COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİNE GİRİŞ - Deneme Sınavı - 3

Bir GPS alıcısının koordinat belirleyebilmesi için en az 4 adet uyduyu görebilmesi gerekmektedir. İşte bu uydular, Dünyanın herhangi bir yerinde ölçüm yapan kişilerin her zaman en az 4 adet uyduyu aynı anda görebileceği şekilde konumlandırılmışlardır.

Arazi ölçümlerinin, çizilen haritalar ve planlar yardımıyla parsellerin ve istenilen sahaların alanları hesaplanabilir. Alan hesapları alım şekline ve istenilen hassasiyete göre değişir. Alan hesapları dört şekilde yapılmaktadır.

1. Ölçü değerlerine göre alan hesabı,

2. Ölçü ve plan değerlerine göre alan hesabı,

3. Plan değerlerine göre alan hesabı,

4. Planimetre ile alan hesabı.

Büyük inşaatlarda, yol inşaatlarında, kanal çalışmalarında kazılacak ve dolgu yapılacak toprak miktarının hesaplanmasında hacim hesapları yapılır. Hacim hesapları; 1. Enkesitlerden, 2. Yüzey nivelman ölçülerinden yararlanarak yapılmaktadır.

Dik koordinat sisteminin oluşturduğu bir düzlemde, herhangi bir doğrunun +X ekseni ile oluşturduğu açıya “Açıklık Açısı” denir.

GPS (Global Positioning System = Küresel Yer Belirleme Sistemi ya da Küresel Konumlandırma Sistemi ) her türlü hava şartlarında, gece-gündüz, 365 gün, 24 saat çalışabilen ve dünya üzerinde konumumuzu belirlemeye çalışan cihazlardır. Bu cihazlar, belli problemler (yoğun ağaçlı alanlar, yüksek gerilim hatları, binaların çok sık olduğu alanlar vb.) dışında çok iyi bir performans ile çalışabilen cihazlardır. Bu cihazlar önceleri çok pahalı olmalarına karşın teknolojinin gelişmesine paralel olarak giderek fiyatları ucuzlamıştır. Farklı firmalar farklı özellikteki cihazlarını kullanıma açmışlardır. Bazı cihazlar sadece konum bilgisi vermekle kalmayıp belirli bir noktaya nasıl ulaşacağımızı, ne kadar mesafede olduğumuzu belirlemek ve yön tayini yapmak gibi değişik fonksiyonlara sahiptirler. İstenen bölgenin sayısal haritası da eklenerek farklı analizler yapma imkanı da bulunmaktadır. Bu gibi özelliklerinden dolayı ormancılık, dağcılık, doğa sporları ve birçok meslek disiplininde çok yoğun bir şekilde kullanılmaktadır.

Arazide harita yapımında kullanılan belli başlı noktalar vardır. Bu noktalar zemine gömülü haldedirler. Bunlara nirengi veya poligon ismi verilir.

Nirengi noktaları; genelde yüksek yerlere tesis edilir ve Harita Genel Komutanlığı, Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü gibi yetkili kurum ve kuruluşlarca tesis edilen çok hassas noktalardır.

Ölçme işlemlerinde işin büyüklüğü ve hassasiyetine göre alet ve yöntem seçimi yapılır.Ölçme işlerinde kullanılan aletler, teknolojinin ilerlemesine paralel olarak gelişen aletlerdir.

Bir GPS alıcının koordinat belirleyebilmesi için en az 4 adet uyduyu görebilmesi gerekmektedir. Bu uydular, dünyanın herhangi bir yerinde ölçüm yapan kişilerin her zaman en az 4 adet uyduyu aynı anda görebileceği şekilde konumlandırılmışlardır.

Bir jalon'un boyu 200 santim ya da 2 metredir.

Çekül bir noktanın düşey olarak iz düşümünün bulunmasında veya jalonun düşey konuma getirilmesinde kullanılır.

Nivo cihazları hassas bir şekilde yükseklik ölçmek amacıyla kullanılırlar.

Küresel Konumlandırma Sistemleri her türlü hava şartlarında, gece-gündüz, 365 gün, 24 saat
çalışabilen ve dünya üzerinde konumumuzu belirlemeye çalışan cihazlardır.

Bir GPS alıcısının koordinat belirleyebilmesi için en az 4 adet uyduyu görebilmesi gerekmektedir.

Dünya üzerine 5 adet yer istasyon bulunmaktadr. Bu istasyonlardan 4
adedi insansız, 1 adedi de insanlı olarak ana kontrol merkezini meydana getirir.

Enkesitlerden Yararlanarak alan Hesabı alan hesaplarından biri değildir.

Trigonometrik daire, yarıçapı 1 birim olan dairedir. Yatay ve düşey eksenler ile dört bölüme ayrılır.

GPS sistemleri;
• Uzay Bölümü (uydular),
• Kontrol Bölümü (yer istasyonları),
• Kullanıcı Bölümü (GPS alıcısı),
olmak üzere 3 bölümden oluşmaktadır.

Haritacılıkta sıklıkla karşılaşılan bazı hesaplar vardır. Bunlara “Temel Ödevler” denir. A ve B gibi bilinen iki nokta olsun. Bunlardan A noktasının koordinatı, AB arasındaki mesafe ve AB doğrusunun açıklık açısı bilindi¤inde B noktasının koordinatlarının hesaplanması işlemi “Birinci Temel Ödev” olarak isimlendirilir.

Çelik şerit metreler genellikle 20 derece sıcaklıkta ayarlanmışlardır. Bu sıcaklığın altında veya üstündeki sıcaklık değerlerinde ölçüm yapıldığında, aletin kullanım kılavuzundaki düzeltme değerleri esas alınarak düzeltme işleminin yapılması gerekir.