COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİNİN KULLANIM ALANLARI I - Deneme Sınavı - 8

“Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kullanım Alanları I” Kitabının “İklim ve Coğrafi Bilgi Sistemleri” Başlıklı 2. Bölümünde bu soru ile ilgili şu bilgiye yer verilmektedir.

Meteoroloji istasyonlarında tutulan noktasal verilerin mekânsal bazda ifade edilebilmesi için CBS aracı ile mekânsal enterpolasyon yöntemleri geliştirilmiştir. Mekânsal enterpolasyon yöntemler aracı ile noktasal bazda bir sahada yapılan ölçüm, başka sahalara uyarlanarak ve taşınarak sürekli yüzeyler oluşturulur. Böylece iklim verileri ölçümlerin olmadığı diğer alanlarda da oluşturulur ve tüm mekâna yayılır.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı C şıkkıdır.

“Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kullanım Alanları I” Kitabının “İklim ve Coğrafi Bilgi Sistemleri” Başlıklı 2. Bölümünde bu soru ile ilgili şu bilgiye yer verilmektedir.

İklim koşullarını belirleyen, iklimin alansal ve zamansal yönden değişmesine yol açan tek faktör atmosfer değildir. İklim atmosferin yanında hidrosfer (su küre), kryosfer (kar-buz örtüsü), litosfer (taş küre) ve biyosfer (canlılar) arasındaki karşılıklı ilişkilerle belirlenen karmaşık yapıya sahip bir sistemi oluşturur. Nitekim sıcaklık, rüzgar, basınç, yağış ve bulutluluk gibi meteorolojik parametreler o an atmosferde etkili olan bu sistemlere göre değişiklikler gösterir.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı B şıkkıdır.

“Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kullanım Alanları I” Kitabının “İklim ve Coğrafi Bilgi Sistemleri” Başlıklı 2. Bölümünde bu soru ile ilgili şu bilgiye yer verilmektedir.

İklim oldukça geniş bir bölge içerisinde ve uzun yıllar boyunca değişmeden kalan ortalama hava ko­şullarına denir.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

“Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kullanım Alanları I” Kitabının “İklim ve Coğrafi Bilgi Sistemleri” Başlıklı 2. Bölümünde bu soru ile ilgili şu bilgiye yer verilmektedir.

İklim koşullarını belirleyen, iklimin alansal ve zamansal yönden değişmesine yol açan tek faktör atmosfer değildir. İklim atmosferin yanında hidrosfer (su küre), kryosfer (kar-buz örtüsü), litosfer (taş küre) ve biyosfer (canlılar) arasındaki karşılıklı ilişkilerle belirlenen karmaşık yapıya sahip bir sistemi oluşturur. Nitekim sıcaklık, rüzgar, basınç, yağış ve bulutluluk gibi meteorolojik parametreler o an atmosferde etkili olan bu sistemlere göre değişiklikler gösterir.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı D şıkkıdır.

“Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kullanım Alanları I” Kitabının “İklim ve Coğrafi Bilgi Sistemleri” Başlıklı 2. Bölümünde bu soru ile ilgili şu bilgiye yer verilmektedir.

İklim koşullarını belirleyen, iklimin alansal ve zamansal yönden değişmesine yol açan tek faktör atmosfer değildir. İklim atmosferin yanında hidrosfer (su küre), kryosfer (kar-buz örtüsü), litosfer (taş küre) ve biyosfer (canlılar) arasındaki karşılıklı ilişkilerle belirlenen karmaşık yapıya sahip bir sistemi oluşturur. Nitekim sıcaklık, rüzgar, basınç, yağış ve bulutluluk gibi meteorolojik parametreler o an atmosferde etkili olan bu sistemlere göre değişiklikler gösterir.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı C şıkkıdır.

“Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kullanım Alanları I” Kitabının “İklim ve Coğrafi Bilgi Sistemleri” Başlıklı 2. Bölümünde bu soru ile ilgili şu bilgiye yer verilmektedir.

İklim öğeleri çeşitli oranlarda birleşerek bir yerin iklimini oluşturan atmosfer özelliklerini oluşturmaktadır. Atmosferin fiziksel özellikleri hava sıcaklığı, yağış, basınç, rüzgar, nem ya da bulutlar gibi iklim öğeleri ile açıklanır (Türkeş, 2016).

Bu iklim öğeleri birtakım etmenlerin etkisiyle belirir ve biçimlenir. Bu iklim etmenleri (faktörleri);

Bu nedenle sorunun doğru cevabı D şıkkıdır.

“Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kullanım Alanları I” Kitabının “İklim ve Coğrafi Bilgi Sistemleri” Başlıklı 2. Bölümünde bu soru ile ilgili şu bilgiye yer verilmektedir.

