Harçların Tanımı, Özellikleri, Çeşitleri

Harç ile vergi kavramını ayırt edebilmek açısından şu farklılıklara ve ortak noktalara dikkat etmek gerekir.

• Vergiler ve harçlar kamu giderlerini karşılamak için alınırlar.
• Vergiler, kişinin kamu hizmetinden yararlanıp yararlanmadığına bakılmaksızın mali gücüne göre alınırken harç alınabilmesi için kişinin kamu hizmetinden yararlanması gerekir.
• Ödenen vergi karşılığında verilen kamu hizmeti ve miktarı belli değildir. Harçlar da ise kamu hizmeti ve bundan ne kadar yararlanıldığı bilinebilmektedir.
• Harçlar da vergiler gibi zora dayanır.
• Hizmetten faydalanmaya başlayabilmek için harcın bir kısmının veya tamamının ödenmesi gerekirken diğer kamu hizmetlerinden faydalanabilmek için verginin ödenmiş olması şart değildir.
• Harçta yükümlü faydalandığı hizmetin bazen tamamını bazen de bir kısmını ödemektedir.

492 sayılı Harçlar Kanunu’nda yargı, noter, vergi yargısı, tapu ve kadastro, konsolosluk, pasaport, ikametgâh teskeresi, çalışma izni, çalışma izni muafiyeti, vize ve Dışişleri Bakanlığı tasdiki, gemi ve liman, imtiyazname, ruhsatname ve diploma ile trafik hizmetlerine ilişkin harçlara yer verilmiştir.

Resim ise idare tarafından bir iş veya faaliyetin yapılması için verilen izin karşılığında alınan para olarak tanımlanmaktadır. Resim, bir iş veya faaliyetin serbestçe yapılmasının kamu tarafından engellenerek izne tabi tutulması sonucunda herkesin değil kısıtlı sayıda kişinin bu iş veya faaliyetine olanak sağlanmak suretiyle bunlara sağlanan olanağın karşılığı olarak da anlaşılabilir.

Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı maliye politikasının sosyal amacıdır.

Niteliği itibarıyla resim olan yurt dışı çıkış harcı 2001 yılında (4705 sayılı Kanun) ekonomik program çerçevesinde ihtiyaç duyulan ek mali kaynağın oluşturulma amacıyla getirilmiş ve yurt dışına çıkış yapan (Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti hariç) Türk vatandaşlarından çıkış başına 50 ABD doları karşılığı Türk lirası tutarında harç alınması öngörülmüştür. Daha sonra bu harç 70 TL olarak değiştirilmiş (4736 sayılı Kanun) ancak pasaport ile yurt dışına çıkış yapanlardan yaklaşık olarak 2003 yılında % 15’inin, 2004 yılında % 13’ünün ve 2005 yılında da % 14’ünün harç ödediği anlaşıldığında harcın seyahat düşüncesinden vazgeçirdiği gerekçesi ile yurt dışı çıkış harcı 15 TL’ye (5597 sayılı Kanun) düşürülmüştür. Yine seyahatte kullanılan ve seyahat izin belgesi olan pasaportlar da Harçlar Kanunu’nun (6) numaralı tarifesi ile harca tabi tutulmaktadır. Görüldüğü gibi resim tanımına uygun olmasına karşın seyahat izni karşılığında zora dayalı alınan paralar için kanun koyucunun artık harç tanımını kullandığını görmekteyiz.

Kamu tarafından üretilen ve toplum açısından önemli olan bazı malların özel ekonomi tarafından üretilmesi mümkün değildir. Piyasa fiyatı olmayan dolayısıyla pazarlanamayan hizmetten faydalanabilecek­lerin isteklerine bakılmaksızın üretilen ve sunulan mallar, kamusal mallar olarak ortaya çıkmaktadır.

Kamusal hizmetlerin faydası bölünemez. Yani bunlardan kimin ne kadar faydalandığı tespit edilemez. Hizmet sunulduğunda, hizmetten herkes aynı anda yararlanmış kabul edilir.

Kamusal hizmetin en tipik örneği savunma hizmetidir. Hizmetin ülkenin belli bölgelerde daha fazla harcama yapılarak sunulmuş olmasının hizmetin sonuçlarından tüm ülkenin birlikte yararlandığı sonucunu değiştirmez. Bu nedenle faydası fiyatlanamayan bu hizmetler için doğrudan bir bedel de ödenmemektedir. Kişiler, bu hizmeti aldıkları sırada bir bedel ödemeleri gerekmediği gibi bir bedel ödeyip ödemediğine de bakmaksızın bu hizmetten yararlanmaya devam eder.

