı(lar) arasında görülür. Ancak taraflar arasındaki bu ihtilaf zaman zaman üçüncü kişilerin haklarını doğrudan veya dolaylı bir şekilde et­kileyebilir. HMK’da üçüncü kişinin müdahalesi asli ve fer’i olarak ikiye ayrılmıştır.

S

Üçüncü kişinin asli müdahalesi nasıl olmaktadır?

Üçüncü kişi hem davalı hem de da­valı aleyhine aynı mahkemede dava açarak mahkeme kararının kendisine karşı ileri sürülmesini engellemek için asli olarak müdahale ederek mülkiyetin her iki tarafa da ait olmadığını veya kendisinin de hakkı olduğunu ileri sürebilecektir. Asli müdahale talebinde bulunan kişi müdahale davasının davacısı olarak taraf sıfatına kavuşurken diğer davanın davalı ve davacısı ise bu davanın davalıları haline gelmektedir. Asli müdahale aslında bir çeşit karşı davadır.

S

Üçüncü kişinin fer’i müdahalesi nasıl olmaktadır?

Fer’i müdahalede ise üçüncü kişinin doğrudan bir taraf olma hakkı yoktur, ancak taraf­lardan birisinin davayı kazanmasında hukuki yararı varsa o taraf yanında ve ona yardımcı olmak amacıyla, tahkikat sona erinceye kadar, davada yer almaktır. Feri müdahil, davanın davalısı veya davacısı değildir. Mahkemece müdahale talebinin kabulü halinde müdahil, davayı ancak bulunduğu noktadan itibaren takip edebilir. Müdahil, yanında katıldığı tarafın ya­rarına olan iddia veya savunma vasıtalarını ileri sürebilir; onun işlem ve açıklamalarına aykırı olmayan her türlü usul işlemlerini yapabilir.

S

Harçlar Kanununa göre davaya asli veya fer’i müdahale edilmesi halinde müdahale edenden harç nasıl alınmaktadır?

1 Seri Numaralı Harçlar Kanunu Genel Tebliği’nde “davaya müdahale edilmesi hali bir nevi yeni dava mahiyetinde bulunduğundan, müdahale eden tarafın da başvurma harcı ödemesi gerekmektedir” açıklaması dikkate alındığında aslında harca tabi işlem için asli müdahalenin kastedilmiş olduğu ortaya çıkmaktadır. Ancak Harçlar Kanunu’nun (1) sayılı tarifesinde davaya müdahale asli veya fer’i müdahale olarak bir ayrıma tabi tutulmamıştır.

S

Alacaklının te­merrüdü ne demektir?

Türk Borçlar Kanunu’nun (TBK) 106. maddesinde yapma veya verme edimi gereği gibi kendisine önerilen alacaklının, haklı bir sebep olmaksızın onu kabulden veya borçlunun borcunu ifa edebilmesi için kendisi tarafından yapılması gereken hazırlık fiillerini yapmaktan kaçınmasını, “alacaklının te­merrüdü” olarak tanımlamıştır.

S

Borçlunun, tevdi yerini belirlenmesi talebi başvuru harcına tabi midir?

TBK 107. maddesi gereğince temerrüde düşen alacaklıya karşı edimini yerine getirebilmesi için borçlu, ifa yerindeki mahkemeden tevdi yerini be­lirmesini isteyerek, hasar ve giderleri alacaklıya ait olmak üzere, teslim edeceği şeyi ha­kimin belirlediği yere tevdi ederek borcundan kurtulabilir. Borcundan kurtulmak isteyen borçlunun, tevdi yerini belirlenmesi talebi başvuru harcına tabidir.

S

HMK’nuna göre hangi durumda ihtiyati tedbir kararı verilebilir?

HMK’nın 389. maddesinde mevcut durumda meydana gelebilecek bir değişme nedeniyle hakkın elde edilmesinin önemli ölçüde zorlaşacağından ya da tamamen imkansız hale geleceğinden veya gecikme sebebiyle bir sakıncanın yahut ciddi bir zararın doğacağından endişe edilmesi hallerinde, uyuşmazlık konusu hakkında ihtiyati tedbir kararı verilebile­ceği düzenlenmiştir.

