ÇOKLU ENGELLİLERİN BAKIM VE REHABİLİTASYONU

Tekin-İftar (2005) tarafından çoklu engellilik yerine “ileri derecede yetersizlik ve çoklu yetersizlik” kavramları kullanılmıştır. Doğru cevap A'dır.

Annenin yüksek tansiyon, kalp veya şeker hastalığı gibi hastalıklarının bulunması  doğum öncesi engel nedenleri arasında yer alır. Doğru cevap C'dir.

Çok engelli bireylerin;

1. Öğrenme hızları yavaştır.
2. Öğrenilenleri genelleme ve sürdürmede güçlük yaşarlar.
3. Genellikle ciddi iletişim sorunları vardır.
4. Davranış ve sosyal becerilerde güçlük yaşarlar.
5. Dikkat sürelerinde ve dikkat için ipuçlarını anlamada güçlük yaşarlar.
6. Gözlemler yoluyla ve rastlantısal öğrenmede güçlükleri vardır.
7. Kendi davranışlarını yönetme ve kontrol etmede, onları değerlendirmede ve kendini pekiştirmede güçlükleri vardır.
8. Fiziksel sorunlarına eşlik eden motor gelişim sorunları vardır.

Doğru cevap E'dir.

Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığının 2002 yılında yaptığı “Türkiye Özürlüler Araştırması” adlı çalışmada bu grupta yer alan bireylerin sayılarına ilişkin bazı veriler elde edilmiştir. Buna göre Türkiye’de yetersizlikten etkilenmiş bireylerin %11,75’i iki çeşit yetersizliğe, %2,52’si üç çeşit yetersizliğe, %0,61’i dört çeşit yetersizliğe, %0,21’i ise beş çeşit yetersizliğe sahiptir. Doğru cevap E'dir.

Çeşitli nedenlerden dolayı okula devam edemeyecek çocuklar için (örn. sağlık sorunları) evde bakım hizmeti ya da evde eğitim gibi tedbirler alınmaktadır. Ayrıca bu çocuklar, ihtiyaç duyulduğu takdirde ayda maksimum 12, minimum 4 saat olmak şartıyla destek eğitim hizmetlerinden yararlanabilmektedirler. Doğru cevap B'dir.

Doğumun erken veya güç olması Doğum Anındaki Engel Nedenleri arasında yer alır. Doğru cevap C'dir.

Doğum Anındaki Engel Nedenleri:
• Doğumda bebeğin oksijensiz kalması
• Doğumun erken veya güç olması
• Bebeğin düşük doğum ağırlığında doğması
• Doğumda bebeğin travma geçirmesi
• Doğumun sağlık kuruluşunda, sağlık personeli tarafından gerçekleştirilmemesidir.

Doğru cevap "C" dir.

Yurt dışında yapılan çalışmalarda ise okul çağındaki çocukların yüzde 2 ile 5 arasının çoklu engelli olduğu yer almaktadır (Watson, 2017; Downing ve Peckham-Hardin, 2006; Meyen & Skrtic, 1995). Doğru cevap "E" dir.

Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı'nın 2002 yılında yaptığı “Türkiye Özürlüler Araştırması” adlı çalışmada bu grupta yer alan bireylerin sayılarına ilişkin bazı veriler elde edilmiştir. Buna göre Türkiye’de yetersizlikten etkilenmiş bireylerin %11,75’i iki çeşit yetersizliğe, %2,52’si üç çeşit yetersizliğe, %0,61’i dört çeşit yetersizliğe, %0,21’i ise beş çeşit yetersizliğe sahiptir. Doğru cevap "B"dir.

Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı'nın 2002 yılında yaptığı “Türkiye Özürlüler Araştırması” adlı çalışmada bu grupta yer alan bireylerin sayılarına ilişkin bazı veriler elde edilmiştir. Buna göre Türkiye’de yetersizlikten etkilenmiş bireylerin %11,75’i iki çeşit yetersizliğe, %2,52’si üç çeşit yetersizliğe, %0,61’i dört çeşit yetersizliğe, %0,21’i ise beş çeşit yetersizliğe sahiptir.

Doğru cevap "A"dır.

En genel anlamda çoklu engellilik birden fazla engele aynı anda sahip olma durumu olarak tanımlanabilir.

Konuşabilmek için önce duymak gereklidir. Bu nedenle işitme kaybı olan bir bebeğe erken tanı konulmadığında dil gelişimi, psiko-sosyal gelişim, çevreye uyum ve iletişimde gecikmeler ortaya çıkmaktadır.

Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı'nın 2002 yılında yaptığı “Türkiye Özürlüler Araştırması” adlı çalışmada bu grupta yer alan bireylerin sayılarına ilişkin bazı veriler elde edilmiştir. Buna göre Türkiye’de yetersizlikten etkilenmiş bireylerin %11,75’i iki çeşit yetersizliğe, %2,52’si üç çeşit yetersizliğe, %0,61’i dört çeşit yetersizliğe, %0,21’i ise beş çeşit yetersizliğe sahiptir.

Çok engelli bireyler, birbirlerinden farklı yetersizlik türlerinden etkilendikleri ve etkilenme dereceleri çok farklılık gösterdiği için bu bireylerin genel özelliklerinden bahsetmek zordur. Aşağıda problem yaşadıkları bazı temel alanlar yer almaktadır (Şafak, 2012): 

1. Öğrenme hızları yavaştır. 

2. Öğrenilenleri genelleme ve sürdürmede güçlük yaşarlar. 

3. Genellikle ciddi iletişim sorunları vardır. 

4. Davranış ve sosyal becerilerde güçlük yaşarlar. 

5. Dikkat sürelerinde ve dikkat için ipuçlarını anlamada güçlük yaşarlar. 

6. Gözlemler yoluyla ve rastlantısal öğrenmede güçlükleri vardır. 

7. Kendi davranışlarını yönetme ve kontrol etmede, onları değerlendirmede ve kendini pekiştirmede güçlükleri vardır. 

8. Fiziksel sorunlarına eşlik eden motor gelişim sorunları vardır.

Görme engelli olup normal gelişim gösteren bir birey Braille alfabesi gibi bazı alternatif teknikler kullanarak akranlarının öğrendiği şeyleri öğrenebilir ancak görme engeline ek olarak zihinsel engelli olan bireyde öğrenme daha yavaştır. Dolayısıyla eğitilebilir düzeyde zihin engeline sahip görme engelli bireylere Braille alfabesi kesinlikle öğretilmelidir.

Doğum Öncesi Engel Nedenler; 

• Çeşitli kromozomal nedenler 

• Akraba evliliği 

• Hamilelik süresince yetersiz beslenme 

• Soy geçmişinde kalıtımsal hastalık olması 

• Hamilelik yaşının (çok küçük ya da büyük) uygun olmaması 

• Hamilelikte doktor tavsiyesi dışında ilaç kullanılması 

• Hamilelikte annenin sigara, alkol, uyuşturucu kullanması 

• Hamilelikte iyonize röntgen ışınlarına maruz kalınması 

• Ana baba arasındaki kan uyuşmazlığı 

• Hamilelikte ateşli, bulaşıcı hastalık geçirme 

• Hamilelikte kaza geçirilmesi veya travmaya maruz kalınması 

• Hamilelikte aşırı stres veya zehirlenmeye maruz kalınması 

• Hamilelikte sağlık kontrollerinin ve yapılması gereken testlerin yaptırılmaması 

• Hamilelikte gereken vitamin ve minerallerin eksikliği 

• Annenin yüksek tansiyon, kalp veya şeker hastalığı gibi hastalıklarının bulunması 

• Fazla veya sık aralıkta hamile kalınması veya doğum yapılması

Doğum Anındaki Engel Nedenleri: 

• Doğumda bebeğin oksijensiz kalması
• Doğumun erken veya güç olması 

• Bebeğin düşük doğum ağırlığında doğması 

• Doğumda bebeğin travma geçirmesi 

• Doğumun sağlık kuruluşunda, sağlık personeli tarafından gerçekleştirilmemesi

Doğum Sonrası Engel Nedenleri; 

• Bebeğin yetersiz beslenmesi 

• Bebeğin gerekli testlerinin ve sağlık kontrollerinin yaptırılmaması 

• Bebeğin aşılarının düzenli olarak yaptırılmaması 

• Ağır doğum sarılığı 

• Doğum sonrası bebeğin ağır ve ateşli hastalık geçirmesi 

• Ev, iş, trafik kazaları 

• Zehirlenme türleri 

• Doğal afetler 

• Ailenin ve çevrenin eğitimsizliği nedeniyle yanlış müdahalede bulunulması 

• Bireylerin ihmal ve istismar edilmesi

Türkiye’de zorunlu eğitim çağındaki yetersizlikten etkilenmiş tüm bireyler (3-23 yaş) eğitsel tanılama sürecinden sonra okullara/sınıflara yönlendirilmektedirler.

Özellikle görme ve işitme engellilik durumu doğuştan olduğunda doğal öğrenme ve iletişim fırsatları, ileri düzeyde sınırlı olmaktadır (Killoran, 2007; Reimer & Siemonsma-Boom, 2013).