Bireyler kamusal hizmetlerden bedelsiz yararlanabilme olanağına sahip olduklarından bunların bedelinin gönüllü olarak toplanması zor olacağından bu hizmetlerin yapılabilmesi için gerekli kaynak vergilendirme yoluyla karşılanır.

Kamusal veya özel faydanın birlikte ortaya çıktığı hizmetler yarı kamusal mal veya hizmetler olarak tanımlanmaktadır.

Bu hizmetlerin kişilere sağladığı faydayı ölçmek ve fiyatlandırmak kural olarak mümkündür. Bu tip mal veya hizmetlerin özel sektör tarafından da üretilip pazarlanması mümkün olmakla birlikte topluma da sağlanması gereken faydalar olması, özel sektörün toplumsal faydayı göz ardı edebilme riskini de beraberinde getirmektedir. Yarı kamusal mal veya hizmetlerin toplumun diğer fertlerinden bağımsız olarak kişiye özel faydası belirlenebiliyor ise o zaman bu hizmetten faydalanan kişinin toplumun diğer fertlerinden farklı olarak daha fazla bir bedel ödemesi gerekmektedir.

Verimli olarak işletilemeyen Kamu İktisadi Teşekkülleri’nin ortaya koyduğu görev zararlarının bütçede yük oluşturması sebebiyle kamunun özel sektör tarafından verilebilecek mal veya hizmet üretiminde bulunması eleştirilmektedir.

Ancak kamunun bazen toplumun belli kesimlerinin bazı pazarlanabilir ürünlere daha uygun fiyatla ulaşmasını sağlamak bakımından bu mal veya hizmet üretimine girmeye devam ettiğini görmekteyiz. Belediyelerin ekmek fabrikaları uygulamasını buna örnek olarak verebiliriz.

• Kanuna Dayanması
• Maliye Politikasının Aracı Olarak Kullanılabilmesi
• Hizmet Karşılığı Alınması
• Faydanın Ortaya Çıkması
• Hizmet Veren Kurumlar Tarafından Tahsil Edilmesi
• Faydanın Yarı Kamusal Hizmetten Kaynaklanması
• Hizmetin Talebe Bağlı Olması 

Anayasamızın 73. maddesine göre vergilerde olduğu gibi harçlar da ancak kanunla alınabilir, kaldırılabilir veya değiştirilebilir. Kanunilik ilkesi olarak kabul edilen bu ilke aynı zamanda kişilere hukuki güvenlik sağlar.

Kamusal hizmetlerin amacı kâr elde etmek değildir. Dolayısıyla her ne kadar harçlar bu hizmetlerden yararlananlardan alınsa da bu bedelin amacı alınan bu kamu hizmetinin değil kamunun verdiği tüm hizmetlerin finansmanıdır.

Harçlar maliye politikası aracı olarak kullanılabilmektedir. Harç ölçüleri belirlenirken devletin teşvik ve sağlık gibi alanlardaki politikaları ile imtiyazlı işlerden kazanılacak gelirin yüksekliği dikkate alınmaktadır. Özellikle Belediye Gelirleri Kanunu içerisinde yer alan harçlar konusunda Cumhurbaşkanına belediyelerin büyüklükleri veya konuları itibarıyla yasal sınırlar içerisinde kalmak kaydıyla farklı tarifeler belirleme yetkisi verilmiştir. Bu kapsamda nüfusları itibari ile daha küçük olan belediyelerde daha düşük harçlar alınabilirken daha büyük belediyelerde daha fazla harçlar alınabilmektedir.

Harçlar, bölünebilir yarı kamusal hizmetlerden alınmaktadır.

Vergilerden farklı olarak harç ödeyen, hizmetten doğrudan yararlanabilmekte ve özel bir fayda sağlayabilmektedir.

Harç ödeyerek kişiler bu hizmetlerden doğrudan yararlanmayı talep edemez. Bu hizmetlerden yararlanılması için diğer koşulların da sağlaması gerekmektedir.

Faydanın ortaya çıkması harcı gerektiren temel sebeptir.

Eğer harç ödenmiş olmasına rağmen hizmet veya izin verilememiş ise harcı doğuran olay da gerçekleşmemiş demektir. Bu durumda alınan harçların ödeyene iadesi gerekmektedir.