S

İhtiyati tedbir talebinde bulunulması halinde harç alınacak mıdır?

Dava açılmadan önce esas hakkında görevli ve yetkili olan mahkemeden ihtiyati tedbir talebinde bulunulması halinde, (1) sayılı tarife gereğince başvurma harcı alınacağı açıktır. Diğer taraftan, dava açıldıktan sonra veya dava dilekçesi ile birlikte ile ihtiyati tedbir tale­binde bulunulmuş ise ihtiyatî tedbir talebi için herhangi bir harç alınmayacaktır.

S

İhtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararlarına itiraz taleplerinden başvuru harcı alınacak mıdır?

492 sayılı Harçlar Kanunu’na ekli (1) sayılı tarifede açıkça belirtilmeyen ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararlarına itiraz taleplerinden başvuru harcı alınmayacaktır.

S

Hangi durumda ihtiyati haciz istenebilir?

İİK 257 ve 258. maddeleri gereğince rehinle temin edilmemiş ve vadesi gelmiş bir para borcunun alacak­lısı, borçlunun taahhütlerinden kurtulmak amacıyla mallarını gizlemeye, kaçırmaya veya kendisi kaçmaya hazırlanır veya kaçar ya da bu amaçla alacaklının haklarını ihlal eden hileli işlemlerde bulunursa veya belli bir ikametgahı yoksa kendisinde veya üçüncü şahısta olan taşınır ve taşınmaz mallarının ve alacaklarıyla diğer haklarının ihtiyaten haczedilme­sini, HMK’ya göre yetkili mahkeme tarafından karar verilmesini isteyebilir.

S

İhtiyati haciz talebinde bulunulması halinde hangi harç alınacaktır?

İhtiyati haciz talebinde bulunulması halinde (1) sayılı tarife gereği başvurma harcı alınacaktır.

S

Delil tespiti istenilmesi halinde başvuru harcı alınmakta mıdır?

Başvuru harcı bakımından delil tespiti, dava açılmadan önce istenen delil tespitlerini ifade etmektedir. Açılmış olan davada delil­lerin tespit ve değerlendirilmesi için ayrıca harç alınmaz.

S

Çekişmesiz yargı hangi yargıya giren işlerin uygulan­masıdır?

Çekişmesiz yargı, hukukun, mahkemelerce, (1) İlgililer arasında uyuşmazlık olmaması, (2) İlgililerin, ileri sürülebileceği herhangi bir hakkının bulunmaması, (3) Hakimin re ’sen harekete geçmesi hallerinden birine veya birkaçına göre bu yargıya giren işlere uygulan­masıdır.

S

Çekişmesiz yargı işlerinde başvuru harçları hangi tarifeye göre alınacaktır?

Çekişmesiz yargı işlerinde görevli mahkeme, aksine bir düzenleme bulunmadığı sürece sulh hukuk mahkemesidir. Başvuru harçları da (1) sayılı tarifeye uygun olarak alı­nacaktır.

S

Başvuru harcının miktarının tesbitinde hangi talepler bakımından bir ayrım yapılmamıştır?

Başvuru harcında maktu tarife belirlenmişken dilekçe veya tutanakla dava açma veya da­vaya müdahale veya tevdi mahallinin tayini, ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz, delil tespiti ile ilgili talepler arasında harç miktarı bakımından bir ayırım yapılmamıştır.

S

Harçlara başvuru mercilerine göre nasıl bir tarife getirilmiştir?

Harçlar başvuru mercileri dikkate alınarak miktar bakımından çeşitlendirilmiş ve dört farklı maktu tutarın uygulandığı bir tarife getirilmiştir.

  • Sulh mahkemeleri ile icra hukuk mahkemeleri
  • Asliye mahkemeleri ile idare mahkemeleri
  • Bölge adliye mahkemeleri, bölge idare mahkemeleri, Yargıtay, Danıştay ile Askeri Yüksek İdare Mahkemesi
  • Anayasa Mahkemesi
S

Anayasa Mahkemesi harç alınması öngörülen hangi işlemlerden harç alınmasını  iptal etmiştir?

