ÇOKLU ENGELLİLERİN BAKIM VE REHABİLİTASYONU - Deneme Sınavı - 13

Doğru cevap C'dir.

Doğru cevap B'dir.

Yaşamın ilk yılında başlayıp devam eden bir süreç olsa da çok engelli bireyler sosyal ve duygusal gelişimde güçlükler yaşamaktadırlar. Çok engelli birey çevresindeki sosyal etkileşim fırsatlarını görme, işitme, zihin yetersizliği veya bedensel yetersizlik gibi nedenlerden dolayı etkin kullanamayabilir. Bu sınırlılığı aşmak için çoklu engelliler dokunma, jest mimik ya da bilgisayar gibi alternatif yollarla iletişim kurabilirler (Chantry ve Dunford, 2010; Holburn, Nguyen ve Vietze, 2004; Petry ve Maes, 2006).

Çoklu engellilerin bilişsel becerilerine paralel olarak ilerleyen iletişim ve dil becerileri, yetersizlikten
etkilenme derecesine göre sınırlılıklar göstermektedir. Bu durum da çoklu engellilerin sosyal ve duygusal gelişimine olumsuz yansımaktadır. Bu nedenle ailelerin çok engelli bireyin sosyal ve duygusal gelişimini desteklemek için yapması gereken ortam düzenlemelerin, oyun fırsatlarının kullanımı hakkında bilgi sahibi olması gereklidir Çok engelli bireyle çalışan eğitimcilerin uyguladıkları bireyselleştirilmiş eğitim planlarında bireyin sosyal ve duygusal özelliklerini geliştirmeye yönelik akranlarıyla etkileşime girecekleri oyun etkinliklerine yer vermesi gereklidir. Bunlara ek olarak çok engelli bireyin boş zamanlarını değerlendirmeye yönelik aktivitelerin planlanması hem ailelerin hem de eğitimcilerin unutmaması gereken bir konudur. (Haring ve Breen, 1992; Hunt, Soto, Maier, Liboiron, ve Bae, 2004).

Çoklu engellilerin özelliklerini anlamak bu bireylerin normal gelişim gösteren ve diğer engel gruplarındaki bireylerle gelişimsel olarak ne tür benzerlik ve farklılıklarının olduğunu anlamak onlara daha etkili öğrenme ortamları ve etkinlikleri sunmamızı sağlar. Çoklu engellilerin ortak özellikleri;Tıbbi problemler, Sözel dili anlamada güçlük, Sınırlı ilgi, Algılama ve hafıza güçlükleri, Düşük benlik algısı, Fiziksel hareketlerde güçlük, Günlük yaşam becerilerinde desteğe ihtiyaç duyma (Nakken ve Vlaskamp, 2002; Nakken ve Vlaskamp, 2007) alarak özetlenmiştir. Ancak her bir gelişim alanındaki yetersizliğin diğer gelişim alanlarıyla etkileşerek ortaya çıkaracağı çoklu engellilik kombinasyonlar çok farklı olacaktır. Bu nedenle ortak özelliklerden bahsedilse bile her çoklu engele sahip birey aslında tektir. Bu nedenle de her bir bireyin değerlendirilmesi ve eğitim planlaması biribirinden çok farklıdır.

Çoklu engellilerin iletişim kurmada kullanılan dil ve yüz ifadelerinde bozukluklar olabilir. Bu bozukluklar dilin gelişimi ve yapısında gerçekleştiğinde bireylerin çevresindeki kişilerle iletişim kurması daha da zorlaşır.

Birden fazla yetersizlikten etkilenen çoklu engelliler daha önce anlatılan gelişim alanlarında olduğu gibi bilişsel gelişimde de akranlarından daha düşük performans sergilemektedirler. Çok engelli bireylerin zeka puanlarının (IQ) genellikle 25-40 puan, ağır düzeyde çok engelli bireylerin zeka puanlarının ise 0-25 aralığında olduğu belirtilmektedir (Downing ve Peckham-Hardin, 2006).