Hizmet verilmesine rağmen hizmetten beklenen faydaya tam olarak ulaşılamayabilir. Bu durumda harcın daha az alınması hakkaniyete daha uygun düşecektir. Örneğin maktu harç ödenerek açılan bir alacak davasında dava sonucunda bir bedele hükmedilmemesi hâlinde nispi harç yerine sadece maktu harç alınmakta ve fazlası,  istenmesi hâlinde hizmetten yararlanmak için başvurana iade edilmektedir.

Harçlar, harca konu hizmeti veren müessese / kurum tarafından tahsil edilir. Harç, merkezî yönetim bütçe gelir kalemlerinden ise tahsil edilen tutar Hazine ve Maliye Bakanlığına aktarılır. Yerel yönetim gelirleri arasında bulunan harçlar ise aynen bunlara ait vergilerde olduğu gibi yerel yönetimlerce tahsil edilir.

Harçlarla ilgili alt ve üst sınırlar arasında belirleme yapma yetkisi Cumhurbaşkanına (2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanunu - Madde 96) verilmiş ancak bazı alt ve üst sınırlar içerisinde nispeten daha dar bir bantta yerel yönetimlere de takdir hakkı verilmiştir. Ancak yerel yönetimlerin muaflık veya istisna belirleme hakkı yoktur.

Bir kamusal hizmetin harca tabi tutulabilmesi için hizmetin bölünebilir olması ve aynı zamanda topluma da faydası olması gerekir. Hizmetin tam kamusal hizmet olması hâlinde kişilere bireysel faydası ölçülemeyeceğinden bunların bedeli vergilendirme ile karşılanmaya çalışılırken kamusal mal veya hizmet niteliğinde olmayan ve sadece yararlanana fayda sağlayan özel mal veya hizmetlerin bedeli ise ücret olarak ortaya çıkmaktadır.

Harcın ortaya çıkabilmesi için kişinin harca tabi işlemin yapılmasını veya iznin verilmesini talep etmesi gerekir. Harçlar bu yönü ile vergiden ayrılmaktadır.

Genel kural hizmet talebi olmakla beraber kişi, hizmet talep etmemiş olmasına rağmen harç ödemek durumunda da kalabilir. Bunu yargı harçlarında görebilmekteyiz. Örneğin yargı hizmetleri başvuranın talebi ile başlamış olsa da, yargılama sonunda Mahkeme, harçların da dahil olduğu yargılama giderlerinin tarafların haklılık oranına göre ödenmesine karar verebilecektir.

• Kamu Hizmetlerinin Finansmanı
• Hizmet Maliyetinin Adil Dağılımı
• Sağlanan Fayda veya Menfaatten Kamunun Pay Alması

Harçların anayasal dayanağı Anayasa’mızın 73. maddesinde yer almaktadır. Vergi, resim ve benzeri mali yükümlülüklerle birlikte vergi ödevinin konusunu oluşturur.

Vergilendirme tabanının genişletilmesi vergi alınacak kişi sayısını artırmak değil vergi alınabilecek konu sayısını artırmaktır.

Herhangi bir hizmet alınıp alınmadığına bakılmaksızın alınan vergiler ile tüm hizmetlerin karşılanması mümkün olmadığından, gelirler veya ticari işlemlerden alınan vergilerden başka harç, resim veya zora dayalı benzeri mali yükümlülüklerin alınması gereklidir.

Kamu hizmetlerinin kamunun öz gelirleri ile karşılanamaması halinde bütçede meydana gelen açığın kapatılabilmesi için borçlanma zorunlu bir seçenek olarak karşımıza çıkabilecektir. Alınan borçlar faizleri ile iade edilmek zorunda olduğundan kısa vadeli cari giderlerin finansmanı açısından bütçeye olumsuz yük yükleyebilmektedir. Bu da toplanan kamu gelirlerinin kamu hizmetini karşılamak için kullanılmak yerine borç faizlerinin ödenmesinde kullanılmasına sebep olarak kamu kaynaklarının verimli kullanımını olumsuz etkilemektedir.

Vergi yükünün adil ve dengeli dağılımı maliye politikasının sosyal amacıdır.

Vergi yükü dağıtılırken, mali gücü daha düşük olanlardan daha az, mali gücü yüksek olanlardan daha fazla alınması gerekliliğini ifade eden dikey adaletin yanında aynı mali güce sahip olanlardan aynı tutarda vergi alınmasını ifade eden yatay adaletin de gözetilmesi gerekmektedir.

