COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİNE GİRİŞ - Deneme Sınavı - 17

Coğrafya; “yeryüzünde meydana gelen fiziki ve beşeri olayların dağılımını, aralarındaki ilişkileri neden ve sonuçlarıyla açıklayan bir bilimdir” şeklinde tanımlanabilir.

Kartoğrafya: Haritalar ile uğraşır ve harita üretim sürecinde veri toplamadan
kullanmaya kadar her tür ve ölçekteki harita üretim ve harita kullanmalarını konu edinir.

Demografi: Yeryüzündeki veya bir bölgedeki nüfusun cinsiyet, yaş, medeni durum ve diğer özelliklerine göre dağılımını, ölüm, doğum ve göç olaylarını inceler.

Beşeri coğrafyanın alt grupları şunlardır:
• Nüfus coğrafyası
• Yerleşme coğrafyası

Güneş ışınları, yeryüzünün değişik kısımlarına farklı açılarla düşer. Kimi yerler (ekvator ve çevresi) güneş ışınlarını yıl boyunca dik ve dike yakın bir açıda alırken, kimi yerlerde (kutuplara yakın yerlerde) bu açı çok fazla daralır. Bu da iklim kuşaklarının oluşmasına yol açar

En büyük paralel daire olan ekvatorun uzunluğu 40.070 km’dir ve 0°lik paralel daire olarak gösterilir

Bir yerin enlemi o yerin;
• İklimi,
• Bitki örtüsü,
• Hayvan toplulukları,
• Toprak çeşitleri,
• Ürün çeşitleri,
• Yerleşme özellikleri,
• Akarsu rejimleri,
• Deniz sularının özellikleri üzerinde etkili olur.

Pusula İle Yön Bulma: Yönlerin en kolay ve en doğru olarak bulunduğu yöntemdir. Pusulanın ortasındaki ibrenin renkli ucu her zaman kuzeyi gösterir

Coğrafya, Dünya’daki fiziksel, sosyal ve ekonomik olayları insan ve çevre özellikleri ile olan ilişkileri içinde ve kendi prensipleri açısından inceler.

Kartoğrafya: Haritalar ile uğraşır ve harita üretim sürecinde veri toplamadan kullanmaya kadar her tür ve ölçekteki harita üretim ve harita kullanma çalışmalarını konu edinmektedir.

Fiziki coğrafyanın alt grupları şunlardır:

Dünya’nın küre şeklinde olduğunu ilk öne süren İyonya’lı filozof Pitagaros olmuştur.

Başkalaşmış (Metaformik) Kayalar: Tortul ya da püskürük taşların artan basınç ve ısı yüzünden içlerine başka maddeleri de alarak veya almadan özelliklerinin değişmesiyle oluşan kayalardır.

Orojenez: Dağ oluşumu demektir. Yer kabuğunun oynak yerlerinde tabakaların kıvrılmaları sonucunda dağların oluşması “orojenez” diye adlandırılır.

Akarsuların veya buzulların oluşturduğu, dağları boyuna ve enine kesen uzun çukurlara “vadi” adı verilir.

Tarama Yöntemi: Bu yöntem, kalınlıkları eğim ile orantılı olarak artan çizgilerin kullanılması esasına dayanır. Eğimin fazla olduğu yerlerde çizgiler kalınlaşır, eğim azaldıkça çizgiler de incelir.

Yerkürenin biçimini, boyutlarını, hareketlerini, bu hareketlerin sonuçlarını ve coğrafi koordinatlarını inceleyen fiziki coğrafyanın alt dalı matematik coğrafyadır.

Bir yerin enlemi o yerin;
• İklimi,
• Bitki örtüsü,
• Hayvan toplulukları,
• Toprak çeşitleri,
• Ürün çeşitleri,
• Yerleşme özellikleri,
• Akarsu rejimleri,
• Deniz sularının özellikleri üzerinde etkili olur.

Coğrafya, Dünya’daki fiziksel, sosyal ve ekonomik olayları insan ve çevre özellikleri
ile olan ilişkileri içinde ve kendi prensipleri açısından inceler. Taş küre (litosfer), hava küre (atmosfer), su küre (hidrosfer) insanın üzerinde ve içinde yaşadığı ortamın elemanlarındandır. Canlılar küresi (biyosfer) de insanın çevresindeki diğer bir elemandır. Başka bir anlatımla, yer kabuğunun en üst bölümü, atmosferin alt bölümü, deniz ve okyanusların üst bölümleri coğrafi anlamda yeryüzüne dahildir. Bu nedenle, coğrafya yeryüzünü sadece yerkürenin yüzeyi olarak değil, insanı etkilemesi durumuna göre derinliği de olan bir ortam olarak ele alır. Sonuç olarak; coğrafya, insanı etkileyen olayları kendi prensiplerine göre diğer olaylarla ilişkiler kurarak inceler, bunların yeryüzündeki dağılımlarını neden ve sonuçlarını belirterek gösterir. Yanıt D seçeneğidir.