COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ - Deneme Sınavı - 20

konumsal veriler doğal yeryüzü nesneleri (dere, ağaç, vb.), insan yapımı nesneler (yol, bina, vb.) ve ya yeryüzünde görülmeyen ancak haritalar da gösterilmesi gereken arazi bölümleri (ülke sınırı, parsel vb.) olabilir.

Düzensiz Üçgen Ağ : Eşyükselti eğrilerinden elde edilen ve arazi yapısını ifade etmek için kullanılan bir veri formatıdır. Yüzeyde oluşturulan üçgenlerin her bir köşe noktas nın x,y,z koordinatları modellenerek oluşturulur. Sayısal Arazi Modelleri (DEM) genellikle bu forma kullanılarak üretilir.

Konumsal bir nesne ile ilişkili, konumsal olmayan verilere ise öznitelik verisi denir.

Konumsal veritabanı (geodatabase) genel yapısı ile standart bir veritabanı gibidir ve veritabanı nesnelerinden oluşur. Tablolar, verileri depolamaya
yarayan en önemli ve vazgeçilmez veritabanı nesneleridir. Tablolar, bilgi alanları (sütunlar) ve veri kayıtlarından (satırlar) oluşmaktadır

Konumsal veritabanı (geodatabase) genel yapısı ile standart bir veritabanı gibidir ve veritabanı nesnelerinden oluşur. Tablolar, verileri depolamaya
yarayan en önemli ve vazgeçilmez veritabanı nesneleridir. Tablolar, bilgi alanları (sütunlar) ve veri kayıtlarından (satırlar) oluşmaktadır

Anahtar bilgi alanı: Verinin indekslenmesine ve sorgulamasına olanak sağlayan, veri tekrarını
engelleyen ve tablonun diğer tablolarla ilişkilendirilmesini kolaylaştıran bilgi alanına ne ad verilir?

temel konuma dayalı sorgu araçları; 

kesişenleri seç (intersect)
• belirli uzaklıkta olanları seç (within a distance of)
• içine düşenleri seç (within)
• tümüyle içine düşenleri seç (completely within)
• içinde olduğunu seç (contain)
• tümüyle içinde olduğunu seç (completely contain)
• sınırına dokunanları seç (touch the boundary of)
• ortak kenar paylaştıklarını seç (share a line segment)
• benzeşenleri seç (identical to)

olarak sıralanmaktadır.

Tümüyle içine düşenleri seç (completely within) 

Tümüyle içine düşenleri seç sorgulaması, içine düşenleri seç sorgulamasından farklı olarak belirlenen konumsal nesnenin içine düşen ve sınırları çakışmayan nesneleri seçmeye yarayan bir sorgudur. Bu sorguda belirlenen nesne içine düşen nesnelerin sınırlarına dokunamaz. Örnek
vererek açıklamak gerekirse ülkemizin Anadolu Yarımadası’nın tümüyle içinde
olan illeri seçme sorgulaması yapıldığında Anadolu Yarımadası’ndaki ülke
sınırlarına dokunmayan iller seçilmektedir

Raster Veri Konumlandırma (Georeferencing): Taranmış kağıt pafta, hava fotoğrafı veya uydu görüntülerinin bilinen koordinat değerleri kullanılarak, yerküre üzerinde gerçek konum ve boyuta dönüştürme işlemidir.

sayısal raster veri hücrelerinin grid yapısı içerisindeki satır ve sütun konum değerleri, seçilen harita projeksiyonundaki koordinat değerlerine taşınmaktadır. Seçilen her nokta çiftine kontrol noktası adı verilir.

Vektör Veri Konumlandırma (Spatial Adjustment): Konum bilgisi doğrulanmadan sayısallaştırma tableti ve/ veya paftalardan üretilen vektör verileri bilinen noktaların koordinat değerleri kullanılarak, yerküre üzerinde gerçek konum ve boyuta dönüştürme işlemidir.

Node - Vertex: Çizgisel bir elemanın başlangıç ve bitiş noktalarına node, bu noktalar arasında kalan diğer tüm noktalara vertex adı verilir.

Simetrik fark (symmetrical difference): Girdi ile kesişme nesnesinin birleşimlerinden, girdi ile kesişme nesnesinin kesiştiği bölge çıkartılarak, simetrik fark çıktısı olarak sunulmaktadır

Birleştirme (merge): Birleştirme işlemi yan yana paftalardan üretilen veri setlerini tek bir veri seti üstüne bütünleme işlemidir. Birleştirme işleminde konumsal nesne türleri (nokta, çizgi, poligon) ve öznitelik bilgi alanları (tablo kolonları) aynı olmak zorundadır.

Çizgisel basitleştirme (simplify line): Çizgi üzerindeki küçük düzensizlikleri nokta azaltma yöntemi ile nesnelerin temel geometrik yapısı değiştirilmeden basitleştirilmektedir

Ekleme (append): Ekleme işlemi birden çok veri setini tek bir veri seti üstüne ekleme işlemidir. Ekleme işleminde konumsal nesne türleri (nokta, çizgi, poligon) ve öznitelik bilgi alanları (tablo kolonları) aynı olmak zorundadır.

Konumsal veri görüntüleme yöntemlerinde bir diğeri ise, sayısal öznitelik verilerini nokta yoğunluğu sembolojisi kullanarak göstermektir. Şekil 4.20’de illere göre nüfus bilgisi nokta yoğunluğu kullanarak gösterilmiştir. Nüfus değeri arttıkça poligon içindeki nokta sayısı da artmaktadır. Bu gösterim, tablo olarak verilen değerin algılanmasından daha etkili bir gösterimdir.Konumsal veri görüntüleme yöntemlerinde bir diğeri ise, sayısal öznitelik verilerini nokta yoğunluğu sembolojisi kullanarak göstermektir. Şekil 4.20’de illere göre nüfus bilgisi nokta yoğunluğu kullanarak gösterilmiştir. Nüfus değeri arttıkça poligon içindeki nokta sayısı da artmaktadır. Bu gösterim, tablo olarak verilen değerin algılanmasından daha etkili bir gösterimdir.

Konumsal veri görüntüleme, öznitelik verilerini kullanarak nesnelerin renk, çizgi kalınlığı, sembol vb. grafik özelliklerini değiştirerek, tematik harita üretme işlemidir

Harita doğruluğu, güvenirliliği, produktivite