COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİNİN KULLANIM ALANLARI I - Deneme Sınavı - 6

Suçun farklı araştırmacılar tarafından yapılmış farklı sınıflandırılmaları bulunmaktadır. Ancak genel olarak kabul görmüş dört unsurunun olduğu bilinmektedir. Bunlar; maddi unsur, manevi unsur, yasallık unsuru ve hukuka aykırılıktır.

Ülkemizde suçlarla ilgili veri kaynaklarına ulaşmak için veri temin edilebilecek birkaç kurum vardır. Bunlar;
• Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK)
• Adalet Bakanlığı
• Emniyet Genel Müdürlüğü
• Jandarma Genel Komutanlığı

Coğrafi varlıkları her yönden ve tanımlanan uzaklık/uzaklıklarda çevreleyen yeni tamponlar oluşturulup oluşturulan tamponlar içinde kalan detayları belirleme işlemine yakınlık analizi denir. Nokta, çizgi ve alan tabanlı coğrafi varlıklar için yakınlık analizi olmak üzere üç tür yakınlık analizi vardır.

İnsanın üzerinde yaşadığı yer olan coğrafya bir mekân bilimidir. Başta yeryüzü şekilleri ve iklim olmak üzere birçok coğrafi özellik mekânı oluşturmaktadır.

Yılmaz ve Günay (2008)’in mekâna ilişkin güvenlik algısına dair Samsun şehrini ele aldıkları çalışmada, şehirde saat 17:00 -07:00 arasında halkın şehir mekanına ilişkin güvenlik algısında, en güvensiz yerler olarak iki alan dikkati çekmektedir. Bunlar; şehrin merkezi iş alanı ve şehirdeki parklar ve çevreleridir.

CBS ile suç coğrafyası çalışmalarında genellikle üç tür veri seti kullanılmaktadır. Bunlardan birincisi suça ait öznitelik verisi, ikincisi konum tabanlı veriler (ülke, şehir, cadde, yollar vb.) üçüncüsü ise
çalışma ile ilişkilendirilebilecek destekleyici veya açıklayıcı verilerdir (nüfus miktarı, mahallin yaş ve cinsiyet dağılımı, eğitim seviyesi, gelir miktarı vb.).

Harita yapımında CBS’yi etkili bir şekilde kullanabilmek için önemli noktalardan biri veridir ve öncelikle CBS’ye aktarılması gerekmektedir. CBS’de bu amaçla iki tür veri tipi kullanılmaktadır. Bunlar konumsal veri (grafiksel) ve öznitelik (grafiksel olmayan) verileridir.

Ağ analizinin üç türü vardır (Yomralıoğlu, 2000). Bunlar:

Optimum güzergâh belirleme: Bir A noktasından B noktasına ulaşmak için en uygun güzergâhın belirlenmesi işlemidir (Karakaş, 2005).

En kısa mesafe: Ağ üzerinde hedeflenen adreslere başlangıç noktasından bitiş noktasına gidişte en kısa mesafe ile ulaşma işlemidir.

Kaynak tahsisi: Kaynak tahsisi planlama ve yatırıma yönelik faaliyetlerdeki önemli işlerden biridir. Ağ yapısındaki coğrafi varlıkların aynı anda analiz edilerek optimum merkezin noktasal olarak tespit
edilmesi işlemlerine coğrafi bilgi sistemlerinde kaynak tahsisi analizi adı verilir.

Ağ analizi genellikle ulaşım ile ilgilidir. Dolayısıyla güvenlik
görevlilerinin intikalleri ile ilgili durumlarda ya da en uygun karakol konumlandırması gibi durumlarda kullanılabilir.

CBS ile suç analizi çalışmalarında en çok kullanılan analizlerden biri de sıcak nokta (hotspot) analizidir. Sıcak nokta analizi, vektör verileri kullanır.

Kasıt: Kötü niyetle ya da bir fiilin yanlış olduğunun bilerek ve isteyerek işlemektir.

Taksir: Kusurda bulunma ya da belli bir irade ile bir fiili yapmak fakat sonucun
beklenen şekilde olmamasıdır.

Suçun Unsurları
Genel anlamda suç unsurları, suçun tam teşekküllü içinde fiilde bulunması zorunlu olan vasıflardır. Suçun farklı araştırmacılar tarafından yapılmış farklı sınıflandırılmaları bulunmaktadır. Ancak genel olarak kabul görmüş dört unsurunun olduğu bilinmektedir. Bunlar; maddi unsur, manevi unsur, yasallık unsuru ve hukuka aykırılıktır.

Hukuka aykırılık: Hukuka aykırılık ise işlenen fiilin hukuk düzeni ile çelişki ve çatışma hâlinde bulunmasını ifade etmektedir. İşlenen fiil hukuk düzeniyle
uyuşmazlık içindeyse hukuka aykırılık unsuru tamamlanır. Yasada suç olarak tanımlanmış bir hareketin yapılmasına hukuk düzeni izin verdiği takdirde, suç oluşmaz. Ceza hukuku hukuka aykırılığa birtakım istisnalar getirerek, kanuni unsuru tamamlayan bazı fiillerin hukuka uygun olacağını belirlemiştir, bunların başlıcaları şunlardır (TCK, 2004):
Kanunun hükmü ve amirin emri (TCK m. 24/1)
• Meşru savunma (TCK m. 25)
• Hakkın kullanılması ve ilgilinin rızası
(TCK m. 26)
• Cebir, şiddet, korkutma ve tehdit altında
işlenen suçlar (TCK m. 28)

Adliyeye karşı işlenen suçlar
• Kanunen yerine getirilmesi gereken bir hizmetten kaçınmak
• Suç uydurma
• İftira
• Yalan yere yemin etme
• Kendiliğinden hak alma

Kanun düzenine karşı suçlar
• Suç işlemeye tahrik
º Suç işlemeye doğrudan tahrik
º Suç işlemeye dolaylı tahrik
• Suç işlemek için örgüt kurma

Kanun düzenine karşı suçlar
• Suç işlemeye tahrik
º Suç işlemeye doğrudan tahrik
º Suç işlemeye dolaylı tahrik

• Devlet yönetimine karşı suçlar
• Zimmet ve ihtilas
• İrtikâp
• Rüşvet

Suç Coğrafyası: Suçun ve suçluluğun mekâna bağlı açıklamasını yapan, coğrafyanın (beşeri coğrafyanın) gelişen parçasıdır.

Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü Verileri: TÜİK’in yayınladığı Adalet İstatistiklerindeki veriyi de Adalet Bakanlığı adına Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü temin eder. Bu nedenle TÜİK tarafından yayınlanan Adalet İstatistiğindeki bazı bilgiler burada yer alan bilgilerle aynıdır. Verilerin bir kısmı kurumun web sayfasında verilmektedir. Bunun dışındaki daha detaylı veriler de kurumdan temin edilebilir. Bu kurumdan paylaştığı veriler Adalet Bakanlığının görev ve sorumluluk alanına giren tüm savcılık, mahkeme, icra müdürlükleri ile paydaş kurumlar olan;
• Anayasa Mahkemesi
• Yargıtay
• Danıştay
• Uyuşmazlık Mahkemesi
• Hâkimler ve Savcılar Kurulu
• Yüksek Hakem Kurulu
• Türkiye Noterler Birliği
• Adli Tıp Kurumu
birimlerine ait bilgileri içeren idarî kayıtlardan üretilmektedir