Kişi diğer kişilere nazaran fazladan bir fayda sağlıyor ise o zaman bu kişinin bu hizmetler nedeniyle daha fazla bir maliyet yüklenmesi gerekliliği adalete daha uygundur. Yarı kamusal hizmetlerin kamusal yönü kamunun hiç kimse faydalanmasa bile bu hizmetleri talep edildiğinde sunmak için kamunun hazır durumda bulunması gerekliliğidir. Dolayısıyla yarı kamusal nitelikte olsa bile bu hizmetlerden doğrudan hiç faydalanmayanlar da hizmetin alınması için hazır bulundurma maliyetine katlanmak durumundadırlar. Bu nedenle hizmet maliyetini adil dağıtabilmek ve yatay adaleti sağlamak bakımından mali gücü eşit olsa bile hizmetten faydalananların hizmetten faydalanmayanlara nazaran daha fazla maliyete katlanması adaletin bir gereği olarak ortaya çıkmaktadır.

Hukuk alanında meydana gelecek ve çoğunlukla mali gücünün artmasına sebep olacak olaylardan kişinin güvenli bir şekilde yararlanabilmesi için devletin garantisine veya iznine ihtiyaç duyulabilir. O hâlde harçları, hizmetten faydalananların hukukunda meydana gelen artışlardan kamunun payına düşmesi gereken pay olarak da nitelendirebiliriz. Bu durumda harçlar vergiye yaklaşmaktadır.

Faydalanma ölçüsünün en belirgin uygulaması karar ve ilam harçlarında görülmektedir.             

Karar ve ilam harcı örneğin konusu belli bir değerle ilgili bulunan davalarda esas hakkında karar verilmesi halinde hüküm altına alınan anlaşmazlık konusu değer üzerinden alınmaktadır. Harcın doğması için başvuran lehine belli bir değerin hüküm altına alınması gerekir.

Herkes kamu giderlerini karşılamak üzere mali gücüne göre vergi ödemek zorundadır.

Verginin anayasal tanımı zorla alınan bir gelir olmasının yanında vatandaş olup olmadığına bakmaksızın herkesi vergi ödemeye de mecbur tutmaktadır. Ancak verginin mali güce göre alınacağının belirtilmiş olması aynı cümlede vergide dikey ve yatay adalet ilkelerine de işaret etmektedir.

Vergi ile harç arasındaki temel ortak nokta her ikisinin de kamu giderlerini karşılamak için alınmasıdır.

Harçlar, Anayasanın vermiş olduğu yetki ile çıkartılan kanunlardaki uygulaması bakımından hizmetten faydalananı hedef almıştır.

Hizmetten faydalanmayan kişiler,  hizmetten faydalananlara göre bu hizmet nedeniyle daha az yük altında kalmaktadırlar. Bu yaklaşım, kaynağını Adam Smith’in vergilendirmedeki uygunluk ilkesinden almaktadır.

Uygunluk ilkesi,  vergilendirmede devletin hem verimli hem de yüksek gelir elde etmesini sağlamak amacıyla mükelleften olabilecek en iyi şart ve zamanda vergi alarak devlet ile mükellef arasındaki ilişkiyi en iyi seviyede tutmayı amaçlamaktadır.

Mükelleflerin cebri yollara başvurulmasına gerek kalmadan kendi istekleri ile zamanında ve tam olarak yasal yükümlülüklerini yerine getirmelerine “vergiye gönüllü uyum” denmektedir.

Resimler kamu maliyesi literatüründe, devletin kişilere verdiği yetki ve izin karşılığında alınan mali yükümlülük olarak tanımlanmaktadır. Ancak resimler alınan yetki veya izin için gerekli şartların oluşturulması karşılığında alınan paralar değil, bu koşulları karşıladığının tespit ve teyidi için alınan paralardır.

Parafiskal, benzer anlamına gelen “para” ile mali anlamına gelen “fiskal” kelimelerinin birleşmesinden meydana gelmektedir. Bu şekilde vergi benzeri olarak tanımlandığında Anayasa’mızın 73. maddesinde de ifadesini bulmaktadır. Bu gelirler, kamu veya yarı kamu kurumu niteliğindeki ekonomik, sosyal ve mesleki kuruluşların, verdikleri hizmetler karşılığında üyelerinden veya bu hizmeti alanlardan tahsil ettikleri paralardan oluşmaktadır.

