CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK ŞİİRİ

İkinci Yeni olarak adlandırılacak şairlerin, Garip şiir anlayışına bir tepki  olarak ortaya  çıktıkları kabul  edilir.

Attilâ İlhan İkinci Yeni şairlerinin ortaya çıkışını ise Demokrat Parti’nin
‘baskıcı’ yönetimine bağlar.

İkinci Yeni’nin  eleştirmeni olarak tanınmış olan Muzaffer Erdost, Pazar
Postası’nda  (1956) yazdığı aynı adlı yazıda, Garip akımını birinci yeni kabul ederek “İkinci Yeni” adını ilk defa kullandı ve bu ad hareketin adı olarak kabul gördü.

Oktay Rifat, Perçemli Sokak (1956) kitabıyla ve özellikle bu kitaba  yazdığı  önsözdeki şiirde anlam konusunda ileri sürdüğü görüşler dolayısıyla bu akımın da öncülerinden kabul  edilir.

İkinci Yeni öncü kadro içinde adı sayılan ancak hem dünya görüşü hem de şiir anlayışı bakımından zaman içerisinde, diğerlerinden farklı  olduğunu ortaya koyarak kendi şiir çizgisini bağımsız bir akıma dönüştüren şair Sezai Karakoç'tur.

İkinci Yeni şairleri her şeyden önce  dil üzerinde özel bir dikkatle durmuşlar ve dili bir iletişim aracı  olarak değil, estetik  bir nesne  yaratmanın malzemesi olarak görmüşlerdir. Buna  bağlı olarak onların şiirlerinde;

Dilde deformasyonlara yönelen İkinci Yeni şairleri genellikle  anlamsızlıkla suçlanmıştır. Nitekim İkinci Yeni’nin  ilk eleştirmenlerinden olan Erdost’a göre de, bu şiirde anlam varsa  bile  bu  rastlantısal, önceden tasarlanmamış bir anlamdır.

Üvercinka Cemal Süreya'nın yazdığı bir şiir kitabıdır.

Bir konuşmasında “İkinci  Yeni  benim”  diyen  Cemal  Süreya (1931-1990) adı geçen diğer şairlerden  farklı  olarak ilk şiirlerinden  itibaren  bu şiir anlayışının temsilcisi olarak görülmüştür.

Bireyin dünyadaki yeri konusunu varoluşçu yaklaşımla ele alan  Karakoç’un şiirlerinde İkinci Yeni şairlerinde  görülen umutsuzluk, bunalım gibi özellikler görülmez. Tam tersine  topluma açılan duyarlılığının bir “diriliş” sevinci  ve umudu taşıdığı gözlemlenir.

İkinci Yeni, öncelikle, meselâ Garip (veya Birinci Yeni) gibi topluca ve belirli ilkeler etrafında birleşen şairlerin başlattıkları bir akım değildir. Bu şiir anlayışının ortaya çıkışı, 1950’lerin ortalarına rastlar. Ortaya çıkış sebebi konusunda belirtilen birbirinden farklı görüşler arasında en çok bilinenleri; dönemin sosyal ve siyasal ortamının bu şiiri doğurduğu görüşü ile genç şairlerin Garip akımına duyduğu tepkinin bu yeni şiire yol açtığı şeklindeki görüştür . Garip’in etkisiyle yazan birçok genç şair, basitlik ve alelâdeliği şiirin en önemli özelliği zannetmiş, şiir bir tıkanma noktasına gelmiştir. Genellikle sonradan İkinci Yeni olarak adlandırılacak şairlerin işte bu duruma, Garip şiir anlayışına bir tepki olarak ortaya çıktıkları kabul edilir. Doğru cevap C’dir

