COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİNE GİRİŞ - Deneme Sınavı - 11

Alan koruyan projeksiyonlar fiziksel yeryüzündeki şekiller, açı veya uzunluklar bakımından farklılıklar gösterebilirler. Bu tip projeksiyonlar ile hazırlanan haritalarda şekillerin yüzey alanları korunarak aktarılırlar, ancak açı ve mesafeleri doğru değildir.

Projeksiyonlar yüzey konumlarına göre çeşitlilik gösterirler. Projeksiyon yüzeyinin yerin dönme eksenine olan konumuna göre 3’e ayrılırlar. Bunlar;

• Normal Konumlu Projeksiyonlar,

• Transversal Konumlu Projeksiyonlar,

• Eğik Konumlu Projeksiyonlar

Elipsin kendi eksenlerinin birinin etrafında döndürülmesiyle elde edilen matematiksel biçime “Elipsoid” denir.

UTM projeksiyonunda, 180° meridyeninden başlamak üzere dünya, 6° derecelik boylam aralıklı 60 dilime ayrılmıştır.

Polikonik projeksiyon ile yapılan haritaların özellikleri aşağıdaki gibidir;

• Ekvator ve merkezi meridyen birbirine dik ve düz hatlar halindedir,

• Merkezi meridyenin her iki tarafındaki meridyenler, içe bükey kavisli olup ekvatordan kutuplara doğru birbirine birleşecek şekildedir,

• Merkezi meridyen üzerinde, paralellerin araları birbirine eşit ancak kavislidir,

• Merkezi meridyenin her iki tarafında 560 millik bir saha içinde, ölçek ve alanlar üzerindeki hatalar %1’i aşmaz. Bu yüzden alan koruyan projeksiyonlardır,

• Yönler doğrudur,

• Kerte hattı eğridir.

KOORDİNAT SİSTEMLERİ

Konum belirlemek amacıyla kullanılan belirli bir referans sistemindeki doğrusal ve açısal büyüklüklerdir. Eksenlerden oluşan referans sistemine denilmektedir.

Birbirlerini dik açı altında kesen iki doğrunun oluşturduğu sisteme “Dik Koordinat Sistemi” denir.

Bir memleketin veya bir bölgenin haritasının boyutlarının belirlenmiş parçasına “Pafta” denir.

Datum, herhangi bir noktanın yatay ve düşey konumunu tanımlamak için başlangıç alınan referans yüzeyidir.

 Merkator projeksiyonu ile yapılan haritalarda "Mesafeler ve alanlar en çok kutup civarında bozulur". Dolayısıyla "a" şıkkı Merkator projeksiyonu ile yapılan haritaların özelliklerinden biri değildir.

Universal Transversal Merkator projeksiyon sisteminde dünya başlangıç meridyenleri 6°’de bir değişen dilimlere (zone) ayrılır. Doğru cevap a şıkkıdır.

"Polikonik Projeksiyon" ekseni, koninin tepe noktasına gelecek şekilde dünya küresi üzerine geçirilen muhtelif koniler vasıtasıyla yapılan projeksiyondur.

Dik Koordinat Sistemi (X,Y) birbirlerini dik açı altında kesen iki doğrunun oluşturduğu koordinat sistemidir

Üzerinde yaşadığımız yer kürenin tüm özelliklerinin bozulmadan düz bir alan üzerinde gösterilmesi olanaksızdır. Bu yüzden projeksiyonlar korudukları özellik bakımından
üçe ayrılırlar. Bunlar;
• Açı Koruyan Projeksiyonlar,
• Uzunluk Koruyan Projeksiyonlar,
• Alan Koruyan Projeksiyonlar,
dır. Haritalar oluşturulurken hangi özelliğin korunacağı kararı haritanın kullanım alanına göre değişiklik gösterir. Kimi haritalarda alan çok önemli bir unsurken, kimi haritalarda açı veya uzunluk büyük önem arz edebilir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Açıları koruyan projeksiyon tiplerinde kenar zunlukları büyük veya küçük olabilir, aynı şekilde yüzey alanları da büyük veya küçük olabilir. Ancak harita üzerinde gösterdikleri şekil bakımından aynı fiziksel yeryüzü şekillerine benzemektedir. Doğru cevap A şıkkıdır.