En büyük parafiskal gelir kaynağı Sosyal Güvenlik Kurumunun tahsil ettiği primlerdir.

Parafiskal gelirler ile harçlar arasındaki benzer yön her ikisinin de faydalanana verilen hizmet karşılığında alınmasıdır.

Parafiskal gelirler bir hizmet karşılığı olmaksızın alınabileceği gibi, belli bir hizmetten yararlanmak veya belli bir işi yapmak için izin almak karşılığında da alınabilmektedir.

Kamunun vermiş olduğu hizmetler nedeniyle özellikle mal varlığındaki değer artışından pay alınması şerefiye olarak tanımlanmaktadır.

Kamu maliyesinde şerefiye olarak adlandırılan gelirin günümüzde sıklıkla karşılaşılması, özellikle belediyeler olmak üzere kamu tarafından yapılan alt yapı ve imar uygulamalarının, bu hizmetlerden yararlanan taşınmazlarda değer artışına yani güncel bir ifade ile kentsel rant oluşumuna neden oluyor olmasıdır.

Şerefiye olarak adlandırılan gelir türü tam olarak 1948 tarihli 5237 Sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nda “Değerleme Resmî” olarak düzenlenmiştir.

Değerleme resminde vergiyi doğuran olay, dört türlü vakıaya bağlanmıştır. Bunlardan birincisi, kamulaştırmadır. Vergiyi doğuran ikinci olay, gayrimenkulün bir sokağa sınırı olmakla birlikte bu sınırın genişlemesidir; üçüncü vakıa, mevcut yola sınırı artmamış olmakla birlikte yolun genişlemesidir; son vakıa ise gayrimenkulün değerinin rıhtım, küçük liman, park, spor tesisleri, vapur iskelesi tesis ve inşası nedeniyle artmasıdır.

Harca konu kamu hizmetinin faydası doğrudan işlemin yapılması ile ortaya çıkmaktadır. Şerefiyede ise hizmet, kişi hukukunda meydana gelen faydayı ortaya çıkarmak için değil, başka amaçlarla yapılmakta, ancak fayda dolaylı olarak ortaya çıkmaktadır. Harca konu işlemden elde edilecek fayda her zaman tam olarak ölçülemez iken, şerefiye doğrudan ölçülebilir fayda üzerinden alınır. Harca tabi bir işlem, yararlananın talebi ile ortaya çıkarken, şerefiyede böyle bir talep olmadığı gibi, ortaya çıkacak fayda hizmetin yapılması anında belli de değildir. Harç, yarı kamusal işlemler için alınırken şerefiye tam kamusal hizmetin dolaylı olarak kişilere bölünebilir özel faydası üzerinden alınır.

Ülkemizde hâlihazırda doğrudan şerefiye tanımına giren ve değerlenme resmine yakın olan uygulama Gelir Vergisi Kanunu’nda yer alan değer artış kazancıdır.

Harç adı altında alınan kamu gelirleri ile ilgili olarak uygulamada en sık karşılaşılanlar gelirleri genel yönetim bütçesine dahil olan ve 492 Sayılı Harçlar Kanunu’nda düzenlenmiş olan harçlar ile 5597 Sayılı Yurt Dışına Çıkış Harcı Hakkında Kanun kapsamında alınan yurt dışına çıkış harcı, yerel yönetim bütçesine dahil olan 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nda yer alan harçlar ile cezaevi yapımında kullanılmak üzere 2548 Sayılı Ceza Evleriyle Mahkeme Binaları İnşası Karşılığı Olarak Alınacak Harçlar ve Mahkumlara Ödettirilecek Yiyecek Bedelleri Hakkında Kanun kapsamında alınan ceza evi yapı harcı şeklindedir. Diğer taraftan harç niteliğinde olmakla beraber düzenleyici veya denetleyici kurum bütçelerinde yer alan ücret ve bedeller de bulunmaktadır.

• Başvuru Harcı
• Celse Harcı
• Karar ve İlam Harcı
• İstinaf yolu başvurularında alınacak harç

• Başvuru Harcı
• İcranın Yerine Getirilmesi Harcı
• Tahsil Harcı

Gayrimenkullerin ve gemilerin tahliye ve tesliminde, menkul teslimi de icra harcına tabi olup haczedilen gayrimenkullerin idaresi, kira mukaveleleri düzenlenmesi ve hesap tutulması için de İdare Harcı alınır.