Harç alınması öngörülen;

  • Yargıtay ceza dairelerine yapılacak temyiz başvuruları,
  • Bölge adliye mahkemeleri ceza dairelerine yapılacak istinaf yolu başvuruları,
  • İdarî yaptırımlar konusunda sulh ceza mahkemelerince verilen son karara karşı iti­razen yapılacak başvurular,
  • İcra mahkemelerinin kararlarına karşı itirazen yapılacak başvurular.
S

Anayasa Mahkemesi harç alınması öngörülen bazı işlemlerden harç alınmasını hangi gerekçeyle iptal etmiştir?

Anayasa Mahkemesince, bu kanun yolu başvurularından (Yargıtay ceza dairelerine yapılacak temyiz başvuruları, Bölge adliye mahkemeleri ceza dairelerine yapılacak istinaf yolu başvuruları,İdarî yaptırımlar konusunda sulh ceza mahkemelerince verilen son karara karşı iti­razen yapılacak başvurular, İcra mahkemelerinin kararlarına karşı itirazen yapılacak başvurular.) alınacak harçlar yönünden, ödeme gücü olmayanlara etkili adli yardım sağlayacak bir sistem dava konusu kurallarla birlikte düzenlenmemiş olması nedeniyle, ödeme gücü olmayanlar bakımından, mahke­meye erişim hakkını engelleyecek nitelikte görüldüğünden iptal edilmiştir.

S

Yargılama sırasında yapılan diğer işlemler başvuru harcına tabi midir?

Yargılama sırasında yapılan diğer işlemler de keşif haricinde başvuru harcına tabi tutulmayacaktır. Örneğin, bilirkişi talebinde bulunmak, tanık dinletmek, da­vaya cevap vermek, yemin etmek, delillerin toplanması gibi işlemler harca tabi değildir.

S

Celse harcı kimlerden alınmaktadır?

Kanun koyucu kusurlu davranarak yeni bir duruşma yapılmasına sebep veren kişilere de cezai mahiyette celse harcı öngörmüştür. Yargılama işlemleri sırasında yargılama, taraf­ların talep ve kabulü üzerine ertelenmiş ise celse harcı taraflardan alınacaktır. Taraflar, daha önce yapılması mümkün olduğu halde yapmamış olması nedeniyle duruşmanın er­telenmesine sebep vermiş ise o zaman celse harcı buna sebep veren taraftan alınacaktır.

S

Celse harcı ödenmez ise nasıl bir işlem yapılmaktadır?

Bu harç iki celse (duruşma) içerisinde ödenmez ise harç, bir misli fazlasıyla alınacaktır. Eğer bu harç ödenmez ise bu sefer celse harcına karar veren mahkemece Hazine ve Maliye Bakanlığı’na yazı ile cebren alınması gündeme gelecektir.

S

Hangi mahkemelerde celse harcı uygulanmaktadır?

Celse harçları sadece sulh mahkemeleri, asliye mahkemeleri ile idari yargı mercileri için öngörülmüştür. İlk derece mahkemesi olmasına rağmen vergi mahkemeleri için öngörülmemiştir. Yine aynı şekilde istinaf ve temyiz mercilerinde yapılacak duruşmalar için de celse harcı öngörülmemiştir.

S

Yargılama sonunda uyuşmazlığın esası hakkında verilen nihai karar nedir?

Yargılama sonunda uyuşmazlığın esası hakkında verilen nihai karar, hü­kümdür.

S

İlam nedir?

Yargılama bittiğinde mahkemece verilen kararın yazılarak taraflara imzalı ve mühürlü olarak verilen nüshasına ilam denir.

S

Karar ve ilam harçları kimden alınmakta­dır?

Karar ve ilam harçlarının teoride fayda ölçüsünden hareket ile kişiye sağladığı faydaya bağlı olarak nispi uygulandığı belirtilmekle birlikte, yargılama giderleri arasında yer alan karar ve ilam harçları, lehine karar verilenden değil aleyhine karar verilenden alınmakta­dır. Dava açanın ödemiş olduğu peşin harcı da karşı tarafa rücu etme hakkı olduğu gibi bakiye karar ve ilam harcı, doğrudan aleyhine karar verilene yükletilmektedir.

