COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİNE GİRİŞ - Deneme Sınavı - 4

Alet sehpaları, Total Station, Nivo gibi cihazların belirli bir nokta üzerine kurulmasında kullanılır. Bu sehpanın üç ayağı ve bu ayakların uçları sivri olan çelik pabuçları vardır.

GPS (Global Positioning System = Küresel Yer Belirleme Sistemi ya da Küresel Konumlandırma Sistemi ) her türlü hava şartlarında, gece-gündüz, 365 gün, 24 saat çalışabilen ve dünya üzerinde konumumuzu belirlemeye çalışan cihazlardır.

Total Station, hassas uzunluk ve açı ölçme amacıyla kullanılan cihazlardır.

Birbirlerini dik açı altında kesen iki doğrunun oluşturduğu sisteme “Dik Koordinat Sistemi” denir. Dik koordinat sistemi, bir düzlem içerisinde bulunan noktaların birbirlerine olan konumlarını belirlemek için kullanılır.

Dik koordinat sisteminin oluşturduğu bir düzlemde, herhangi bir doğrunun +X ekseni ile oluşturduğu açıya “Açıklık Açısı” denir.

Arazi ölçümlerinin, çizilen haritalar ve planlar yardımıyla parsellerin ve istenilen sahaların alanları hesaplanabilir. Alan hesapları alım şekline ve istenilen hassasiyete göre değişir. Alan hesapları dört şekilde yapılmaktadır.

Daha önce yapılan imar projeleri, yol projeleri, bina projeleri ve benzeri gibi projelerin zemine uygulanması işlemine "Aplikasyon" adı verilir.

Bir noktanın düşey olarak iz düşümünün bulunmasında veya jalonun düşey konuma getirilmesinde kullanılan alete "Çekül" adı verilir.

Hassas uzunluk ve açı ölçme amacıyla kullanılan cihazlara "Total Station" adı verilir.

Birbirlerini dik açı altında kesen iki doğrunun oluşturduğu sisteme "Dik Koordinat Sistemi " adı verilir.

Yarıçapı 1 birim olan, yatay ve düşey eksenler ile dört bölüme ayrılan daireye "Trigonometrik Daire "  adı verilir.

"Doğrusal alan hesabı"  alan hesabı yöntemlerinden değildir.

"Yüzel Nivelmanı" hacmi hesaplanacak alanda karelaj oluşturularak köşe noktalarının yükseklik değerlerinin bulunması işlemidir.

Arazide harita yapımında kullanılan belli başlı noktalar vardır. Bu noktalar zemine gömülü haldedirler. Bunlara nirengi veya poligon ismi verilir. Bu noktalar zaman zaman beton bloklarla işaretlenirken zaman zaman boru, demir çivi vb. şeklinde işaretlenmiş noktalardır. Bu noktaların uzaktan görülebilmesi ve ölçüm yapılabilmesi için “Jalon” dediğimiz ölçme araçları kullanılır. Bu aletlerin ucunda sivri bir demir bulunur ve 2 metre boyunda 3-4 cm çapında demirden yapılmışlardır. Uzaktan rahatlıkla görülebilmesi için her 50 cm’si farklı renklerle (beyaz-kırmızı) boyanmıştır.

Jalonlar genelde geçici noktaların belirlenmesinde, doğrultuya girmede, aplikasyon ve alım yapmada kullanılırlar. Jalonlar hatasız ve düzgün olmalıdırlar. Jalon kendi ekseni etrafında döndürüldüğünde yalpalamamalıdır. Eğer jalon bu şekilde yalpalarsa jalonda bir arıza olduğu anlaşılır.

Aplikasyon, daha önceden yapılan imar projeleri, yol projeleri, bina projeleri ve benzeri gibi projelerin zemine uygulanması işine denir.

Hassas uzunluk ve açı ölçme amacıyla kullanılan cihazlardır. Bu cihazlar genelde iki üniteden oluşmaktadırlar. Bunlar ana ünite ve klavye adı verilen kontrol ünitesidir. Bu cihazlar düzeçlenerek kullanılması gereken cihazlardır. Düzeçleme işlemi cihazın altında bulunan ayar vidaları vasıtasıyla yapılır. Teknolojinin gelişmesine paralel olarak bu cihazların içlerinde WindowsCE işletim sistemi bulunmaktadır. Bu sayede veri aktarımı ve cihazların kullanımları artık çok kolay bir hale gelmiştir. Total station cihazları ile daha önceden belirlenen noktalara aplikasyon işlemleri de rahatlıkla yapılmaktadır.

Nivo cihazları hassas bir şekilde yükseklik ölçmek amacıyla kullanılırlar. Nivo cihazlarında aynı su terazisinde olduğu gibi bir silindirik düzeç mevcuttur ve bu düzeç sayesinde nivo cihazının yataylığı sağlanır. Nivo cihazları yatay eksende istenildiği kadar döndürülebilir, ancak düşey eksende döndürülemez. Bu yüzden hassas yükseklik okumalarında sıklıkla kullanılırlar. Nivo cihazları yatay açı okumalarında da rahatlıkla kullanılabilirler. Nivo cihazları alet sehpası üzerine kurulur, ancak nivoların sehpası teodolit sehpalarına benzemekle birlikte daha hafiftirler.