ÇOKLU ENGELLİLERİN BAKIM VE REHABİLİTASYONU

Çoklu engelli bireyler için kişisel bakım beceri öğretim programı geliştirme ve uygulama aşamasında, aşağıda sıralanan kriterler göz önünde bulundurulmalıdır:

Ekip üyeleri ile işbirliği içinde olmak

Bireyin içinde bulunduğu kültüre, yaş ve gelişim düzeyine uygun, aynı zamanda sosyal olarak geçerli öğretim süreçlerine yer vermek

Akranları sürece dâhil etmek

Uyarlamalara yer vermek

Etkili bir değerlendirme sürecine yer vermek ve değerlendirme sonuçlarını kullanmak

Öğretim için uygun ortamları ve süreleri belirlemek

Etkili bir öğretim yöntemi seçmek Doğru cevap A'dır.

Çoklu engellilere kişisel bakım becerilerinin öğretiminde, bireye hizmet sunan diğer alan uzmanlarının da önemli rolleri bulunmaktadır. Bu uzmanlar; fizyoterapistler, dil ve konuşma terapistleri, iş ve meslek terapistleri, okul hemşireleri olarak sıralanabilir. Doğru E'dir.

İş ve meslek terapistleri günlük yaşam etkinlikleri alanında uzmanlaşmıştır. Günlük yaşam  etkinlikleri arasında kişisel bakım becerileri ile bu becerilerin gerçekleştirilmesinde önemli yeri olan küçük kas gelişimi de yer almaktadır. Bu uzmanlar kişisel bakım becerilerinin öğretiminde kullanılacak beceri analizi basamaklarının oluşturulmasında rehberlik edebilirler. Doğru D'dir.

Fizyoterapistler çoklu engelli bireylere kişisel bakım becerilerinin öğretiminde; araç-gereç uyarlamaları ve bireye uygun duruşun (postür düzenlemesi) verilmesi konusunda destek olurlar. Doğru cevap A'dır.

Çoklu engelli bireylere kişisel bakım becerilerinin öğretiminde yer verilebilecek uyarlamalar şu şekilde sıralanmıştır:

 Doğru cevap E'dir.

Çoklu engelli birey için öncelikli kişisel bakım becerisi seçildikten sonra ekip, öğrenme ortamları ve öğretim takvimi ile ilgili çeşitli sorularla karşı karşıya kalmaktadır. Bu sorular şunlardır:

Hedeflenen kişisel bakım becerisi nerede öğretilecek? (doğal ortam veya klinik ortam vb.)

Beceri öğretimi sırasında kişisel mahremiyet sağlanabilecek mi? (örneğin banyo yapma becerisi akranlardan uzakta veya yalıtılmış öğretimle mi gerçekleştirilecek?).

Beceri ne zaman öğretilecek? (becerinin gerçekleştiği doğal zamanlarda mı, yoksa doğal olmayan zamanlarda mı?).

Beceri hangi sıklıkla öğretilecek (doğal sıklığında mı, yoksa yoğunlaştırılmış şekilde mi)? Doğru cevap E'dir.

Öğrenmenin dört temel aşaması bulunmaktadır. Bunlar; edinim, akıcılık, kalıcılık ve genelleme olarak sıralanmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Kalıcılık aşaması: Çoklu engelli birey hedeflenen kişisel bakım becerisinde uzmanlaştığında öğretmen daha az müdahaleci yöntemler kullanmalı ve bireyin beceriyi bağımsız olarak sergileyebilmesine fırsat sunmalıdır. Kalıcılık aşamasında kullanılan az müdahaleci stratejiler; öğretmenlerin varlıklarını tamamen silikleştirmelerine olanak tanımaktadır. Öğretmenler, kalıcılık aşamasında öğretimi tamamen silikleştirmek ve öğrencinin beceri performansını bir rutine bağlayabilmek için aşağıda sıralanan yolları kullanabilir. Doğru cevap C'dir.

Yemek yeme becerilerinde gelişimsel olarak ağzı doluyken konuşmak yer almaz. Doğru cevap C'dir.