S

Yargılama giderleri kimden alınmaktadır?

HMK 326. maddesin­de ise yargılama giderlerinin, aleyhine hüküm verilen taraftan alınmasına karar verileceği hüküm altına alınmıştır.

S

(1) sayılı tarifeye göre hangi değerler üzerinden nispi karar ve ilam harcına hükmedilir?

(1) sayılı tarifeye göre;

  • Konusu belli bir değerle ilgili bulunan davalarda esas hakkında karar verilmesi ha­linde ve harç yüzde elli oranında uygulanmak üzere tahkim yargılaması sırasında hüküm altına alınan anlaşmazlık konusu değer üzerinden,
  • Bir gayrimenkulün hissedarlar arasında satış suretiyle ortaklığın giderilmesine dair olan hükümlerde taşınmazın satış bedeli üzerinden,
  • Taşınmazın hissedarlar arasında taksimine dair olan hükümlerde taksim edilen ta­şınmaz değeri üzerinden,
  • Nafaka verilmesine dair hükümlerde bir senelik nafaka bedeli üzerinden,

nispi karar ve ilam harcına hükmedilir.

S

Vergi yargısı harçların­da hangi durumda nispi karar harcına hükmedilir?

Vergi yargısı harçların­da nispi karar harcına hükmedilmesi için başvuran lehine karar verilmesine gerek bulun­mamaktadır. Vergi davalarında karşı taraf, harçtan muaf gümrük, vergi idaresi veya belediye olduğundan başvuran lehine dava sonuçlansa bile karar harcına hükmedilmektedir.

S

Vergi davalarında nispi harç nasıl uygulanmaktadır?

Vergi mahkemesi ile bölge idare mahkemesi kararlarında tarhiyata ve ceza kesme iş­lemlerine karşı mükellefin dava açması üzerine vergi mahkemesinin nihai kararları ile bölge idare mahkemesinin kararlarında, karar altına alınan uyuşmazlık konusu vergi, re­sim, harç ve benzeri mali yükümler ile bunlara bağlı zam ve cezaların toplam değer üze­rinden nispi harç uygulanmaktadır. Danıştay kararlarında ise karar altına alınan uyuşmazlık konusu vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümler ile bunlara bağlı zam ve cezaların toplam değeri üzerinden daha önce ödenen harç mahsup edilmek suretiyle daha fazla nispi harç uygulanmaktadır.

S

Dava dilekçelerinde değerin gösteril­mesi halinde ne işlem yapılır?

Değer belirlenmesi mümkün olan durumlarda dava dilekçelerinde değerin gösterilmesi zorunludur. Eğer gösterilmemişse davacıdan değerin belirlenmesi istenir. Eğer dava­cı bu belirlemeyi yapmaz ise dava dilekçesi işleme konulmaz.

S

Taşınmazın tahliyesi davalarında karar ve ilam harcı hangi bedel üzerinden alınacaktır?

Taşınmazın tahliyesi davalarında karar ve ilam harcı, yazılı sözleşme olsun veya olma­sın bir yıllık kira bedeli üzerinden alınacaktır.

S

Karar harçlarının ne kadarı peşin ödenir?

Vergi yargısı ile ilgili karar harçlarında peşin harç uygulaması yoktur. Mahkeme harç­larında ise karar ve ilam harcının dörtte biri peşin olarak ödenmek zorundadır. Ölüm ve cismani zarar sebebiyle açılan maddi ve manevi tazminat davalarında peşin alınan harcın oranı yirmide bir olarak uygulanır.

S

Hangi durumda maktu karar ve ilam harcı hesaplanmaktadır?

Değer ölçüsüne göre nispi esas üzerinden alınamayan harçlar için işlemin nev’i ve mahi­yetine göre maktu esas getirilmiştir.

S

Tahkime başvurma harca tabi midir?

Tahkim mahkemelerce yürütülmediğinden başvuru harcına tabi değildir.

S

Yabancı bir ülke mahkemesinin verdiği kararın Türkiye’de uygulanabilmesi için hangi şartlar gereklidir?

