COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİNE GİRİŞ - Deneme Sınavı - 10

Kuzeyden güneye kutuplar arasında uzanan çizgiler meridyen yaylarıdır. İngiltere’nin Greenwich gözlem evinden geçen meridyen, başlangıç meridyeni kabul edilir ve 0 derece olarak gösterilir. Doğusunda kalan yerlere Doğu Yarım Küre, Batısında kalan yerlere Batı Yarım Küre denir. Başlangıç meridyeninin 180 doğusunda, 180 batısında olmak üzere toplam 360 meridyen yayı vardır. Meridyenler kutup noktalarında birleşirler. Her meridyen arasında 4 dakikalık yerel saat farkı vardır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Projeksiyonlar yüzey konumlarına göre çeşitlilik gösterirler. Projeksiyon yüzeyinin yerin dönme eksenine olan konumuna göre 3’e ayrılırlar. Bunlar;
• Normal Konumlu Projeksiyonlar,
• Transversal Konumlu Projeksiyonlar,
• Eğik Konumlu Projeksiyonlar dır.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Geoid (Jeoid) durgun deniz yüzeyinin karalarında altından devam ettiği bir yüzeydir. Fiziksel yeryüzüne en çok benzeyen şekil “Geoid (Jeoid)” dir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Merkator projeksiyonu ile yapılan haritaların özellikleri aşağıdaki gibidir;
• Meridyenler, birbirine paralel ve eşit aralıklı düz çizgiler halindedir,
• Kutuplara doğru deformasyonlar çok arttığından kutup bölgesine yakın bölgelerin haritası bu projeksiyon yöntemi ile yapılamaz,
• Meridyenler ve paraleller birbirine diktir,
• Meridyenler birbirine paralel olduğu için kerte hattı doğrudur. Bu sebepten dolayı genellikle seyrüsefer için bu projeksiyon sistemi ile yapılan haritalar kullanılır,
• Mesafeler ve alanlar kutup civarında aşırı derecede bozuktur.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Dünya, başlangıç meridyenleri 6°’de bir değişen 60 dilime (zone) ayrılır.  Doğru cevap C şıkkıdır.

Uzunluk birimi metredir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Lambert komformal konik projeksiyonun başlıca özellikleri aşağıdaki gibidir;
• Meridyenler kutuplarda kesişen düz doğrulardır,
• Paraleller merkezi aynı olan yay parçalarıdır,
• Standart paraleller boyunca ölçek sabittir.
Bu paraleller arasındaki bütün istikametler doğrudur,
• Kerte hattı hafifçe eğridir.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Konum belirlemek amacıyla kullanılan belirli bir referans sistemindeki doğrusal ve açısal büyüklüklerdir. Eksenlerden oluşan referans sistemine denilmektedir. Koordinat sistemini tanımlamak için en az 3 parametreye ihtiyaç vardır.

Bu parametreler;
• Başlangıç noktası,
• Dönüklüğü,
• Birimi’dir.

Doğru cevap D şıkkıdır.

UTM projeksiyonunda, 180° meridyeninden başllamak üzere dünya, 6° derecelik
boylam aralıklı 60 dilime ayrılmışltır.

UTM sistemi için ülkemizde toplam dört dilim (Zone) söz konusudur
ve dilim numaraları (DN) 35, 36, 37 ve 38’dir.

Koordinat eksenlerinin kuzey yönü “+X”, güney yönü “-X”, doğu yönü “+Y”,
batı yönü “-Y” olarak tanımlanır.

Datum herhangi bir noktanın yatay ve düfley konumunu tanımlamak için başlangıç alınan referans yüzeyidir.

Harita Genel Komutanlığı tarafından üretilen 1/25 000 ölçekli topografik haritalarda ise genellikle
European Datum 1950 (ED50) kullanılmıştır.

Datum yatay ve düşey olmak üzere ikiye ayrılır ifadesi doğrudur.

Coğrafi Koordinat Sisteminin başlangıcı Greenwich meridyeni ile ekvatorun kesim noktasıdır.

Kuzey yarım kürede X değerleri pozitiftir. Güney yarım kürede ise negatiftir.
Bu negatiflikten kurtulmak için X değerlerine 10.000.000 metre değeri eklenir.

Üzerinde yaşadığımız yer kürenin tüm özelliklerinin bozulmadan düz bir alan üzerinde gösterilmesi olanaksızdır. Bu yüzden projeksiyonlar korudukları özellik bakımından üçe ayrılırlar. Bunlar;  açı koruyan projeksiyonlar, uzunluk koruyan projeksiyonlar ve alan koruyan projeksiyonlardır.

Soruda bahsedilen projeksiyonlar “Transversal Konumlu Projeksiyonlar” olarak adlandırılmaktadırlar.

Küre şeklinde olan fiziksel yeryüzünün hiç bir bozulmaya uğramadan harita ortamına aktarılması olanaksızdır. Yeryüzünün, iki boyutlu düzlemlere temsil edilme işlemine “Projeksiyon” denilir.

Merkator projeksiyonu ile yapılan haritaların özellikleri şöyledir;

- Meridyenler, birbirine paralel ve eşit aralıklı düz çizgiler halindedir,
- Kutuplara doğru deformasyonlar çok arttığından kutup bölgesine yakın bölgelerin haritası bu projeksiyon yöntemi ile yapılamaz,
- Meridyenler ve paraleller birbirine diktir,
- Meridyenler birbirine paralel olduğu için kerte hattı doğrudur. Bu sebepten dolayı genellikle seyrüsefer için bu projeksiyon sistemi ile yapılan haritalar kullanılır,
- Mesafeler ve alanlar kutup civarında aşırı derecede bozuktur.