Çok sınırlı iletişim becerisine sahip olan Seval on yaşına gelmesine rağmen konuşma becerisini kazanamamıştır. Son üç dört yıldır Seval sağ elinin baş ve işaret parmağını ağzına sokmaktadır. Ağzına soktuğu zamanlarda da öne arkaya doğru sallanmaktadır. Seval’in ailesi ilk başlarda bu davranışları hoş görse de daha sonra bu davranışın önüne geçmek için akıllarına gelen her şeyi denemişlerdir. Ancak Seval bu davranışları sergilemeye ısrarla devam etmiştir. Seval’in bu davranışlarının özelliklerini anlamanın en iyi yolu davranışı çok iyi irdelemek, bu davranışın bireye ne kadar ilginç geldiğini kavramak ve bireyin diğer davranışlarıyla karşılaştırılması gerekir. Bu durumda bazen ailelerin üstesinden gelemeyeceği bir hal alabilmektedir. Bu tür durumlarda öğretmen ya da bir uzmandan bir an önce destek almak davranışların kronikleşmeden önlemlerin alınması için önemlidir.

Değerlendirme çocuk ilgi, gereksinim ve yeterliklerini belirleyerek tanılama, yerleştirme, müfredat oluşturma ve izleme süreçlerinin tamamını kapsayacak şekilde yürütülür. Doğru seçenek D'dir.

Özel eğitimde değerlendirme sıralaması aşağıdaki gibidir:

1. Tarama
2. Tanılama
3. Özel eğitime uygunluğu belirleme

4. Öğretimi planlama
5. Programdaki gelişmeleri izleme
6. Programı değerlendirme

Doğru seçenek B'dir.

Dale's gelişimsel rehberi ölçüte dayalı değerlendirmedir. Doğru seçenek D'dir.

Okuma testi norma dayalı testlerdendir. Doğru seçenek C'dir.

Çoklu engelliler ile gerçekleştirilecek olan de- ğerlendirme bireyin bilişsel, duyusal motor, ileti- şimsel, akademik ve sosyal alanlardaki performans ve işlev düzeyine ilişkin bilgiler sağlamalıdır. Uz- manlar bu alanlarda bireyin performansını belir- leyebilmek amacıyla genellikle şu değerlendirme yöntem ve araçlarından yararlanmaktadırlar (Me- adnick, 2002; Mar, 2010):

1. Gözlemler,
2. Görüşmeler,
3. Kontrol listeleri,

4. Ölçekler,
5. Beceri analizleri.

Doğru seçenek D'dir.

Söz konusu ölçek Callier- Azusa Ölçegi- G Baskısı ölçeğidir. Doğru seçenek A'dır.

2007 yılında güncellenmiş olan Özel Gereksi-nimli Bebekler ve Küçük Çocuklar İçin CarolinaMüfredatı, gelişimsel bir değerlendirmeyi içeren kapsamlı bir müfredattır. Bu paket program do- ğumdan 3 yaşa kadarki gelişimsel aralıkta bulunan çocuklar için tasarlanmıştır. Öncelikli olarak erken müdahaleciler tarafından kullanılan araçlar görme ve işitme engeline sahip çocuklar için özel olarak tasarlanmamıştır. Bu programın değerlendirme bölümü normal gelişim gösteren bebek ve küçük çocukların becerilerinin gözlenmesinden oluşmaktadır. 0- 3 yaş arası 24, 2- 5 yaş arası ise 22 alt ölçekten oluşan iletişim, biliş, sosyal, ince motor ve kaba motor gibi beş gelişimsel alanı kapsamaktadır.

Doğru seçenek A'dır.

Söz konusu ifadeler ABC kaydıdır. Doğru seçenek C'dir.

Söz konusu basamaklar süreye ilişkin olarak yapılandırılmıştır. Doğru seçenek E'dir.

Norma dayalı testler

Değerlendirme sürecine başlamadan önce çocuğun gittiği okullar hakkında bilgi sahibi olunmasına gerek yoktur. Doğru cevap  E’dir.

Callier- Azusa Ölçeği H; özellikle hem işitme hem de görme engeline sahip olan çocukların iletişim becerilerini değerlendirmek amacıyla geliştirilmiştir. Bu ölçek; temsili ve sembolik gelişim, alıcı dil, amaçlı iletişim ve karşılıklılık gibi iletişim becerilerinin oldukça ayrıntılı olarak değerlendirilmesini sağlamaktadır. Doğru cevap B’dir.