MÖHUK 54. maddesi gereğince yabancı bir ülke mahkemesinin verdiği kararın Türkiye’de uygulanabilmesi için;

  • Türkiye Cumhuriyeti ile ilamın verildiği devlet arasında karşılıklılık esasına daya­nan bir anlaşma yahut o devlette Türk mahkemelerinden verilmiş ilamların tenfi­zini mümkün kılan bir kanun hükmünün veya fiili uygulamanın bulunması,
  • İlamın, Türk mahkemelerinin münhasır yetkisine girmeyen bir konuda verilmiş olması veya davalının itiraz etmesi şartıyla ilamın, dava konusu veya taraflarla ger­çek bir ilişkisi bulunmadığı halde kendisine yetki tanıyan bir devlet mahkemesince verilmiş olmaması,
  • Hükmün kamu düzenine açıkça aykırı bulunmaması,
  • O yer kanunları uyarınca, kendisine karşı tenfiz istenen kişinin hükmü veren mah­kemeye usulüne uygun bir şekilde çağrılmamış veya o mahkemede temsil edilme­miş yahut bu kanunlara aykırı bir şekilde gıyabında veya yokluğunda hüküm ve­rilmiş ve bu kişinin yukarıdaki hususlardan birine dayanarak tenfiz istemine karşı Türk mahkemesine itiraz etmemiş olması,

şartlarının birlikte gerçekleşmiş olması gerekmektedir.

S

Yabancı bir mahkeme tarafından verilen kararlarda hangi harç alınacaktır?

Harçlar Kanunu’nun 4. maddesi gereğince yabancı bir mahkeme tarafından verilen ilamların tenfizi için açılacak davalardan, bu ilamlarda hükmolunmuş şeyin değeri, nevi ve mahiyetine göre (1) sayılı tarife gereğince harç alınacaktır. Harçlar Kanunu’nda yabancı mahkeme kararlarının tanınması konusunda açık bir hüküm olmamakla birlikte, bunların tanınması için mahkemelere yapılacak başvurular başvuru harcına tabi olacaktır.

S

Karşı dava hangi durumda açılabilir?

HMK 132. maddesi gereğince kendileri aleyhine dava açılan kişiler, eğer bu dava ile bağ­lantılı olarak talep ileri sürebileceği bir hakkının bulunması veya asıl davada ileri sürülen talep ile karşı davada ileri sürülecek talep arasında takas veya mahsup ilişkisinin bulun­ması hallerinde karşı dava açabilir.

S

Karşı dava olması halinde harç nasıl hesaplanacaktır?

Harç­lar Kanunu’nun 6. maddesinde iki ayrı davanın karşılık dava olarak birlikte görülmesi halinde yargılama işi tek elden yürütülmüş olsa bile karşılık davaların, müstakil davalar gibi harca tabi olduğunu belirlemiştir.

S

Davaya müdahale eden kimse, nasıl harç ödemek zorundadır?

Davaya müdahale eden kimse, kanun yollarına müracaat ederse yanında yer aldığı taraftan alınan harca eşit harcı ödemek zorundadır.

S

Hangi sürede yenileme talebinde bulunulursa, ye­niden harç alınacağı düzenlenmiştir?

Dosyanın işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak bir ay geçtikten sonra yenileme talebinde bulunulursa, ye­niden harç alınacağı düzenlenmiştir.

S

Hükmün bozulmasından sonra verilecek hükümlerden nasıl harç alınır?

Bir hükmün bozulmasından sonra verilecek hükümlerden yeni bir hüküm gibi karar ve ilam harcı alınır ve bozulan hüküm­den daha önce alınmış olan karar ve ilam harcı, sonraki hükme ait harçtan mahsup edi­lir.

S

Karar düzeltme halinde nasıl harç alınır?

Harçlar Kanunu’nun 9. maddesinde karar düzeltme talebinin kabulü üzerine temyiz olunan hüküm tasdik edilirse, temyiz olunan hükümden alınmış olunan harç kadar yeni­den harç alınmaktadır.

