CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK ŞİİRİ - Deneme Sınavı - 18

Divan edebiyatı, toplumla ilgisi olmayan, halktan kopuk bir saray çevresi edebiyatıdır. Dili, Arapça, Farsça, Türkçe karışımı melez ve yabancı bir dildir. Gerçekle ilişkisi olmayan, düşünce ve duygu bakımından eksik, yapay bir hayal dünyasına sahiptir. Üstelik yerli ve millî değil, Arap ve Fars taklididir.

Hisar dergisi etrafında oluşan topluluğun Garip akımına karşı ilk sistemli tepkiyi verdiği belirtilir

Hisarcılar, şiirin büyük fikirlerden değil küçük ve basit şeylerden neşet ettiğini düşünürler. Hisar şairlerinin en önemli özellikleri şiirde biçime büyük önem vermeleridir.

Hisar dergisi denilince ilk akla gelen isim Mehmet Çınarlı’dır (1925-1999). Aruz
vezniyle yazdığı, dil ve biçime özen gösteren şiirlerini Güneş Rengi Kadehlerle
(1958), Gerçek Hayali Aştı (1969), Bir Yeni Dünya Kurmuşum (1974), Zaman Perdesi (1983) ve Güzelliklere Doyamam (1995) adlı kitaplarda toplamıştır

İki veya daha fazla anlamı olan sözcüğü uzak anlamını anımsatacak biçimde kullanmak olarak tanımlanan tevriye, Behçet Necatigil’in çok sevdiği ve şiirinin ayırıcı özelliklerinden birisi durumuna getirdiği bir yapı oluşturma yöntemidir. Necatigil de Divan şiirini yarı yarıya, tevriyelerden bol bol faydalandığı için sevdiğini belirtir.

Genç şairin yapması gereken iş, gelenekle hesaplaşmak ve
gerçekten yeni eser verebilmektir. Yapılacak yenilik biçimde değil, ruhta, özde olmalıdır. Bu türlü yeni olmak ise eskinin, yani ölmezliğin sırrını bulmaktan geçer.
Görüldüğü gibi Sezai Karakoç’un gerek genel olarak gelenek kavramı konusundaki, gerekse şiir geleneği bağlamındaki düşünceleri, bundan önce bu bağlamda ele alınan şairlerden oldukça farklıdır.

Hilmi  Yavuz’un şiir anlayışındaki en önemli kavramlardan birisi, “sahih”liktir. Ona göre bu kavram, şairliğin ölçütüdür. Bir şair büyük olabilir, ama gelenekten yararlanmıyorsa “sahih” olamaz.

Sezai Karakoç'un şiirleri geleneksel kültür birikiminin bugünün insanı için diriltici bir faktör olarak kullanılmasını hedef­ler. Bu yüzden klasik Arap, Fars ve Türk şairlerinden onlarcası tarafından işlenmiş olan Leyla ve Mecnun hikâyesini bugünün dili ve şiir formu içerisinde yeniden ele almaktan çekinmez.

İkinci Yeni olarak adlandırılacak şairlerin, Garip şiir anlayışına bir tepki  olarak ortaya  çıktıkları kabul  edilir.

Attilâ İlhan İkinci Yeni şairlerinin ortaya çıkışını ise Demokrat Parti’nin
‘baskıcı’ yönetimine bağlar.

İkinci Yeni’nin  eleştirmeni olarak tanınmış olan Muzaffer Erdost, Pazar
Postası’nda  (1956) yazdığı aynı adlı yazıda, Garip akımını birinci yeni kabul ederek “İkinci Yeni” adını ilk defa kullandı ve bu ad hareketin adı olarak kabul gördü.

Oktay Rifat, Perçemli Sokak (1956) kitabıyla ve özellikle bu kitaba  yazdığı  önsözdeki şiirde anlam konusunda ileri sürdüğü görüşler dolayısıyla bu akımın da öncülerinden kabul  edilir.

İkinci Yeni öncü kadro içinde adı sayılan ancak hem dünya görüşü hem de şiir anlayışı bakımından zaman içerisinde, diğerlerinden farklı  olduğunu ortaya koyarak kendi şiir çizgisini bağımsız bir akıma dönüştüren şair Sezai Karakoç'tur.

İkinci Yeni şairleri her şeyden önce  dil üzerinde özel bir dikkatle durmuşlar ve dili bir iletişim aracı  olarak değil, estetik  bir nesne  yaratmanın malzemesi olarak görmüşlerdir. Buna  bağlı olarak onların şiirlerinde;

Dilde deformasyonlara yönelen İkinci Yeni şairleri genellikle  anlamsızlıkla suçlanmıştır. Nitekim İkinci Yeni’nin  ilk eleştirmenlerinden olan Erdost’a göre de, bu şiirde anlam varsa  bile  bu  rastlantısal, önceden tasarlanmamış bir anlamdır.

Üvercinka Cemal Süreya'nın yazdığı bir şiir kitabıdır.

Bir konuşmasında “İkinci  Yeni  benim”  diyen  Cemal  Süreya (1931-1990) adı geçen diğer şairlerden  farklı  olarak ilk şiirlerinden  itibaren  bu şiir anlayışının temsilcisi olarak görülmüştür.