ÇOKLU ENGELLİLERİN BAKIM VE REHABİLİTASYONU

Öğretilecek becerilerin seçiminde becerinin öğrenci ve ailesi açısından işlevsel olması oldukça önemlidir.
Öğrenci için öncelikli becerilerin, yani işlevsel becerilerin belirlenmesi için aşağıdaki adımlar izlenir :
• Öncelikle öğrenci, beceri listelerinin olduğu formlar ile değerlendirilir.
Bu formlar kaba değerlendirme formları, gelişim envanterleri
ve akademik beceriler için ders programlarında yer alan kazanımlar
olabilir. Değerlendirmede öğrencinin fiziksel, bilişsel alanlar ve dil,
iletişim gibi tüm gelişim alanlarındaki durumu incelenir.
• Daha sonra aile ile görüşme yapılarak, öğrencinin hangi becerileri
ne düzeyde gerçekleştirdiği ve ailenin çocuğunun öncelikle hangi
becerileri kazanmasını istediğiyle ilgili bilgi toplanır.
• Ayrıca öğrencinin zamanının büyük bir bölümünü geçirdiği ortamların
özellikleri ve öğrencinin bu ortamlarda günümüzde ve gelecekte
ne tür becerilere sahip olması gerektiği saptanır.

Tüm değerledirmeler sonucunda öğrencinin yapabildikleri ve yapamadıkları belirlenir. Bu belirlemeye
göre ortaya çıkan beceri listesinde öncelikli olarak en sık kullanılan, öğrencinin öğrenme aciliyeti olan
becerilere öncelik verilerek bir eğitim planı hazırlanır.

Tek basamaklı beceriler: Başlangıcı ve bitişi kolay ayırt edilebilen becerilerdir. Nesne ismi söyleme,
tabela okuma vs.

Zincirleme beceriler: Birkaç davranışın biraraya gelerek daha karmaşık bir avranış oluşturmasıdır.
Çorap giyme, bardaktan su içme vs.

Özel gereksinimli birey için öğretilecek beceriye
karar verilmesinin ardından, becerinin ne şekilde,
hangi koşullarda öğretileceği, öğrenci bu beceriyi
hangi düzeyde gerçekleştirirse öğrendi olarak kabul
edileceği belirlenir. Bunun için yapılacak 3 temel iş
şu şekildedir:
• Öğrencinin var olan performans düzeyinin
belirlenmesi
• Öğretim programının hazırlanması ve öğretimin
yapılması
• Öğretimin değerlendirilmesi

İleri Zincirleme Yöntemi 
1. Çorabı tutar.
2. Çorabı ayak parmaklarına geçirir.
3. Çorabı giyer.

Geri Zincirleme Yöntemi
1. Ayak bileğine kadar giydirilmiş çorabı giyer.
2. Topuğuna kadar giydirilmiş çorabı giyer.
3. Ayak parmaklarına geçirilmiş çorabı giyer.
4. Çorabı giyer.

İleri Zincirleme Yöntemi 
1. Çorabı tutar.
2. Çorabı ayak parmaklarına geçirir.
3. Çorabı giyer.

Geri Zincirleme Yöntemi
1. Ayak bileğine kadar giydirilmiş çorabı giyer.
2. Topuğuna kadar giydirilmiş çorabı giyer.
3. Ayak parmaklarına geçirilmiş çorabı giyer.
4. Çorabı giyer.

Gelişimsel aşamaya göre beceri analizi, öğretilmesi hedeflenen becerinin kendi içindeki çeşitlilikleri arasında hiyerarşik olarak bir sıralama yapılması, bu hiyerarşideki hangi basamaktan itibaren öğretime başlanması ve ne şekilde ilerlenmesi gerektiği konusunda öğretmene yol göstermektedir. Buna göre çıkarma işleminin öğretiminde hiyerarşik bir yapı olmalıdır. Öğretim basamakları basitten zora doğru belirlenmelidir.

1. Tek basamaklı bir sayıdan tek basamaklı bir sayıyı çıkarma 
2. İki basamaklı bir sayıdan tek basamaklı bir sayıyı onluk bozmayı gerektirmeyecek şekilde çıkarma
3. İki basamaklı bir sayıdan iki basamaklı bir sayıyı onluk bozmayı gerektirmeyecek şekilde çıkarma
4. İki basamaklı bir sayıdan tek basamaklı bir sayıyı onluk bozmayı gerektirecek şekilde çıkarma
5. İki basamaklı bir sayıdan iki basamaklı bir sayıyı onluk bozmayı gerektirecek şekilde çıkarma

Öğrencinin beceriyi tam olarak öğrenebilmesi için ne tür bilgilendirmenin, hangi yolla yapılacağının belirlenmesidir. Örneğin diş
fırçalama becerisi için aşağıdaki belirtildiği gibi sunum şekline göre beceri analizi yapılabilir:
• Silinebilir bir kâğıttaki (asetat kâğıdı gibi) diş resmini gerçek diş fırçası ile fırçalar.
• Büyük diş maketi üzerindeki dişleri gerçek diş fırçası ile fırçalar.

• Oyuncak bebeğin dişlerini gerçek diş fırçası ile fırçalar.
• Kendi dişlerini fırçalar.

Doğru cevap E'dir.

Doğru cevap E'dir.

Doğru cevap A'dır.

Doğru cevap C'dir.

Doğru cevap E'dir.

Doğru cevap C'dir.

Doğru cevap E'dir.

Doğru cevap D'dir.

Doğru cevap E'dir.

Doğru cevap E'dir.

İki tür beceri vardır:
• Tek basamaklı beceriler: Başlangıcı ve bitişi kolay ayırt edilebilen becerilerdir. Nesne ismi söyleme, tabela okuma vs.
• Zincirleme beceriler: Birkaç davranışın biraraya gelerek daha karmaşık bir avranış oluşturmasıdır. Çorap giyme, bardaktan su içme vs.