COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİNİN KULLANIM ALANLARI II

Arkeoloji, eski insan, kültür ve uygarlıklardan günümüze ulaşmış maddi kalıntıları inceleyen, tarihlendiren ve yorumlayan bir bilim dalıdır. Doğru cevap C'dir.

Yerleşim yeri birikintisi, farklı gerekçelerle yıkılmış, yeni gelen insanların aynı yere yerleşim kurmasıyla oluşan doğal birikim tepesine Höyük adı verilir. Doğru cevap A'dır.

Stratigrafi: yapıların yerine yenilerinin inşa edilmesi, yeni nesillerin gelerek buralara yerleşmesi sonucunda oluşan, üst üste binmiş tabakaların incelenmesidir. Doğru cevap E'dir.

Plankare sistem: ilk kez Mortimur Wheeler tarafından 1930’larda uygulanmıştır (Sevin, 1988). Bu sistemde kazı alanı aralarında 50 cm bırakılmış 10 x 10 m ya da alan özelliklerine göre çok daha küçük karelere bölünür ve yapılacak kazılar bu kareler içinde gerçekleştirilir (Şekil 4.2). Bu sistem kullanıldığında kazıda bulunan bulguların arazideki konumları bir karelaj numaralandırma sistemi içerisinde tanımlanabilir. Doğru cevap B'dir.

Arkeoloji bilimi diğer meslek disiplinleri ile sıkı bir etkileşim hâlindedir. Örneğin kültürel miras alanlarında çalışmalar yürütülürken ortaya çıkan buluntuların yorumlanmasında jeolog, jeofizikçi, morfolog gibi meslek gruplarından destek almaktadır. Doğru cevap D'dir.

Arkeolojik alanlarda konumsal veri üretim sistemlerinden yerel sistemler,

• Klasik Ölçme Sistemleri
• Yersel Lazer Tarayıcı Sistemleri
• Yersel RADAR Sistemleri
• Yersel Fotogrametri Sistemleri olarak belirtilebilir. Doğru cevap B'dir.

Nirengi Noktası: Konumu triyangülasyon yöntemi ile belirlenen dünya üzerindeki bir nokta veya kabul edilmiş bir datumun üstünde veya aşağısında bulunan, yüksekliği bilinen, doğal veya suni malzeme üzerine yerleştirilmiş bir işarete sahip olan kontrol noktasıdır. Doğru cevap C'dir.

Yersel fotogrametri, yeryüzünde bulunan noktalardan dijital kameralarla çekilmiş görüntülerle çalışan fotogrametri tekniğidir. Bu teknikte verisi üretilecek nesne veya alana belirli bir mesafeden görüntüler çekilir. Görüntülerin fotogrametrik
veri işleme yöntemlerine göre işlenmesi ile hedef nesneye yönelik 2B veya 3B metrik veriler üretilir. Doğru cevap A'dır.

Sayısal Yüzey Modeli (SYM): Arazi yüzeyinin üzerinde bulunan ağaç, bina gibi tüm hareketsiz nesnelerin yüksekliklerini içeren sayısal yükseklik modelidir. Doğru cevap E'dir.

Arkeolojik alanlarda internet teknolojilerinin kullanılması genellikle veritabanlarının ya da sonuç ürünlerinin derli toplu bir biçim bir web sitesinde yayımlanması olarak ele alınmaktadır. Bunun en iyi örneklerinden bir tanesi ülkemizde gerçekleşen Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri (TAY) projesidir.  Doğru cevap D'dir.

Arkeolojik araştırma süreci sıralaması; yüzey araştırmaları, kazı, kayıt ve sunumdur.

Arkeolojik araştırmada kayıt sürecinde; analiz etme, tarihlendirme, ilişkilendirme, yorumlama ve belgeleme yapılır.

Açık alan sistemi, daha çok yatayda yani bir ya da iki tabakaya yayılmış alanlar için tercih edilir.

Arkeoloji bilimi alana ait buluntuların ölçülmesinde harita mühendisliği disiplini ile iş birliği içinde çalışır.

Multispektral kamera ve dijital kamera, pasif algılama sistemlerinde kullanılırlar.

Arkeolojik alanlarda konumsal veri üretiminde kullanılan yersel sistemler; klasik ölçme sistemleri, yersel lazer tarayıcı sistemleri, yersel RADAR sistemleri ve yersel fotogrametri sistemleridir.

Coğrafi bilgi sistemi tabanlı Afet Yönetimi Karar Destek Sistemi yapısının içinde olay komuta sistemi, iyileştirme bilgi sistemi, mekânsal bilgi sistemi, elektronik yardım dağıtım sistemi ve afet geçici kent yönetim sistemi yer alır.

Yerin altından veri toplayan ve bu verileri kaydeden jeofizik tabanlı bir ölçüm sistemine Yersel RADAR Sistemi adı verilir.

Yersel Fotogrametri Sistemi, arkeolojik alanlara ait yapılan çalışmalarda alanda bulunan buluntuların, heykellerin, küçük nesnelerin veya yapıların 3B modellemesinde kullanılır.

Uçak Bazlı Sistemler, eski ve yeni fotoğrafların karşılaştırılması ile arkeolojik alanlardaki değişimin belirlenmesi için kullanır.