İflasın açılması veya konkordato isteği ve masaya katılma için maktu harç ödenirken iflasta paylaşılan veya konkordatoda alacaklılara verilmesi kararlaştırılan para üzerinden nisbi olarak İflas Harçları alınmaktadır.

İcra ve iflas işlemlerinin dairede yapılması esas olmakla beraber eğer bu işlemler daire dışında memur eliyle yerine getirilirse Haciz, Teslim ve Satış Harcı alınır.

Yargının hizmetinin bir parçası olarak ilamın, mahkeme ve merci zabıtnameleri ve diğer evrakın, avukatların tasdik ettiği veya sulh hakimi tarafından tasdik edilen vekaletnamenin onaylı örneğinin verilmesinde Suret Harcı alınmaktadır.

Adliye veznelerinde tutulan kıymetli eşyanın kabul ve saklanması için Muhafaza Harcı alınır.

Genel olarak, defter tutma ve kayıt işlerinde,  miras veya iflas işlerinde Defter Tutma Harcı alınır.

Vergi yargısı harçları da başvurma, karar ve suret harçları olarak düzenlenmiştir.

Noterlik Kanunu kapsamında yapılan işlemlerden harç alınmaktadır. Belli bir tutarı içeren her türlü senet, sözleşme ve kağıtların, vekaletnamelerin düzenlenmesi, defterlerin tasdiki, kayıtların ve tercümelerin örneklerinin verilmesi, sözleşme, senet veya yazılı kağıtların veya bir şeyin veya bir yerin hâl ve şeklinin ilgili şahısların kimlik ve ifadelerinin tespiti, davet üzerine piyango ve özel müesseselerin kura, seçim ve toplantılarında hazır bulunarak tutanak düzenlenmesi Noter Harcına tabidir.

• Noterlere tevdi edilen değeri belli emanetlerin saklanmasından Emanet Harcı
• Gayrimenkul ve menkullerin idaresinde İdare Harcı
• Konşimento yazılmasında Konşimento Yazılması Harcı
• Önceki işin içerik ve değeri değişmemek şartıyla yapılacak düzeltme beyannamelerinden Düzeltme Harcı
• Değeri belli bir borç veya bir taahhüt kabulünü içermeyen sözleşmelerin feshinde Mukavele Feshi Harcı alır.

Gayrimenkullerin ilk defa tescilinde, devrinde, paylaşılmasında, bedelsiz edimlerinde, bölünmesinde, birleştirilmesinde yapılacak tescil işlemleri Tapu Harcına tabi tutulmuştur. İpotek tesisleri ile belli bir süreye bağlı hakların geçici tescilinde, ayni hakların tescilinde, bu tescil ve şerhlerin iptalinde olduğu gibi tapudaki çeşitli işlemlerde Tapu Harcı alınır.

Kadastro işlemlerinde Kadastro Harcı alınır.

Konsoloslar Noterlik Kanunu çerçevesinde yapmış olduğu işlemler üzerinden Noterlik Harcı alırlar.

Gemi tasdiknamelerinden, gemi siciline kayıtlı gemilerin devrinden, ölünceye kadar bakma sözleşmesi ile temlikinden, bedel karşılığında sözleşme ile intifa hakkı tesisinden, ipoteklerden, kira sözleşmelerinin gemi siciline şerhinden, harç mevzuuna giren işlemlerin terkininden, gemi sicilinde yer alan kayıt düzeltmelerinden ve belge suretleri ile sicil kayıt suretlerinden Gemi Harcı alınır.

Liman Harcı denize elverişlilik belgesinden, ölçme belgesinden, yola elverişlilik belgesinden, Ulaştırma Bakanlığınca verilen bayrak şahadetnamelerinden, gemi jurnallarının liman idarelerinde tasdikinden, gemi sörvey belgelerinden, özel yat kayıt belgesinden, transitlog belgesinden alınır.

Kaptan, başmakinist ve deniz kılavuz kaptanı gibi denizcilerden Yeterlik Belgesi Harçları alınır.

Kara yolları Trafik Kanunu ve Yönetmeliği’ne göre verilecek sürücü belgeleri de bir defaya mahsus olmak üzere Sürücü Belgesi Harcına tabidir.

Kaynak Suları Harcı, özel kaplara doldurulup satılacak olan kaynak sularına özel işaret konulmasından alınan harçtır.