Öğretmenler, çoklu engelli bireylerin yemek yeme becerilerini bağımsız olarak sergilemelerini sağlayabilmek için; yemek yeme becerisine ait çok farklı becerileri değerlendirmelidirler. Değerlendirmede odaklanılması gereken temel beceriler;

Kişisel bakım becerileri; günlük yaşamımızda kul- landığımız temel becerilerdir. Kişisel bakım becerileri;

• Yemek yeme becerileri,

• Tuvalet becerileri,

• Giyinme ve kişisel temizlik becerileri ve

• Eşyaların temizliği/bakımı olarak sınıflandırılmaktadır. Doğru seçenek D'dir.

Çoklu engelli bireyler için kişisel bakım beceri öğretim programı geliştirme ve uygulama aşamasında, aşağıda sıralanan kriterler göz önünde bulundurulmalıdır: • Ekip üyeleri ile işbirliği içinde olmak • Bireyin içinde bulunduğu kültüre, yaş ve gelişim düzeyine uygun, aynı zamanda sosyal olarak geçerli öğretim süreçlerine yer vermek • Akranları sürece dâhil etmek • Uyarlamalara yer vermek • Etkili bir değerlendirme sürecine yer vermek ve değerlendirme sonuçlarını kullanmak • Öğretim için uygun ortamları ve süreleri belirlemek • Etkili bir öğretim yöntemi seçmek. Dolayısıyla E seçeneğindeki ifade yanlıştır.

Öğretim öncesi değerlendirme, öğretim ve öğretim sonrası değerlendirme süreçlerinde, başka bir deyişle öğretimin tüm aşamalarında ekip; (a) aile/hizmet sunan uzmanların öğretimsel önceliklerini, (b) akran standartlarını (çoklu yetersizliği olan bireyin tipik gelişim gösteren akranlarının, öğretilecek kişisel bakım becerisini hangi yollarla ve ne düzeyde gerçekleştirdiği) ve (c) toplumsal normları göz önünde bulundurmalıdır. Doğru seçenek D'dir.

Trafik ışıklarına seslendirilme konulması görme engelli olan bireylerin algılamalarına yönelik bir uygulama olarak örnek bir evrensel tasarım ilkesine hizmet etmektedir. Doğru seçenek B'dir.

Beceri öğretiminde değerlendirme sürecine yer vermek aşağıdaki nedenlerden dolayı önemli ve gereklidir. Değerlendirme sayesinde;

Bireyin sergileyebildiği beceriler belirlenir.

Bireyin sergileyemediği ya da eksik olarakgerçekleştirdiği beceriler belirlenir.

Bireyin öğrenmediği becerilerin hangilerinin, şu anda ve gelecekte içinde bulunacağı ortamlarda öncelikli beceriler olduğu belirlenir.

Bireyin beceriyi nasıl sergileyeceği (hangi be- ceri basamaklarını gerçekleştirerek) belirlenir.

Bireyin kazandığı beceriyi akıcı bir şekildegerçekleştirip gerçekleştiremediği belirlenir.

Bireyin kazandığı beceriyi farklı ortamlardagerçekleştirip gerçekleştiremediği belirlenir.

Bireyin öğretim süreci sonucunda sağladığıilerleme ortaya koyulur.

Öğretim sürecinde herhangi bir değişiklikyapmaya gereksinim olup olmadığı belirlenir. Doğru seçenek A'dır.

Söz konusu aşama Akıcılık aşamasıdır. Doğru seçenek C'dir.

Söz konusu aşama kalıcılık aşamasıdır. Doğru seçenek A'dır.

Genellemin tanımı verilmiştir. Doğru seçenek B'dir.

Söz konusu aşama edinim aşamasıdır. Doğru seçenek E'dir.

Çocuk beceriyi farklı ortamlarda sergileyememektedir. Dolayısıyla genellemeye yönelik bir beceri öğretim planı hazırlanıp uygulanmalıdır. Doğru seçenek C'dir.