COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ

Konusal veri tabanı (geodatabase) genel yapısı ile standart bir veri tabanı gibidir ve veri tabanı nesnelerinden oluşur. Tablolar, verileri depolamaya yarayan en önemli ve vazgeçilmez veri tabanı nesneleridir. Tablolar, bilgi alanları (sütunlar) ve veri kayıtlarından (satırlar) oluşmaktadır.

POINT(1 1) WKT formatına ait komuttur. WKT formatında POINT(1 1) komut satırı şekilde gösterildiği gibi, x koordinatı 1, y koordinatı 1 olan noktanın konumsal bilgisini tanımlamaktadır.

Soru foreign key field tanımını yapmaktadır. Bir tabloda birincil anahtar olan bir bilgi alanı diğer tabloda da bulunmaktaysa bu alana yabancı anahtar bilgi alanı (foreign key field) denir. Tablolar arası iliflki bu ortak anahtar alanlar (primary key - foreign key) üzerinden kurulmaktadır.

>= 4 ile > 3 , > 1999 ile >= 2000 , <=2005 ile <2006 aynı ifadelerdir. Bu durumda A,B,C ve D şıkları ile 2000 - 2005 yılları arasında yapılan 4 kat ve üzeri binaların seçimi yapılabilir.

Bina yapım yılı bilinmeyen YAPIM_YILI bilgi alanı boş olmayan kayıtları bulmak için kullanılan komut dizini; “SELECT * FROM Bina WHERE [YAPIM_YILI] IsNot Null”.

>= 4 ile > 3 aynıdır.

CBS verileri katman yapısı kullanılarak görüntülenmektedir. Katman yapısının temel ilkesi, farklı temalardaki yeryüzü elemanlarını farklı konumsal nesneler olarak gruplamak ve bu nesneleri konumsal veri olarak işlerken ortak grup özelliklerini kullanmaktır. Katman yapısı CBS’nin en önemli özelliklerinden biridir. CBS aynı özelliklere sahip yeryüzü elemanlarını, veri katmanları olarak gruplamaktadır.

Eş yükselti eğrilerinden elde edilen ve arazi yapısını ifade etmek için kullanılan veri formatına düzensiz üçgen ağ (TIN) adı verilir. Yüzeyde oluşturulan üçgenlerin her bir köşe noktasının x,y,z koordinatları modellenerek oluşturulur. Sayısal Arazi Modelleri (DEM) genellikle TIN veri formatı kullanılarak üretilir.

Öznitelik verileri (attributes) konumsal bir nesne ile ilişkili, konumsal olmayan verilerdir ve konum bilgisi içermezler. Tablo şeklinde sunulan öznitelik verileri konumsal nesnelerin nitelik ve nicelik gibi karakteristik özelliklerini tanımlamak için kullanılır.

Öznitelik tablo alanlarında yer alan bilgilere ait değişken türleri özelliklerine göre belirlenir. Verilenlerden bina no ve kat adeti tam sayı (integer) olarak tanımlanır. Bina alanı ve bina çevresi ondalık (decimal) olarak tanımlanır. Apartaman adı ise metinsel bir bilgidir. Dolayısıyla bu alan metin (text) olarak tanımlanmalıdır.

Anahtar bilgi alanı (key field) saklanan verinin indekslenmesine ve sorgulama ile kolay ulaşımına olanak sağladığı gibi, veri tekrarını engellemekte ve tablonun diğer tablolarla ilişkilendirilmesini kolaylaştırmaktadır.

Tablolar arasında çoktan çoğa ilişki kurulup kurulmayacağını aşağıdaki soruları sorarak bulabiliriz. Bir ilden birden fazla ilçe var mı? Cevabımız evettir. Bir ilçe birden fazla ilin sınırları içine girebilir mi? Cevabımız hayırdır. Bu tablolar arasında birden çoğa ilişki kurulabilir. İlçe mahalle, ada parsel ve ilçe köy tabloları içinde benzer sorular sorulabilir. Cevapları aynı olacaktır. Parsel ve malik tablolarına geldiğimizde ise bir parselin birden fazla sahibi olur mu? Cevabımız evettir. Bir malik birden fazla parsele sahip olabilir mi? Cevabımız yine evettir. Dolayısıyla parsel malik tabloları arasında çoktan çoğa ilişki kurulabilir.

Amerikan Ulusal Standartları Enstitüsü (ANSI) tarafından onaylanan veritabanlarında kullanılan yapısal sorgulama diline SQL (Structured Query Language) adı verilmektedir.

Verilen seçeneklerden eşittir (=), büyüktür (>), küçüktür (>) ve veya (OR) öznitelik sorgulamasında kullanılan operatörlerdendir. “}” işareti herhangi bir operatör yerine kullanılmamaktadır.

Parsel tablosunda istenilen alan değeri ondalık bir sayıdır. Bundan dolayı uygun değiken tipi Ondalık (decimal) olarak tanımlanmalıdır.

Coğrafi Bilgi Sistemleri, “konumsal veriyi toplamaya, saklamaya, güncellemeye, işlemeye, analiz ve yorumlamaya yarayan sistemlerin genel adı” olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla yukarıda belirtilen tüm maddeleri kapsamaktadır.

CBS’ de veri gösterimi için 3 temel veri tipi bulunmaktadır. Bunlar: Vektör, öznitelik ve raster veri tipleridir.

Konum bilgisayar veri tabanında saklanması ilk olarak topoloji kavramı ile gündeme gelmiş, Open Geospatial Consortium - OGC tarafından konumsal verinin veri tabanı ortamında saklanabilmesi için standartlar ve formatlar belirlenmiştir. Buna göre WKT (Well-Known Text) ve WKB (Well-Known Binary) formatları kabul edilmiştir. WKT ve WKB vektör formattaki konumsal geometrik objeleri tanımlamak için kullanılmaktadır.

Tablolar arası ilişkilendirme, detaylı sorgu yapmak ve tablolarda farklı konularda veri saklayabilmek için genellikle üç tipte tablo ilişkisi bulunmaktadır. Bunlar: Bire bir ilişki, birden çoğa ilişki, çoktan çoğa ilişki şeklindedir.

Öznitelik verilerine bağlı sorgulamalar SQL (Structured Query Language) adı verilen yapısal sorgulama dili kullanılarak yapılmaktadır. SQL veri tabanlarındaki veriler için ideal bir araçtır.