CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK NESRİ

Nesrin en küçük birimi; bir fikri, duyguyu, hareketi, işi, bir hüküm hâlinde ifade eden cümle’dir. Cevap D seçeneğidir.

Uygur dönemi nesri Maniheizm ve Budizm çerçevesinde şekillenen metinlerde (Irk Bitig, Altun Yaruk, Prens Kalyanamkara ve Papam Kara Hikâyesi, Sekiz Yükmek) ifadesini bulmuştur.

Cumhuriyet sonrasında dil ve kültürümüzdeki en önemli gelişmelerin başında, 3 Kasım 1928’de gerçekleştirilen Harf Devrim gelir. Cevap B seçeneğidir.

1940 ve sonrası Türk nesir dilinde çok fazla yabancı kelimeler yer almaya başlar. Cevap A seçeneğidir.

Günlük hayat içindeki nesrin bir başka kullanım alanı da reklam ve tabelalardır. Cevap C seçeneğidir.

Dili dilbilimciler tarafından değil, tarihin bilinmeyen dönemlerinde toplum tarafından anonim olarak oluşur.

Türkçenin vatan olarak kabul edileceği fikri, Ömer Seyfettin ve Yahya Kemal'e aittir. soruda Ömer Seyfettin yer almamıştır.

Kelimeler cümleyi, cümleler paragrafı, paragraflar metni oluşturur.  Metin bir anlam ve yapı bütünlüğü taşır. Genellikle yazılı olmakla birlikte  sözlü de olabilir.

Makale bilimsel bir yazı türüdür, sanat amacı taşımaz.

Tanzimat öncesi edebiyatta asıl olan şiirdir. İkinci planda kalan ve çoğu zaman edebî bir değer olarak
kabul edilmeyen nesir, şiirin etkisinde kalmıştır. Şiire oldukça uzak olan didaktik ve ahlaki metinlerin bile
manzum biçimde yazılması, bu durumun somut örneklerinden biridir. Tanzimat öncesi Türk edebiyatı şiir ağırlıklıdır ve nesir de şiir etkisindedir.

Ağıtlar şiir biçimindedir.

Bu nesirle tarih kitapları da yazılmıştır. O yüzden sadece dini eserler yazılır denemez.

Islahat hareketleri yönetim tarafından gerçekleştirilmek istenmiştir. Yönetim de bunu halka anlatma ihtiyacı duymuştur. Yenilikçiler de esasen genellikle devlet memurlarıdır.

Yeni Lisan hareketi Türk lehçelerinden kelime alınmasına karşıdır.

Realizm akımının etkisi Cumhuriyet'ten önce de vardır.

Dilin birey, toplum ve millet yaşamındaki rolü ve önemine ilişkin olarak pek çok şey söylenmiştir. Mustafa Kemal Atatürk, Ömer Seyfettin, Ali Canip Yöntem, Yahya Kemal Beyatlı ve Mehmet Kaplan’ın dilin millet yaşamındaki önemini vurguladığı cümleleri vardır. Soruda verilen söz Atatürk'e aittir.

Sözlükte “yayma, saçma, dağıtma” anlamına gelen Arapça kökenli “nesir”in kavram anlamı; “manzum olmayan söz veya yazı”dır. Bu nedenle doğru yanıt B seçeneğidir.

Nesrin gelişmesi, yazı dilinin gelişimine eş zamanlı bir seyir takip etmiştir. Nesrin en belirgin yönü ve temel şartı, ait olduğu dilin doğal hâli ve bu hâlin kuralları çerçevesin­de hayat bulmuş olmasıdır. Nesir, “nazım”da vazgeçilemez olan kafiye ve vezni reddeder; yani manzum değildir. Onun varlık sebebi, taşıdığı anlamı, en açık ve anlaşılır biçimde ifade edebilmektir. Bir başka ifadeyle, nazımda ahenk-ritim endişesi daha ön planda yer alırken nesirde, düşüncelerin dilin doğal yapısı içindeki ifadesi önem kazanır. Doğru cevap A’ dır.

Nesir, kendi içinde önce sözlü nesir, yazılı nesir; yazılı nesir de edebî nesir ve edebî olmayan (didaktik) nesir olmak üzere ikiye ayrılır. Paragraf ise nesrin türlerinden değil birimlerinden birisidir. Nesrin en küçük birimi; bir fikri, duyguyu, hareketi, işi, bir hüküm hâlinde ifade eden cümle’dir. Cüm­lelerin mantıklı bir sıra içinde, anlam veya fikir çekirdeği etrafında toplanması ise paragraf ’ı; paragrafların hem anlam hem yapı bakımından birlik ve bütünlüğü ise metin’i meydana getir. Öyleyse, doğru cevap C’ dir.

Nesir kavramı eski dilde “inşâ, mensûr, mensûre” kelimeleriyle karşılanırken yakın dönemde “düz­yazı” kelimesiyle karşılanmaktadır. Nesir kavramı Türk edebiyatında, Tanzimat yıllarından itibaren kullanılmaya başlanmıştır. Ondan önceki dönem­lerde büyük ölçüde “inşâ” kavramı tercih edilmiştir. Nesir yaza­rı demek olan “nâsir” yerine de “münşî” kav­ramı kullanılmıştır. Manzum ise nazım hâlinde; yani vezinli ve kafiyeli biçimde söylenmiş sözdür. Doğru cevap D’ dir.