Günümüzde CBS, iklim bilimi konularında çeşitli işlevlere hizmet eden çok önemli ve yaygın bir araç haline gelmiştir. Aslında iklim bilimi alanında CBS ile yapılan ilk analizler ol­dukça basit analizlerdi. Meteoroloji istasyonundan temin edilen veriler doğrudan doğruya CBS yazılımına aktarılıp uygulamaya alınıyordu. Başlangıçta, CBS öncelikle çeşitli unsurların iklim referans değerlerinin sürek­li haritalarını oluşturmak için bir araç olarak kullanıldı. Ancak bu şekilde yapılan analizlerin güvenilir sonuçlara ulaşmada ve tahminler üretmede pek de başarılı olamadığı sonucuna ulaşıldı. Çünkü genelleme yapılırken gözlem yapılmayan alanın diğer coğrafi değişkenleri de (yükselti, bakı şartları, denizden uzaklık vb.) göz önünde bulundurulmalıdır. Çünkü gözlem yapılan alanın değeri, çok yakınındaki alanın coğrafi değişkenlerden kaynaklanan farklılıklar nedeni ile o alanı temsil etmeyebilir.

 Bu nedenle sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

“Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kullanım Alanları I” Kitabının “İklim ve Coğrafi Bilgi Sistemleri” Başlıklı 2. Bölümünde bu soru ile ilgili şu bilgiye yer verilmektedir.

Sıcaklık ve yağış, iklimin en önemli parametrelerini oluşturur (Zateroğlu ve Kandırmaz, 2018).

Bu nedenle sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

“Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kullanım Alanları I” Kitabının “İklim ve Coğrafi Bilgi Sistemleri” Başlıklı 2. Bölümünde bu soru ile ilgili şu bilgiye yer verilmektedir.

Ortalama sıcaklıklar, ortaya çıktıkları yerin özelliklerini yansıtırlar. Ortalama sıcaklıkların değişimindeki en önemli etmenin enlem ve yükseklikten kaynaklandığı görülmektedir. Yine günlük sıcaklık verileri nispeten süreklidir ve genellikle yakınlardaki az sayıda istasyondan gelen verilerden ve eş değişkenlerden yararlanarak ve az sayıda çevresel faktör kullanılarak nispeten daha doğru bir şekilde tahmin edilebilir.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı E şıkkıdır.

“Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Kullanım Alanları I” Kitabının “İklim ve Coğrafi Bilgi Sistemleri” Başlıklı 2. Bölümünde bu soru ile ilgili şu bilgiye yer verilmektedir.

Dünya üzerindeki çoğu bilgi, belli yerlerde ölçülür ve kaydedilir. Bu ölçülen ve tutulan bilgiler, ölçümün yapıldığı yerlerin bilgisini verirken ölçüm yapılmayan yerlerin bilgisi ise bulunmaz. Ölçümü yapılmayan alanların bilgileri ise mekânsallaştırma yöntemleri ile tahmin edilir. İşte mekânsallaştırma, mekânsal olarak sürekli alanların türetilmesinde önemli bir rol oynar. Aynı zamanda bu tür ürünler çeşitli coğrafi referanslı bilgi kaynakları ile birleştirip kullanarak değer katar.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

İleri derecede soyutlamanın eseri olan bu benzetmede hava küre (Atmosfer), su küre (Hidrosfer), yer kabuğu (Litosfer), canlı küre (Biyosfer) ve bazen de yerin iç katmanları temsilen (Geosfer) adını duyarız.

Atmosfer kendi içerisinde Troposfer, Stratosfer, Mezosfer, Termosfer, Ekzosfer olmak üzere 5 katmana ayrılır. Litosfer bu katmanlar arasında yer alamaz.

Coğrafi Bilgi Sistemleri öncesinde yerkürenin bu çok katmanlı yapısı ancak kısmen haritalara yansıtılabiliyordu zira basılı haritalarda tek seferde tasvir edilebilecek katman sayısı son derece sınırlıydı. Coğrafi Bilgi Sistemleri sadece katman sınırlamasını kaldırmakla kalmadı, katmanlar arasında kesişmeörtüşme gibi ilişki ve etkileşimi sorgulama ve analiz etme imkânı sağladı.

Yerbilimlerinin atası olan coğrafya terimini ilk kullanan Eratosthenes (M.Ö. 276-194) olmuştur.

3 boyutlu modelleme, jeomorfometrik analizler ve jeolojik etütleri ayrı bir seviyeye taşımıştır. Bu gelişmeye paralel olarak lazer tarama (LIDAR nokta bulutu) ile santimetre hassasiyetinde sonuçlar üretmek sıradanlaşmıştır.

İlk Jeomorfoloji Haritaları, Modern Jeomorfoloji Dönemi Öncesine ait bir gelişmedir.

Pasif uzaktan algılamada cismi aydınlatmak veya görünür kılmak için harici bir kaynak kullanılmaz.

Aktif uzaktan algılamada gözlem sinyali aygıtın kendisi tarafından üretilir.

Jeopark yeni bir doğa koruma ve alan yönetimi kavramı olup 2000 yılında Avrupa Jeoparklar Ağı (European Geoparks Network) ile vücut bulmuş ve 2015 yılında UNESCO Global Jeoparklar programına dönüşmüştür. Jeoparkların amacı yer mirasını (Geoheritage) korumak, toplumu bilinçlendirmek ve bu sahalarda Jeoturizm vasıtasıyla yerel kalkınmayı desteklemektir.

Eş yükselti eğrisi haritada aynı yükseltiye sahip noktaların birleştirilmesi ile elde edilen eğrilerdir.