DAMGA VERGİSİ VE HARÇLAR BİLGİSİ - Deneme Sınavı - 6

Vergi yargısı ile ilgili karar harçlarında peşin harç uygulaması yoktur. Mahkeme harçlarında ise karar ve ilam harcının dörtte biri peşin olarak ödenmek zorundadır. Ölüm ve cismani zarar sebebiyle açılan maddi ve manevi tazminat davalarında peşin alınan harcın
oranı yirmide bir olarak uygulanır.

Dosyası işlemden kaldırılmış olan dava, işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde taraflardan birinin dilekçe ile başvurusu üzerine yenilenebilir. Dosyanın işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak bir ay geçtikten sonra yenileme talebinde bulunulursa, yeniden harç alınacağı düzenlenmiştir.

Yargı işlemleri genel olarak harca tabi tutulmuştur. Yargı harçları konusuna ise 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun ikinci maddesinde  yer verilmiştir. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Harçlar Kanunu’nun (1) sayılı tarifesinde yer alan mahkeme harçları hukuk davaları ile idari dava işlerinde alınacak harçları düzenlemektedir. Bu harçlar, dava açılması sırasında alınan başvuru harcı, yargılama sırasında koşulları oluştuğunda cezai mahiyette celse harcı, yargılama içerisinde yapılacak keşiflerde keşif harcı, yargılama sona erdiğinde karar ve ilam harcı, ile ilk derece mahkemelerince verilecek kararlara karşı takip edilecek kanun yollarında alınacak temyiz, istinaf ve itiraz harçları olarak beş ayrı harç öngörülmüştür.

HMK’nın 2. maddesinde dava konusunun değer ve miktarına bakılmaksızın mal varlığı haklarına ilişkin davalarla, şahıs varlığına ilişkin davalar bakımından görevli mahkeme, aksine bir düzenleme bulunmadıkça asliye hukuk mahkemesi olarak belirlenmiştir. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

1 Seri Numaralı Harçlar Kanunu Genel Tebliği’nde “davaya müdahale edilmesi hali bir nevi yeni dava mahiyetinde bulunduğundan, müdahale eden tarafın da başvurma harcı ödemesi gerekmektedir” düzenlemesi yer almaktadır. Doğru cevap "D"şıkkıdır.

Dava açılmadan önce esas hakkında görevli ve yetkili olan mahkemeden ihtiyati tedbir talebinde bulunulması halinde, (1) sayılı tarife gereğince başvurma harcı alınacaktır.
Dava açıldıktan sonra veya dava dilekçesi ile birlikte ihtiyati tedbir talebinde bulunulmuş ise ihtiyati tedbir talebi için herhangi bir harç alınmayacaktır. Doğru cevap "E"şıkkıdır

Ergin kılınma, ad ve soyadın değiştirilmesi, gaiplik kararı ve kişisel durum sicilindeki kaydın düzeltilmesi kişiler hukukundaki çekişmesiz yargı işleri iken; henüz evlenme yaşında olmayanların evlenmesine izin verme, aile hukukundaki çekişmesiz yargı işlerindendir. Doğru cevap "E"şıkkıdır.

Taşınmaz rehninde alacaklı için kayyım tayini eşya hukukundaki çekişmesiz yargı işlerinden biridir. Terekenin resmi defterinin tutulması ve gaibin mirasçılarına, gaibe düşen miras payının teslim edilmesi, miras hukukundaki çekişmesiz yargı işlerindendir.  Ticari defterlerin zıyaı halinde belge verilmesi ile  Kıymetli evrakın iptali ise ticaret hukukundaki çekişmesiz yargı işlerindendir.

Celse harçları sadece sulh mahkemeleri, asliye mahkemeleri ile idari yargı mercileri için öngörülmüştür. İlk derece mahkemesi olmasına rağmen vergi mahkemeleri için öngörülmemiştir. Vergi yargısı harçları içerisinde ayrıca yer verilmemiştir. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

