CBS'de Analiz ve Yorumlama Teknikleri Kapsamında Proje Tasarlama

Coğrafi bilgi sistemlerinin çıkış noktası, planlama çalışmalarında kullanılması gereken çok sayıdaki veriyi aynı anda değerlendirmek ve karar vermektir.

Coğrafi bilgi sistemleri yardımıyla, bilgisayar ortamına aktarılmış veriler üzerinden ne, hangi, kimin, nasıl, neresi, nerede vb. soruların sorulması ve bunlara
ilişkin yanıtlara hem ilgili yazınsal veri tablosundan ulaşılabilmesi hem de bu yanıtların harita üzerinde işaretlenmesi olası hale gelmektedir.

Mc Harg’ ın yöntemi üst üste bindirilen haritaları kullanmak olmuştur. “Bir resim bin kelimeye değer” mantığından yola çıkan McHarg, görsel olarak sergilenen mekansal verilerin geniş miktarda bilgi içereceğine dikkati çekmiştir

Coğrafi bilgi sistemleri, planlama çalışmalarında birden fazla harita ile çalışma gereksinimi sonucu ortaya çıkarmıştır. Amaç doğrultusunda; analizlerin yapılabilmesi ve kararların üretilebilmesi amacıyla, gerekli haritaların katmanlama ve farklı katmanların üst üste çakıştırılması mantığı üzerine oturtulmuştur.

Planlama ile ilgili meslek disiplinleri çok farklı veri kaynağını bir arada tutmak ve değerlendirmek zorundadır.

Coğrafi bilgi sistemleri, yazınsal ve grafiksel verinin aynı ortamda ilişkilendirilmesi esasına dayanması bakımından planlama çalışmalarında çok fazla yarar
sağlamaktadır.

CBS kullanımıyla;
• Mekansal verilerin kolaylıkla toplanması ve düzenli şekilde saklanması,
• Bunların standart formatlarda saklanabilmesi,
• Hataların bilgisayar sistemi tarafından bulunması ve düzeltilmesi,
• Verilerin kolaylıkla güncellenmesi,
• Farklı kişilerle elektronik ortamda paylaşılması, verilen kararlarda hata payının son derece az olması,
• Verilere kolaylıkla ulaşılabilmesi ve gerektiğinde analiz edilmesi mümkün olabilmektedir.

Coğrafi bilgi sistemleri son yıllarda çok büyük bir gelişim göstermiş ve planlama sektörü tarafından çok yaygın kullanılmaya başlanmış, hatta kaçınılmaz hale gelmiştir.

Planlama sektöründe CBS kullanımının yaygınlaşmasındaki temel etkenlerden birisi kuşkusuz bilgisayar endüstrisindeki gelişmelerdir.

Ticari veri tabanı uygulamalarının ve çizim programlarının kişisel bilgisayarlarda da etkili kullanılmaya başlaması, bunun yanı sıra iş istasyonlarında UNIX gibi güçlü ve flexible işletim sistemi desteği edinilmiştir.

Uydu teknolojilerindeki gelişmeler sonucu, sivil alanda GPS ve uzaktan algılamanın yaygın kullanımı, sivil amaçlar için de yüksek çözünürlük
sağlanması ve hata payının azaltılması, bununla birlikte uydu görüntüleri CBS entegrasyonu ve çakıştırılması, CBS marketini geliştirmiştir.

Coğrafi bilgi sistemleri, gerçek dünyanın bilgisayar ortamında modellenmesi ve yaratılmasıdır.

Ian L. McHarg ( 20 Kasım 1920 -5 Mart 2001 ) Clydebank, Scotland’da doğmuş ve doğal kaynakları kullanarak bölgesel planlama konusunda ünlü bir yazar ve peyzaj mimarı olmuştur. McHarg Amerika’daki Pennsyylvania Üniversitesinde peyzaj mimarlığı bölümünün kurucusudur. 1969’da yayınlanan “Design with
Nature” adlı kitabı ekolojik planlama konseptinin öncülerindendir. “Design with Nature” peyzaj mimarlığı ve alan kullanımı planlamasında en çok bilinen kitap olmaya devam etmektedir. Kitapta sonradan coğrafi bilgi sistemlerinde geliştirilen temel kavramlar ortaya konmuştur.

Coğrafi bilgi sistemleri planlama çalışmalarındaki gerekliliklerden doğmuş ve temel amacı karar üretme sürecinde etkin, sağlıklı, hızlı ve doğru sonuçlara ulaşmayı sağlayan bir araçtır.

CBS mekansal verilerin kolaylıkla toplanması ve düzenli şekilde saklanmasını sağlar.

Burada verilen kriterler, hiçbir çalışma için sabit olarak tanımlanmaz. Bu kriterler, yer seçimi yapılacak faaliyet tipi-tipleri için, oradaki çevrenin özelliklerine
bağlı olarak plancı-karar verici tarafından daha önce belirtilmiş bazı stratejilere ve bazı bilimsel çalışmalarla ortaya konmuş uygunluk sınıf­larına göre ve her çalışma için özel olarak belirlenir.

Yer Seçimi Çalışmalarında CBS Kullanım Örnekleri
CBS piknik alanına en uygun olan yerlerin tespitinde kullanılabilir.

Mc Harg’ın söylemiyle yapılacak bir çalışmada, değerlendirilmesi gereken mekansal veri sayısı beşten daha fazla ise insanın değerlendirme yetenekleri dahilinde bu çalışmanın sağlıklı olarak yapılması mümkün değildir.

Coğrafi bilgi sistemleri destekli bir çalışmanın temel amacının karar üretme ve verme sürecinde kullanılabilir sonuçlara ulaşmak olduğu unutulmamalıdır.

Bir konut alanında alan özelliklerine bağlı olarak bir taşkın ya da doğal afet olması halinde ‘HANGİ’ binaların zarar göreceği CBS ile gerekli analizler yapılarak bulunabilir.