Melih Cevdet Anday, Metin Eloğlu, Behçet Necatigil gibi şairlerin 1950’lerin ilk yarısından itibaren çıkardıkları şiir kitaplarındaki kimi dizelerin Garip’le İkinci Yeni arasında bir geçiş sağladığı belirtilir. İkinci Yeni’nin en önemli temsilcilerinden olduğu tartışmasız kabul edilen şairlerden Ece Ayhan ise İkinci Yeni’nin “parasız yatılılar” eliyle kurulduğunu ve Türk edebiyatındaki ilk “sivil şiir” olduğunu; aynı şekilde bu şiirin öncülüğünü Sezai Karakoç ve Cemal Süreya’nın yaptığını belirtir. İlhan Berk, Turgut Uyar, Edip Cansever, Cemal Süreya, Ece Ayhan ve Ülkü  Tamer’i İkinci Yeni’nin temsilcisi olarak kabul etmek ve diğerlerinin bu hareketin etkilerini, özelliklerini taşıdığını belirtmek yerinde olacaktır. Bu arada öncü kadro içinde adı sayılan Sezai Karakoç’un hem dünya görüşü hem de şiir anlayışı bakımından zaman içerisinde, diğerlerinden farklı olduğunu ortaya koyarak kendi şiir çizgisini bağımsız bir akıma dönüştürmüştür. Doğru yanıt B’dir.

Gül (1954), Güzelleme (1954), Üvercinka (1955), kitapları Cemal Süreya’nındır. Doğru Cevap D’dir

Bu şiir imaja dayalı bir estetik anlayışı benimser. Nesnenin olağan durumu bile bu şairler için olağanüstülük taşır Böylece nesneyle ilişki, onu olağan. alışılmış bağlamından çıkartarak soyutlamak ve uzak-yakın çağrışımlara yol açacak yeni bağlamlar oluşturmak biçiminde kurulur. Böylece nesne doğal, konumuna yabancılaştırılarak şiirin estetik amaca dönük malzemesi durumuna getirilmiş olur. Doğru cevap C’dir

Turgut Uyar’ın ilk şiir kitabı Arz-ı Hal (1949) ve ikinci kitabı Türkiyem (1952) hece ölçüsü kalıplarını da kullanan, memleket edebiyatı şairlerini andırır biçimde Anadolu motişerini işleyen denemelerdir. Üçüncü kitabı Dünyanın En Güzel Arabistanı’ndan (1959) başlayarak İkinci Yeni anlayışıyla yazdığı şiirleri Tütünler Islak (1962), Her Pazartesi (1968), Divan (1970), Toplandılar (1970), Kayayı Delen İncir (1981) ve toplu şiirleri olarak eklemelerle birlikte Büyük Saat (1984) adlı kitaplarında topladı. Doğru cevap E’dir

Ömer Edip Cansever, Yerçekimli Karanfil (1957) kitabındaki şiirleriyle hem İkinci Yeni’nin öncüleri arasına girer hem de bundan sonra yazacağı ve Türk edebiyatında kendisine özgü bir yer edineceği şiirlerin tohumunu atar. Bu şiirlerde varoluşçu bir eda ile bireyin yabancılaşması, bunalımları, doğa ve toplum içindeki çelişkileri ve cinsellik Cansever’in sonuna kadar sürdüreceği temalar olarak dikkati çeker. Doğru cevap B’dir

İkinci Yeni’nin dili şaşırtıcı ve anlamsızlığa varan bir kapalılıkla kullanmasıyla en çok dikkati çeken şairi Ece Ayhan’dır. İlk kitabı Kınar Hanımın Denizleri 1959 yılında yayımlandı. Daha bu ilk kitabındaki şiirlerde aklın sınırlarını zorlayan sürrealist bir anlatım, tarihe coğrafyaya ekonomiye göndermelerle dolu bir söz varlığı dikkati çeker. İkinci kitabı Bakışsız Bir Kedi Kara (1965), ilgi çekici bir mensur şiir örneğidir. Yoğun ve karanlık imajlar, bilinçli bir biçimde bozulmuş bir dil üzerinden verilir. Doğru cevap A’dır