İhtiyati haciz, ihtiyati tedbir, delil tespiti ve davanın reddi kararlarında karar ve ilam harcı maktu olarak alınır. Ancak vergi mahkemesi ile bölge idare mahkemesi kararlarında tarhiyata ve ceza kesme işlemlerine karşı mükellefin dava açması üzerine vergi mahkemesinin nihai kararları ile bölge idare mahkemesinin kararlarında, karar altına alınan uyuşmazlık konusu vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümler ile bunlara bağlı zam ve cezaların toplam değer üzerinden nispi harç alınmaktadır. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Taraflar davanın sonuçlanmasına erken sebep olurlarsa nispeten harcı da daha az ödemek ile karşı karşıya kalmaktadırlar. Dava, davadan feragat veya davayı kabul veya sulh nedeniyle yargılamanın ilk celsesinde sona ererse, karar ve ilam harcının üçte biri, daha sonra olursa üçte ikisi alınacaktır. Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Yabancı ülkelerden, demiryolları ile taşınan eşya ile ilgili olarak demir yollarınca
düzenlenen listelere Barname denir.

Doğru yanıt C'dir.

Alacaklı İİK 67. maddesi gereğince alacak iddiasının dayandığı sebebe göre itirazın tebliği tarihinden itibaren bir sene içinde mahkemeye başvurarak, genel hükümler dairesinde alacağının varlığını tespit ettirmek suretiyle itirazın iptalini dava edebilecektir. Doğru yanıt D'dir.

İİK 78. madde gereğince ödeme emrine konu takip kesinleşmiş olmasına rağmen borçlu borcunu ödemez ise alacaklı haciz talebinde bulunmak zorundadır. Alacaklı bu hakkını takibin kesinleşmesinden itibaren bir yıl içerisinde kullanması gerekmektedir. Haciz talebi yasal süresi içinde yapılmaz veya geri alındıktan sonra bu müddet içinde yenilenmezse dosya işlemden kaldırılacaktır. Yenileme talebinde bulunan alacaklının başvuru harcını ödemesi gerekmektedir. Ancak alacaklının yenilemede ödemiş olduğu harçlar borçluya yüklenemeyeceği belirtildiğinden İİK 15. maddesindeki masraf ve harçların borçluya ait olacağı hükmünün dışında kalacaktır. İlamlı takiplerde ise bir yıl içerisinde haciz isteminde bulunulmaması nedeniyle yenileme taleplerinde ise herhangi bir harç alınmayacaktır.

Yenileme nedeniyle ödenmesi gereken harca ilişkin olarak İİK’da özel bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Konusu belli bir meblağ olan ilamsız takiplerde Harçlar Kanunu’nun 29.  maddesi gereğince alınan peşin harçların takip sonunda alınacak asıl harca mahsup olunacağı belirtilmiştir. İcra harçları açısından takip sonundan kasıt takibin kısmen veya tamamen alacaklının talebine uygun olarak sonuçlanmasını anlamak gerekmektedir. Harçlar Kanunu›na ekli (1) sayılı Yargı Harçları Tarifesine göre değeri belli olan icra takiplerinde takibin sonunda alınacak harç tahsil harcı olduğundan, peşin harcın tahsil harcına mahsup edileceği belirtilmiştir. Peşin harcın Harçlar Kanunu›nda yazandan daha fazla oranda alınmasını gerektirir açık bir yasa düzenleme de yoktur. Anayasamızın 73. maddesindeki harçların kanunla konulup, kaldırılacağı veya değiştirileceği kuralından (kanunilik ilkesinde) hareket ile düşen haciz hakkını yeniden elde etmek için yapılacak yenileme başvurusundan sadece başvuru harcı alınabilir.

Doğru yanıt A'dır.

B, C, D ve E seçeneğindeki işlemler başvuru harcına tabi değildirler. Halbuki ilamsız takiplerde ödeme emrinin kesinleşmesinden itibaren bir yıl içinde haciz talep edilmemişse yapılacak olan yenileme talepleri başvuru harcına tabidir. Doğru yanıt A'dır.

Kanun koyunu peşin harcı sadece ilamsız takipler için öngörmüştür. İlamı veren mahkemede sürdürülen işlemler için daha önce Harçlar Kanunu’nun 28. maddesi gereğince peşin karar ve ilam harcı alınmış olması, hüküm ile karar ve ilam harcının doğması karşısında, ilamın icrası için yeniden alacaklıdan harç alınması adil olmayacaktır. Bunun dışında sayılan diğer örnekler de kendi özellerinde peşin harca tabi değildir. Burada unutulmaması gereken peşin harcın peşin ödeme ile alakalı olmaması bir hukuk kurumu olmasıdır. Doğru cevap B'dir.

Doğru yanıt E'dir.