COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİNE GİRİŞ

Seçeneklerin ilk dördü CBS veri tiplerinden öznitelik verilere ait özelliklerdir. E şıkkında verilen ise "konumsal veri" için geçerli bir ifadedir. Doğru cevap E'dir.

I ve II nokta veri tipi için geçerli özelliklerdir. III ise çizgi veri tipine ait bir özelliktir. Cevap C'dir.

Belirtilen tanım veri modelini ifade etmektedir. Diğer seçenekler başka tanımlarla ilintilidir. Cevap B'dir.

Raster veri setlerinde öznitelik veri değerleri her bir piksele atanır. Diğer özellikler vektör veri modeli ile ilgili çıkarımlardır. Cevap A'dır.

Raster veri ile vektör verinin bindirme analizinde kullanılması durumunda, vektör verinin raster veriye dönüştürülmesi gereklidir. Bu işlem vektör raster dönüşüm modülü ile yapılan bir işlemdir ve birçok CBS yazılımı tarafından kullanılan bir yordamdır. Dolayısıyla cevap D'dir.

I ve II topolojik veri modeli ile ilgili özelliklerdir. Yalnız III spagetti veri modeli için geçerlidir. Doğru cevap B'dir.

Bahsedilen tanım bağlanırlık kuralının tanımıdır. Doğru cevap E'dir.

A seçeneği bağlanırlık, B seçeneği bitişiklik, C seçeneği yakınlık, D seçeneği katman yapısı, E seçeneği ise spagetti veri ile ilgili örneklerdir. Doğru cevap B'dir.

Katmanlar doğru seçenektir. Cevap A'dır.

Vektör veri kullanımının bir çok avantajı vardır. Bunlarden biri ise veri boyutunun küçük olmasıdır. Dolayısı ile doğru cevap  C'dir.

Nokta: Belirli hacmi, alanı ve uzunluğu olmayan mutlak konum belirlemek için kullanılan geometrik bir nesnedir. Ağaç, direk vb. noktasal yeryüzü elemanlarının konum bilgilerini CBS haritalarında tanımlamak için kullanılır.

Çizgi: CBS yazılımlarında doğru (line) veya çoklu-doğru (polyline) olarak kullanılan geometrik bir nesnedir. İki nokta arasında en kısa uzaklığı tanımlayan sürekli koordinat verilerine doğru, birden fazla doğrunun birleşmesi ile oluşan elemana ise çoklu-doğru adı verilir. Dere, akarsu, yol vb. çizgisel yeryüzü elemanlarının konum bilgilerini CBS’de tanımlamak için kullanılır.

Poligon: Çizgisel elemanlarla sınırlandırılmış iki boyutlu homojen kapalı alanlardır. Ada, göl, parsel, il sınırı vb. alansal yeryüzü elemanlarınınn konum bilgilerini CBS’de tanımlamak için kullanılır.

Nokta: Belirli hacmi, alanı ve uzunluğu olmayan mutlak konum belirlemek için kullanılan geometrik bir nesnedir. Ağaç, direk vb. noktasal yeryüzü elemanlarının konum bilgilerini CBS haritalarında tanımlamak için kullanılır. - Birbirinden ayrık noktasal konumları belirtir. - Kullanıldığı ölçek için alansal ve uzunluk cinsinden büyüklüğü yoktur. - Genellikle X,Y cinsinden tek bir koordinat çifti ile gösterilir. - Kullanılan ölçekte alan veya çizgi olarak gösterilse, çok küçük değerler olacağı için noktasal nesne olarak gösterilmektedir.

Veri boyutunun büyüklüğü nedeni ile raster verilerde genellikle 1-bit ikili (binary) veri değeri kullanılır. Matematiksel olarak her piksel değeri sadece iki değer alabilir, 0 ve 1 doğru seçenektir.

Raster Veri Modeli Avantajları: - Raster veri modelinde her piksel matris yapısı içerisinde tanımlandığı için konumlandırma piksel bazında bilinmektedir. - Raster veri modelinde her piksel grid yapısı içerisinde dizinlerde tutulduğu için analitik ve cebirsel işlemler, programlama açısından daha kolay ve kısa sürede yapılabilmektedir. Diğer seçenekler raster veri modelinin dezavantajları arasındadır.

Bitişiklik topolojik elemanların birbirleri ile komşuluklarını irdeleyen bir topoloji kuralıdır. İki kapalı poligonun birbiri ile olan komşuluk bilgisini tanımlamak için kullanılır.

Topolojik yapı üç temel ilkeye dayanmaktadır: Bağlanırlık, Bitişiklik, Yakınlık.

Vektör Veri Modelinin Avantajları: - Vektör veri modelinde, raster veri modelinde olduğu gibi çözünürlük ve hassasiyet sorunu yoktur. Veri üretildiği orijinal çözünürlükte görüntülenmektedir. - Veri gösterimi daha estetik olarak yapılabilmektedir. - Genellikle harita baskı işlemleri vektör veri kullanılarak yapıldığı için baskı aşamasında veri dönüşümüne gerek duyulmamaktadır. - Raster veri modelinde konum bilgisi ancak piksel boyutları kadar hassas olabilirken, vektör veri modelinde konum kesin koordinatlarla belirtilmektedir. - Topolojik eleman ilişkilerinin bilinmesi ile şebeke, yakınlık vb. konumsal sorgulamalar kolaylıkla yapılabilmektedir. - Raster veri modeline kıyasla veri boyutları daha küçüktür.

CBS konumsal verileri farklı temalarda gruplama özelliğine sahiptir. Katman yapısının temel ilkesi, farklı gruplardaki yeryüzü elemanlarını haritadaki gösterim karmaşasından kurtarmaktır. Katman yapısı CBS’nin en önemli özelliklerinden biridir. Projelendirme aşamasında, önce amaç belirlenmeli ve uygun katmanlar saptanmalıdır. Temaların yanı sıra konumsal veri tipleri (nokta, çizgi, poligon) katman tanımlamasında belirleyici bir parametredir. Nokta tipindeki veri elemanı ile poligon tipindeki veri elemanı aynı katman tanımı içinde bulunmamalıdır.