COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ - Deneme Sınavı - 3

Canlı varlıkların meydana getirdiği çevre biyolojik çevredir.

Raster Veri: Her biri eşit büyüklükteki piksellerden meydana gelen ve her pikselde ayrı bir öznitelik bilgisinin tutulduğu veri tipidir.

Vektör veri: Coğrafi özellikleri temel olarak nokta, çizgi ve poligon olarak temsil eden verilerdir. Çizilmiş haritalar vektör veri tipine örnektir.

GPS’in çalışma şekli, alıcıları sayesinde dünya etrafında dönen uydulardan konum bilgilerini alması prensibine dayalıdır. GPS üzerindeki alıcı ile uydu arasındaki mesafenin hesaplanması coğrafi konumun belirlenmesini sağlamaktadır. GPS uyduları konum ve zaman verileri gönderirler. Işık hızında seyahat eden bu uydu sinyalleri GPS alıcıları tarafından algılandığında, sinyalin çıkış ve alınması arasındaki geçen süre kullanılmak suretiyle GPS uyduları ve GPS arasındaki mesafe hesaplanmaktadır. En az 4 GPS uydusunun verisi alındığında 3 boyutlu konum bilgisi elde etmek mümkün olmaktadır.

Teodolit, 2 nokta arasındaki mesafenin bilinmesine bağlı olarak herhangi bir üçüncü noktayla olan mesafenin trigonometri kullanılarak tespit edilmesine dayanan ölçümler yapabilen optik ölçüm aletidir.

Konum bilgisi içeren veya harita üzerinde bir lokasyona bağlanmış her türlü veri mekânsal veri olarak tanımlanabilir.

Gerektiğinde kolaylıkla erişilebilen, güncelleme, taşıma gibi işlemlerin gerçekleştirilebildiği bilgisayar ortamında sistematik olarak saklanan ve birbirleri arasında ilişki kurulacak şekilde yapılandırılmış veriler topluluğuna veritabanı adı verilir.

İnsanların eylemleri ve doğal yollardan meydana gelmiş çevreleri;
• Canlı varlıkların meydana getirdiği biyolojik çevre,
• Cansız varlıkların meydana getirdiği fiziksel çevre,
• Toplumların kültürleri ve bu kültürle meydana gelen tüm unsurları barındıran kültürel çevre,
• İnsanların yaşam biçimi, ilişkileri ve bunlardan kaynaklanan olguları içeren sosyal çevre,
• Ekonomik durum, endüstriyel yapı, gelir düzeyi ve gelir dağılımı gibi faktörlerle ortaya çıkan ekonomik çevre olarak gruplandırılabilir.

CBS ortamında nokta, çizgi ve poligon ile bunların çeşitli birleşimler, olarak ifade eden, dünya üzerindeki gerçek özelliklerin farklı geometrik şekillerle düzenlenebilmesini sağlayan verilere grafik veri adı verilir.

Bir konumsal nesne ile ilişkilendirilebilen ve konumsal olmayan her türlü veriye öznitelik verisi adı verilir.

Harita gibi gösterimleri üretmek amacıyla uygulanan, gerekli tüm çalışmaları kapsayan bilim, teknik ve sanata kartoğrafya adı verilir.

Enterpolasyon, temel olarak, bilinen iki değeri kullanarak bilinmeyen üçüncü bir değeri hesaplama yöntemidir. Mekânsal enterpolasyon ise, bir veri topluluğu içindeki mekânsal örüntülerin kullanılarak belirli bir alan için tahminlerin yapılması esasına dayanır. Mekânsal enterpolasyon, birbirine yakın noktaların benzer öznitelikler taşıdığı fikrinden hareketle gerçekleştirilir.

Veri elde etme yöntemleri mevcut sayısal verilerin temini ve dönüştürülmesi, tarama, sayısallaştırma, arazi ölçümü, uzaktan algılama, GPS olarak listelenebilir.

İstatistiksel analizler Sonuçları genellikle grafik olarak verilen ve gerçekleştirilmesi mümkün olan mekânsal analiz yöntemlerinden biridir. Mekânsal verilere ait toplam değer, ortalama değer, maksimum değer, minimum değer, standart sapma gibi analizler gerçekleştirilebilir.

GRASS coğrafi verilerin yönetimi ve analizi, uzaktan algılama, harita ve grafik üretimi, mekânsal modellemelerin ve görselleştirilmelerin yapılması için kullanılan ücretsiz bir CBS yazılımıdır. Diğer seçenekte yer alan yazılımlar CBS ile doğrudan ilgili olmayan yazılımlardır.

"Gerçekleştirecek projeden maddi kazancım ne olacaktır?" seçeneği dışındaki seçenekler bir coğrafi bilgi sistemleri projesi tasarlarken cevap aranması gereken sorulardır. Maddi kazancın ne kadar olacağının proje tasarlarken sorulmasına gerek yoktur.

Amaç ve hedefler; varılmak istenen noktayı belirleyen ve o noktaya ulaşırken en uygun rotanın çizilmesinin yolunu gösteren itici güçlerdir.

Bir coğrafi bilgi sistemleri projesi geliştirirken ilk olarak amaç ve hedeflerin belirlenmesi gerekir. Yapılacak projenin amacının belirlenmesi ve CBS kullanılarak elde edilmesi düşünülen faydaların iyi anlaşılması, için en başında yapılması muhtemel yanlış yatırım ve zaman kaybının önüne geçilmesini sağlayacaktır.

Petrol boru hatları; altyapı verilerini, Siyasi sınırlar; sınır verilerini, Dağların uzanış şekli; topoğrafik verileri, Ölüm oranları; demografik verileri, Dağ keçisi popülasyonu ise biyolojik çevreden elde edilen mekansal veriyi temsil eder.

"İnsan ömrü" seçeneği dışındaki seçeneklerin tümü birer mekânsal veridir. "İnsan ömrü" seçeneği ise mekânsal olmayan soyut bir veridir.