DAMGA VERGİSİ VE HARÇLAR BİLGİSİ - Deneme Sınavı - 2

İİK 15. madde gereğince başvurma harcının da borçluya ait olması harcın kesinleşmesi ile ilgili değil başvuran tarafından ödenen harcın rücu edilmesi ile ilgilidir.

Genel olarak pul ile ödeme yöntemi ülkemizde artık uygulanmamaktadır.

Harcın ödenmemesi hâlinde icra dairesi ne alacaklıdan ne de İİK 15. maddesi gereğince de işleme devam edemeyeceğinden, borçludan da cebri takibata girişemeyecektir. İcra dairesinin yapabileceği tek şey bu durumda sadece verilen icra veya iflas hizmetlerini durdurmaktır.

Harçlar Kanunu’nun 133. maddesi gereğince Hazine ve Maliye Bakanlığının izniyle makbuzla tahsilatta bulunan memurlar bir aya ait tahsilat tutarlarını ertesi ayın beşinci günü akşamına kadar en yakın vergi dairesine yatırmakla mükelleftirler.

Mahiyetleri icabı maktu olarak belirlenmiş olan ve işin sonunda hesap edilip alınması gereken harçların, harç alacağının doğması tarihinden itibaren 15 gün içinde ödenmesi gerekmektedir.

Kural olarak yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe sonraki işlemler yapılmaz. Ancak üzerine harç yüklenilen kişiden kaynaklanan bu haklı veya haksız sebeplerle işlemin durması diğer tarafı zarara uğratabilecek mahiyettedir. Ancak, mahkeme veya icra dairesinin yetkisi sadece işlemi durdurmakla sınırlı olup, harcı cebren tahsil yetkisi bulunmamaktadır.

492 sayılı Harçlar Kanunu’nun ikinci maddesinde yargı harçlarının konusuna yer verilmiştir.

Harçlar Kanunu’nun (1) sayılı tarifesinde yer alan mahkeme harçları hukuk davaları ile
idari dava işlerinde alınacak harçları düzenlemektedir. 

Harçlar Kanunu’nun (3) sayılı tarifesinde yer alan vergi yargısı harçları  gerek derece başvurusu gerekse kanun yolları başvurusuna karşılık olmak üzere
başvurma harcına yer verilmiştir. 

ifadelerinin hepsi doğrudur.

Anayasamızın 17nci maddesinde herkes, yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve
geliştirme hakkına sahiptir. Anayasamızın 36. maddesi gereğince de herkes, meşru vasıta
ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia
ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir. HMK 118nci madde gereğince dava, dava dilekçesinin kaydedildiği tarihte açılmış sayılır.

Dava açılmadan önce esas hakkında görevli ve yetkili olan mahkemeden ihtiyati tedbir
talebinde bulunulması halinde, (1) sayılı tarife gereğince başvurma harcı alınacağı açıktır.
Diğer taraftan, dava açıldıktan sonra veya dava dilekçesi ile birlikte ile ihtiyati tedbir talebinde bulunulmuş ise ihtiyatî tedbir talebi için herhangi bir harç alınmayacaktır. Dava ile istenen ihtiyati tedbir taleplerinde dava açılması hem de ihtiyati tedbir talebi için bir tek başvurma harcı alınacaktır.

Çekişmesiz yargı işlerinde görevli mahkeme, aksine bir düzenleme bulunmadığı
sürece sulh hukuk mahkemesidir.

Aile hukukundaki çekişmesiz yargı işleri:
• Henüz evlenme yaşında olmayanların evlenmesine izin verme,
• Gaiplik nedeniyle evliliğin feshi,
• Evlendirme memurunun, evlenme başvurusunu ret kararına karşı yapılan itiraz,
• Yeniden evlenmede bekleme süresinin hakim tarafından kaldırılması,
• Terk eden eşin ortak konuta davet edilmesi,
• Eşlerden birinin, evlilik birliğini tek başına temsil etmek konusunda yetkili kılınması,
• Aile konutu ile ilgili işlemler için diğer eşin rızasının sağlanamadığı hallerde hakimin müdahalesinin istenmesi,
• Mevcut mal rejiminin eşlerden birinin veya alacaklıların talebiyle mal ayrılığına
dönüştürülmesi ve sebeplerin ortadan kalkması halinde mal ayrılığından eski rejime geri dönülmesi,
• Paylaşmalı mal ayrılığında boşanma veya evliliğin iptali halinde, aile konutu ve ev
eşyasını hangi eşin kullanmaya devam edeceği hakkında karar verilmesi,
• Sağ kalan eşe aile konutu üzerinde ve ev eşyası üzerinde mülkiyet veya intifa hakkı
tanınması,
• Mal ortaklığında eşlerden birinin mirası reddine izin verilmesi,
• Ana babaya çocuğun mallarından bir kısmını çocuğun bakım ve eğitimi için sarf
etme izninin verilmesi,
• Velayetin kaldırılması, velayetin eşlerden birinden alınarak diğerine verilmesi ve
kaldırılan velayetin geri verilmesi,
• Hakimin çocuğun mallarının yönetimine müdahale etmesi ve çocuğun mallarının
yönetiminin kayyıma devri,
• Evlilik sona erince velayet kendisinde kalan eşin, hakime çocuğun malları hakkında defter sunması,
• Aile yurdunun kurulmasına izin verilmesi, kuruluşun tebliğ ve ilanı, kapatılması
halinde tapu sicilindeki şerhin silinmesine izin verilmesi, taşınmazın bizzat malik
veya ailesi tarafından kullanılması şartına geçici olarak istisna tanınması,
• 4320 sayılı Ailenin Korunmasına Dair Kanun’a göre aile mahkemesi hakimi tarafından karar verilecek tedbirler,
• Çocuk hakimi tarafından, çocuğun anası, babası, vasisi, bakım ve gözetiminden
sorumlu kimse, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu ve Cumhuriyet Savcısının istemi üzerine veya resen çocuklar hakkında koruyucu ve destekleyici tedbir kararı alınması,
• Vesayet işleri.

