COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ - Deneme Sınavı - 4

Tablolar arası ilişkilendirme, detaylı sorgu yapmak ve tablolarda farklı konularda veri saklayabilmek için kullanılmaktadır. Farklı konularda verilerin saklanabilmesi ve sorgulanabilmesi için genellikle üç tipte tablo ilişkisi bulunmaktadır. Bunlar;
-Bire bir ilişki (one to one)
-Birden çoğa ilişki (one to many)
-Çoktan çoğa ilişki (many to many) olarak sıralanabilir.

Öznitelik verilerine bağlı sorgulamalar SQL (Structured Query Language) adı verilen yapısal sorgulama dili kullanılarak yapılmaktadır. SQL veri tabanlarındaki verilere ulaşmak ve işlemek için ideal bir araçtır. SQL bir ANSI (American National Standards Institute) standardı olmasına karşın kullanılan veri tabanı yazılımlarına göre farklı versiyonlarda karşımıza çıkmaktadır.

Öznitelik verilerine bağlı sorgulamalar haritadaki veri katmanlarının yazınsal verilerinin sorgulanması ile yapılmaktadır. Haritadaki bina katmanınd 2000 yılından sonra yapılmış binaların seçimi SQL komut satırı ile SELECT * FROM BINA WHERE [YAPIM_YILI] > 2000 şeklinde yapılarak seçilen konumsal nesneler (binalar) hem harita ara yüzünde hem de tablo gösteriminde işaretlenmektedir.

Benzer-Like: verilen nümerik veya alfa-nümerik değerin bir kısmını içeren öznitelik değerlerini seçme işleminde kullanılır.

Veriyi oluşturmak, verideki hataları temizlemek, verinin tutarlılığını sağlamak, öznitelik ilişkilerini kurmak ve veriyi sorgulamaya hazır duruma getirmek uzun ve dikkat gerektiren bir süreçtir ve CBS ile bu işlemler maliyetli olsa da yapılabilmektedir.

Vektör veri konumlandırma, raster veri konumlandırmada olduğu gibi genellikle 1. derece polinom dönüşümü (afin dönüşüm) denklem seti ile yapılmaktadır. Diğer şıklarda yer alan ifadeler doğru değildir.

Afin dönüşüm kullanılarak vektör veri ölçeklendirilebilir, döndürülebilir, ötelenebilir ve eğiklik verilebilir. Diğer seçeneklerde bulunan ifadeler yanlıştır.

Residual değerlerinin karelerinin ortalamasının karekökü RMS (Root Mean Square) değerini verir. Diğer şıklardaki ifadeler doğru değildir.

Veri hazırlama süreci iki yöntemle gerçekleştirilmektedir. Bunlar: sayısallaştırma ve özel ölçüm cihazları ile araziden toplamadır. Diğer seçeneklerden yer alan ifadeler bu yöntemlerden biri değildir.

Kesişme (intersect); girdi ile kesişme nesnesinin geometrik kesişimleri çıktı olarak sunulmaktadır. Diğer şıklarda yer alan ifadeler bu işlemi yapmamaktadır.

Birleşme (union); girdi ile birleşme nesnesinin geometrik birleşimleri çıktı olarak sunulmaktadır. Diğer seçeneklerde yer alan ifadeler bu işlemi yapmamaktadır.

Kesme (clip); girdi kesme nesnesi ile kesilip, dışında kalan alanlar silinerek çıktı olarak sunulmaktadır. A, C, D ve E seçeneklerinde bulunan ifadeler bu işlemi yapmamaktadır.

Ekleme (append); ekleme işlemi birden çok veri setini tek bir veri seti üstüne ekleme işlemidir. Diğer şıklarda bulunan ifadeler yanlıştır.

Etiketleme işleminde kullanılan bilgisayarın fontlarının yanı sıra, yazılımın font kütüphanesini de kullanmaktadır. Diğer şıklarda yer alan ifadeler veri görüntüleme işlemleri yapmamaktadır.

Taranmış kâğıt pafta, hava fotoğrafı veya uydu görüntülerinin bilinen koordinat değerleri kullanılarak yerküre üzerinde gerçek konum ve boyuta dönüştürme işlemine georeferencing (konumlandırma) adı verilir. Diğer şıklarda yer alan ifadeler soruda verilen tanımı karşılamamaktadır.

Raster veri konumlandırma işleminde kağıt pafta veya görüntü üzerinde koordinat değerleri bilinen noktaların yerküre üzerindeki konumuna taşınması ile yapılmaktadır. Bu noktalara kontrol noktası adı verilmektedir. Diğer seçeneklerde yer alan ifadeler soruda verilen tanımı doğrulamamaktadır.

CBS verileri birçok farklı kaynaktan elde edilebilir. Veri kaynakları arasında konumsal tutarsızlıklar olması kaçınılmazdır. Vektör veri konumlandırma, verileri bir koordinat sisteminden diğerine dönüştürmek, geometrik çarpıklıkları düzeltmek, bir katmanın kenarındaki özelliklerin bitişik katmanın özelliklerine göre hizalanmasını ve katmanlar arasında özniteliklerin kopyalanması gibi işlemleri kapsar ve veri tutarsızlıklarını ortadan kaldırır. Diğer seçeneklerde yer alan ifadeler doğru değildir.

Afin dönüşüm ile gerçekleştirilebilecek grafik dönüşüm gösterimleri; ölçeklendirme, eğiklik, döndürme ve ötelenmedir. Diğer şıklarda yer alan ifadeler konumsal veri işleme araçlarıdır.

Birleştirme işlemi konumsal ve öznitelik bilgi türleri aynı olan yan yana paftalardan üretilen veri setlerini birleştirir. Simetrik fark, girdi ile kesişme nesnesinin birleşimlerinden, girdi ile kesişme nesnesinin kesiştiği bölge çıkartılarak, simetrik fark çıktısı olarak sunulmaktadır. Birleşme, girdi ile birleşme nesnesinin geometrik birleşimleri çıktı olarak sunulmaktadır. Bütünleştirme, belirlenen öznitelik verisi özelliklerine göre konumsal veriyi bütünleştirme, toplulaştırma işlemi gerçekleştirmektedir. Kesişme, girdi ile kesişme nesnesinin geometrik kesişimleri çıktı olarak sunulmaktadır.

Bitişik çokgenler, çizgiler veya belirli bir öznitelik için ortak bir değeri olan bölgelerin birleşmesiyle yeni bir harita özelliğinin oluşturulduğu işleme bütünleştirme adı verilir. Simetrik fark, girdi ile kesişme nesnesinin birleşimlerinden, girdi ile kesişme nesnesinin kesiştiği bölge çıkartılarak, simetrik fark çıktısı olarak sunulmaktadır. Kesme, girdi kesme nesnesi ile kesilip, dışında kalan alanlar silinerek, çıktı olarak sunulmaktadır. Kesişme, girdi ile kesişme nesnesinin geometrik kesişimleri çıktı olarak sunulmaktadır. Birleştirme işlemi konumsal ve öznitelik bilgi türleri aynı olan yan yana paftalardan üretilen veri setlerini birleştirir.