S

Yeniden yargı­lamanın kabulü üzerine görülecek davalarda harç nasıl alınır?

Harçlar Kanunu’nun 10. maddesi gereğince yeniden yargı­lamanın kabulü üzerine görülecek davalar, yeni davalar gibi harca tabidir. Eğer yeniden yargılama sonrasında talepte bulunan sonuç olarak haklı çıkarsa daha önce alınan harç mahsup edilir.

S

Mahkemenin yetkisizlik veya görevsizlik kararı vermesi halinde harç nasıl alınır?

Mahkemenin yetkisizlik veya görevsizlik kararı vermesi sebebiyle yetkili veya görevli mahkemeye yeniden başvurulması halinde başvuru harcı alınmaz. Ancak süresinde gön­derme talebinde bulunulmaması halinde ise dava açılmamış sayılacağından, yeniden açı­lacak dava başka bir dava olarak karşımıza çıkacaktır.

S

Davanın sona erdirilmesi durumunda harç nasıl alınacaktır?

Kanun koyucunun Harçlar Kanunu’nun 22. maddesinde davayı sona erdiren taraf iş­lemlerini teşvik edici mahiyette harç uygulaması getirmiştir. Buna göre taraflar davanın sonuçlanmasına kadar erken sebep olurlarsa nispeten harcı da daha az ödemek ile karşı karşıya kalmaktadırlar. Dava, davadan feragat veya davayı kabul veya sulh nedeniyle yargılamanın ilk celsesinde sona ererse, karar ve ilam harcının üçte biri, daha sonra olursa üçte ikisi alınacaktır.

S

Birleştirilen davalar için karar ve ilam harçları nasıl alınacaktır?

Birleştirilen davalar için karar ve ilam harçları ayrı ayrı hesaplanarak sonucuna göre ilgili tarafa yükletilmelidir.

S

Ayrılıp yeni esas numarası alan her dava için başvuru harcı nasıl alınır?

Ayrılan davalar bakımından daha önce tek karar ve ilam harcı alınmış ise her biri için ayrıca harç alınır, daha önce alınan harç ayrılmış davaları da kapsıyorsa yeniden harç alınmaz. Ayrılıp yeni esas numarası alan her dava için başvuru harcı alınır.

S

Adli yardımdan yararlanan kişiden nasıl harç alınacaktır?

Adli yardımdan yararlanan kişiden yargılama giderleri arasında yer alan dava açılırken alınması gereken peşin karar ve ilâm harcı ile başvurma harcı ertelenerek alınma­yacaktır. Adli yardım kararından dolayı ertelenen tüm yargılama giderleri ile Devletçe ödenen avanslar dava veya takip sonunda haksız çıkan kişiden tahsil olunur.

S

Adli yardım­dan yararlanan kişinin haksız çıkması halinde yargılama giderleri nasıl ödenebilir?

Adli yardım­dan yararlanan kişinin haksız çıkması halinde, uygun görülürse yargılama giderlerinin en çok bir yıl içinde aylık eşit taksitler halinde ödenmesine karar verilebilir. Adli yardım kararından dolayı Devletçe ödenen veya muaf tutulan yargılama giderlerinin tahsilinin, adli yardımdan yararlananın mağduriyetine neden olacağı mahkemece açıkça anlaşılırsa, mahkeme, hükümde tamamen veya kısmen ödemeden muaf tutulmasına karar verebilir.

S

Davanın açılmasından sonra, da­valı taraf, dava konusunu üçüncü bir kişiye devredebilir mi?

Davanın açılmasından sonra, da­valı taraf, dava konusunu üçüncü bir kişiye devrederse, davacı isterse, devreden tarafla olan davasından vazgeçerek, dava konusunu devralmış olan kişiye karşı davaya devam edebileceği gibi, davasını devreden taraf hakkında tazminat davasına dönüştürebilecek­tir.

S

Davanın devredilmesi halinde harçların ödemesinde sorumluluk kimdedir?

Davacının davayı kazanması halinde yargılama giderleri içerisinde yer alan harçların ödenmesinden dava konusunu devreden eski davalı ile dava konusunu devralan yeni da­valı müteselsilen sorumlu olacaktır.