Sulh hakimi tarafından resmi vasiyetname düzenlenmesi, el yazısı ile vasiyetnamenin sulh hakimi tarafından saklanması, sözlü vasiyetname tutanağının sulh veya
asliye mahkemesine tevdii,
• Vasiyeti yerine getirme görevlisine görevinin bildirilmesi,
• Vasiyeti yerine getirme görevlisinin tereke malları üzerinde tasarruf etmesine izin
verilmesi,
• Gaibin mirasçılarına, gaibe düşen miras payının teslim edilmesi,
• Tereke mallarının korunması ve hak sahiplerine ulaşmasını sağlamak için önlem
alınması,
• Mirasçılık belgesi verilmesi,
• Terekenin yazımı işleminin sona erdiğinin mirasçılara bildirilmesi, mirasın reddi
beyanının tespiti ve tescili, mirasın reddinin, mirası reddeden kişiden sonra gelen
mirasçılara bildirilmesi, mirasın reddi süresinin uzatılması,

Terekenin resmi defterinin tutulması,
• Sulh hakiminin özellikleri olan eşyanın mirasçılardan birine tahsis edilmesi veya
satılmasına karar vermesi.

Eşya hukukundaki çekişmesiz yargı işleri:
• Taşınmaz üzerinde taraf oluşturulmasına ve hak ihlaline sebebiyet vermeyecek düzeltmelerin yapılması,
• Taşınmaz rehninde alacaklı için kayyım tayini.

Kanun koyucu kusurlu davranarak yeni bir duruşma yapılmasına sebep veren kişilere de
cezai mahiyette celse harcı öngörmüştür.

Yargılamanın Yenilenmesi
2577 sayılı İYUK’un 53. maddesi gereğince Danıştay ile bölge idare, idare ve vergi mahkemelerinden verilen kararlar hakkında aşağıda yazılı sebepler dolayısıyla yargılamanın
yenilenmesi istenebilir.
• Zorlayıcı sebepler dolayısıyla veya lehine karar verilen tarafın eyleminden doğan
bir sebeple elde edilemeyen bir belgenin kararın verilmesinden sonra ele geçirilmiş
olması,
• Karara esas olarak alınan belgenin sahteliğine hükmedilmiş veya sahte olduğu
mahkeme veya resmi bir makam huzurunda ikrar olunmuş veya sahtelik hakkındaki hüküm karardan evvel verilmiş olup da, yargılamanın yenilenmesini isteyen
kimsenin karar zamanında bundan haberi bulunmamış olması,
• Karara esas olarak alınan bir ilâm hükmünün, kesinleşen bir mahkeme kararıyla
bozularak ortadan kalkması,
• Bilirkişinin kasıtla gerçeğe aykırı beyanda bulunduğunun mahkeme kararıyla belirlenmesi,
• Lehine karar verilen tarafın, karara etkisi olan bir hile kullanmış olması,
• Vekil veya kanuni temsilci olmayan kimseler ile davanın görülüp karara bağlanmış
bulunması,
• Çekinmeye mecbur olan başkan, üye veya hakimin katılmasıyla karar verilmiş olması,
• Tarafları, konusu ve sebebi aynı olan bir dava hakkında verilen karara aykırı yeni
bir kararın verilmesine neden olabilecek kanuni bir dayanak yokken, aynı mahkeme yahut başka bir mahkeme tarafından önceki ilamın hükmüne aykırı bir karar
verilmiş bulunması.
• Hükmün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin veya
eki protokollerin ihlali suretiyle verildiğinin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin
kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması.

I. Eğer yeniden yargılama sonrasında talepte bulunan, sonuç olarak haklı çıkarsa daha önce alınan harç mahsup edilir.

II. Davaya müdahale eden kimse, kanun yollarına müracaat ederse yanında yer aldığı taraftan alınan harca eşit harcı ödemek zorundadır.

III. Dava açanın ödemiş olduğu peşin harcı da karşı tarafa rücu etme hakkı olduğu gibi bakiye karar ve ilam harcı doğrudan aleyhine karar verilene yükletilmektedir.

ifadelerinin hepsi doğrudur.

Verilen ifadenin eş anlamlısı sayılan ifade 'B' şıkkında doğru verilmiştir.

Diğer seçeneklerdeki olayların ve dolayısıyla icra takibinin başlaması için takip talebi gerekmektedir.

Eğer itiraz zamanında yapılmamış ise dava askıya alınır, yani dosya işlemden kaldırılır. Doğru yanıt 'D'.

Böyle bir durumda ilk dava açılışında ödediği harçlardan dolayı alacaklı herhangi bir başka harç ödememektedir. Doğru yanıt 'A'.