COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİNE GİRİŞ

Bir nesnenin gözlemler sonucu sayı veya sembollerle ifade edilmesine  “ölçme”
denir.

Kesişen iki doğrunun oluşturduğu açıklığa açı denir.

Milyem: Bir çemberin 6400’e bölünmesi sonucu oluşan merkez açısına “1milyem” denir ve son rakamın üzerine “=” eklenerek gösterilir

Bir çemberde yay birimi olarak “radyan” ifadesi kullanılır.

Uygulamada sıklıkla kullanılan dekar veya dönüm terimi 1000 m2 ye karşılık gelmektedir.

Ölçme işlemlerinde karşılaşılan hatalar üç şekildedir. Bunlar;
a. Kaba hatalar
b. Sistematik (düzenli) hatalar
c. Tesadüfi (düzensiz) hatalar

Hata terimi ölçülen veya hesaplanan değer ile gerçek değeri arasındaki fark olarak tanımlanmaktadır.

Çizim kontrolü; bir alan için oluşturulan çizimin, Jalon, Teodolit vb.gibi araçlar
kullanılarak doğruluğunun test edilmesidir.

Poligon; kırık hatlarla çevrilmiş bir alanın, açı ve kenarlarının ölçülmesi suretiyle yapılan bir nokta tespit yöntemidir. Genelde çokgen biçiminde olmaktadırlar.

İz düşüm (dikler); uzayda herhangi bir nokta, doğru veya yüzeyin istenilen herhangi bir eksen veya doğru üzerindeki dik gösterimidir.

Genellikle ölçümlerde kullanılan birimler yukarıdaki gibi sıralanabilir. Ancak bazı ölçümlerde daha hassas ölçü birimlerine ihtiyaç duyulabilir. Bunlarda aşağıdaki şekilde isimlendirilir;

0.000001 metre                = 1 Mikron

0.000000001 metre           = 0.001 Mikron

0.0000000001 metre         =  1 Angstron

Altmışlık açı biriminin ondalık açı birimine dönüştürülme şekli aşağıdaki gibidir:

54"/60 = 0.9

Bu değere kendi dakika değerimiz yani 15'’i eklediğimizde 15.9' elde edilir.

15.9' /60 = 0.265⁰ olarak elde edilir.

Elde edilen bu değer kendi derece değerimiz ile toplanarak sonuç değerimiz 35°.265 elde edilir.

Doğru cevap E’dir.

Ondalık açı biriminden altmışlık açı birimine dönüştürülme şekli aşağıdaki gibidir:

24⁰.5125 den 0,5125 birimi 60 ile çarpılır.

0,5125 * 60 = 30.75 olarak bulunur. Yani 30' olarak buluruz.

0.75 * 60 = 45" olarak hesaplanır.

Son olarak yerlerine yazdığımızda 35⁰ 30' 45" olarak bulunur.

Milyem: Bir çemberin 6400’e bölünmesi sonucu oluşan merkez açısına “1 milyem” denir ve son rakamın üzerine “=” eklenerek gösterilir.

Düzenli (sistematik) hatalar aynı yönde (negatif veya pozitif) ve aynı değerde olan hatalardır. Bu tür hatalar genellikle aynı şartlar altında meydana gelen hatalardır

Kaba hatalar, genellikle kişilerden kaynaklanan ve dikkatsizlikler sonucu meydana gelen hatalardır. Örneğin bir uzunluk ölçmesinde 20 metrelik bir veya birkaç ölçümün hesaba katılmaması, bir açı ölçümünde 69 gradlık bir ölçüm yerine 96 gradlık bir ölçümün okunması, 27 gradlık bir açı hatasının meydana gelmesine sebep olmaktadır.

X = (L1 + L2 + L3 + L4 + L5) / 5 olarak hesaplanır.

X = 45.83 m

V1 = 45.80 - 45.83 = -3

V2 = 45.86 - 45.83 = 3

V3 = 45.75 - 45.83 = -8

V4 = 45.90 - 45.83 = 7

V5 = 45.84 - 45.83 = 1

[VV] = 0 olarak bulunur.

Doğru cevap A’dir.

Ölçmede genel olarak basit ölçme aletleri kullanılır. Büyük alanların ölçümlerinde ise ölçü doğruları ve teodolitler kullanılarak poligon şekilleri oluşturulur. Bir arazinin ölçümünde kullanılacak aletler, ölçülecek arazinin büyüklüğüne ve ölçmede kullanılacak yönteme göre belirlenir. Detay ölçümlerinde bilinen iki yöntem vardır. Bunlar;

Bir ölçü doğrusuna inilen dikler, ölçü doğrusu olarak kullanılabilir. Bu diklerin boyları 15 metreyi aşmamalıdır.

Ölçü krokileri, genellikle A4 boyutunda (297 mm x 210 mm) kâğıtlara yapılmaktadır. Tüm çizimler kurşun kalemle yapılmalıdır. Tüm yazılar ve rakamlar okunaklı bir şekilde krokiye eklenmelidir. Bu krokilerin düzenlenmesinde dikkat edilecek hususlar şu şekilde sıralanabilir: