COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİNE GİRİŞ

Yerel coğrafyada esas alınan konu değil alandır. Yeryüzünün bir bölümündeki coğrafi konular bir bütün olarak ele alınır, olayların karşılıklı etkileri ve bulundukları yer ile ilgileri bir bütün olarak incelenir ve değerlendirilir. Bu incelemelerin konusu, bölgeler ise “bölge coğrafyası”, ülkeler ise “ülkeler coğrafyası”, kıtalar ise “kıta coğrafyası” adıyla anılır.

Biyocoğrafya, yeryüzündeki hayvan ve bitki topluluklarının dağılımı ve bunları etkileyen şartları incelemektedir. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Dünya’nın küre şeklinde olduğunu ilk öne süren İyonyalı filozof Pitagaros olmuştur. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Bir yerin enlemi değil, boylamı o yerin yerel saatini belirler. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Yerküre, etrafını saran atmosfer ve çukur yerlerini dolduran hidrosfer dışında iç içe üç küreden oluşur. Dolayısıyla doğru cevap E'dir.

Dikey yönlü Epirojenik Hareketler, diğer bir adıyla "Kıta oluşum hareketleri”, yer kabuğunun üzerinde geniş alanlı kubbeleşmeler ve büyük yayvan çukurlaşmalar oluşturur. Dolayısıyla dağ oluşumları, volkanik oluşumlar ve depremler iç olaylar ve iç kuvvet olayları adı altında nitelendirilebilir. Doğru cevap B'dir.

Büyük Ölçekli Haritalar-Genel Haritalar. Doğru cevap A'dır.

Kumluk, haritadan yararlanırken kullanılan işaretlerden biridir. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Bütünleşik Kıyı Alanları Planı,ulusal mevzuat kapsamında üretilen planlardan özel plan başlığı adı altında değerlendirilebilir. Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Teoloji, coğrafyanın yararlandığı başlıca bilimler arasında yer almaz. Buna karşın Antropoloji, Astronomi, Botanik, Etnografya, Zooloji... bu bilim dalları arasında gösterilebilir. Doğru cevap D'dir.

Doğal çevrede bulunan canlı ve cansız varlıkları kendisine konu edinen fiziki coğrafya, yeryüzü biçimlerini, suları, bitkileri ve hayvanları inceler.

Nüfus ve yerleşme coğrafyası beşeri coğrafyanın alt alanlarıdır. Buna karşın maden, sanayi, tarım ve ulaşım coğrafyası ekonomik coğrafyanın alt alanlarıdır.

Yerkürenin ekvator kesiminden şişkin, kutuplardan basık olan kendine özgü küremsi şekline "geoid" adı verilir.

Bir bölge veya ülkenin, hangi kıtada veya kıtalar arasında bulunduğu, çevresindeki denizler, komşu ülkeler, önemli ticaret yollarına göre durumu, hangi iklim kuşağında yer aldığı, farklı ekonomik, siyasi ve kültürel topluluklara göre konumu, o yerin özel konumunu belirler. Doğru cevap C'dir.

Küre şeklindeki Dünya’yı eşit iki parçaya bölen daire “ekvator” olarak adlandırılmıştır. Ekvator, her iki kutuptan eşit uzaklıkta bulunan en büyük paralel dairedir. Ekvatorun kuzeyindeki kuzey yarım kürede ekvatordan kuzey kutup noktasına kadar 90 tane (kuzey paralelleri), güneyindeki güney yarım kürede de ekvatordan güney kutup noktasına kadar 90 tane (güney paralelleri) olmak üzere 180 tane paralel dairesi bulunmaktadır.

Enlem ve boylama göre belirlenen konuma matematik konum denir. Türkiye’nin matematik konumu; “Türkiye, 36°- 42° kuzey paralelleri ile 26°-45° doğu meridyenleri arasındadır.” şeklinde belirtilir.

Dünya üzerinde saat farklılıklarından doğan karışıklıkları önlemek için, Dünya 24 saat dilimine ayrılmıştır. Buna göre, her 15 meridyenlik bölüm bir saat dilimi olarak kabul edilmiştir. Aynı saat diliminde yer alan her yerde aynı saat ayarı kullanılır. Başlangıç saat dilimi (“0” numaralı dilim) olarak 15⁰ doğu ve 15⁰ batı meridyenleri arası kabul edilmiş, diğer saat dilimleri de buna göre ayarlanmıştır.

Bir şehrin, kasabanın veya büyük köyün bölümlerine mahalle denir. Mahallelerin yönetim organları, muhtar ve ihtiyar heyetidir.

Yerkürenin yüzeyi karalar ve denizlerle kaplıdır. İnsanların üzerinde yaşadığı karaların bulunduğu bölüme taş küre (litosfer), okyanus ve denizlerin kapladığı bölüme de su küre (hidrosfer) adı verilir. Taş küre ile su küreyi çepeçevre saran hava tabakası da yerkürenin bir diğer bölümü olan hava küre (atmosfer)’yi oluşturur.

Coğrafya, insanı etkileyen olayları kendi prensiplerine göre diğer olaylarla ilişkiler kurarak inceler, bunların yeryüzündeki dağılımlarını neden ve sonuçlarını belirterek gösterir. Dünya’daki fiziksel, sosyal ve ekonomik olayları insan ve çevre özellikleri ile olan ilişkileri içinde ve kendi prensipleri açısından inceler. Coğrafyanın temel amacı; doğal çevreyle insan arasındaki ilişkileri belirlemek ve bu olayların coğrafi dağılımını, bu dağılımın neden ve sonuçlarını ortaya çıkartmaktır.