COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ - Deneme Sınavı - 17

Mekânsal temsilin prototip örneği kartografik haritalardır, ve harita okuma ve yorumlamada mekânsal düşünmenin üç fonksiyonunu da işler halde görebiliriz. Doğru cevap D şıkkıdır.

Objeler maddesel şeyler (Bir şehirdeki yolların ve mahallelerin kavramsal ha- ritalarında olduğu gibi) ya da soyut kavramlar (Shakespeare oyunundaki karakterler arasındaki sevgi-nefret ilişkilerinin çok boyutlu ölçeklenmiş modelinin iki boyutlu grafik planında olduğu) olabilir. Karakterler arasında geçen kelimelerin sayı ve tipleri, benzerlik ölçülerine, sonra da karakterlerin arasındaki uzaklıklara çevrilmiştir. Grafik plan, karakterleri bir boyutun aşk, bir boyutun da nefret olduğu bir boşluğa yerleştirmiştir. Boşluktaki yerleşim, karakterler arasındaki ilişkiyi anlamak için kullanılabilir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Üçüncü bağlam, düşüncelerimizin odağı olan- kendileri mekânsal ya da mekânın içinde olmasa da mekân zaman koordinatları ile konumlara atanabilen ve bu şekilde mekansallaşan kavram ve objelerle ilişki içindedir. Burada ana öncül objeler arasındaki veri ilişkisinin -örneğin benzerlik ya da farklılık, diziliş sırası, ortaya çıkma zamanı- konumlara ve buna bağlı olarak objelerin boşluktaki düzenlemelere dönüştürülmesidir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Primitişer takımı, objelerle dolu dünya ile yüz yüze gelmelerimizi yakalama yoludur (görüngülerin oluşması): Objeler bizim anlamaya çalıştığımız şeylerdir . Her farklı bilimsel bilgi alanı için, farklı takımda objeler vardır: biyolojide, bunlar genleri, hücreleri, proteinleri, biyotayı ve buna benzer şeyleri içerebilir, sosyolojide de bunlar mahalleleri, stereotipleri kuruluşları ve benzeri içerebilir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Bir varlığın bir referansa dair ilişkisine ya da iki varlığın karşılaştırılmasına dayanan önemli mekânsal değerlen- dirmeler ve karşılaştırmalar:

• Yönelim belirleme
• Yerinin belirlenmesi
• Mesafe değerlendirmesi
• Boyut karşılaştırması
• Renk karşılaştırması
• Doku karşılaştırması
• Yer karşılaştırması
• Yön karşılaştırması
• Diğer özellikleri karşılaştırma

Doğru cevap E şıkkıdır.

Dünya statik değildir ve akıl hareket eden nesneleri kodlamak, yorumlamak ve ifade etmek için yollar bulur. Dinamik varlıkların karakteristiklerini değerlendirmek de diğer varlıklar ya da bir referans çerçevesine göre yapılır. Değerlendirilebilir dinamik özellikler şunları içermektedir:

• Hareketin yönü
• Hareketin tarzı
• Hız ya da ivme
• Kesişme ya da çarpışma

Doğru cevap D şıkkıdır.

CBS (Coğrafi Bilgi Sistemleri (GIS), Geographic İnformation System): Coğrafi verilerin odağı yeryüzünün hemen üstünde ya da hemen altındaki yerler hakkında bilgi olarak tanımlanabilir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Bir gözlem ya da işlem sonucunda ortaya çıkan sonuçların rakamlarla ya da harflerle ifade edilmesine veri denir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Mekânsal olarak düşünme; mekan, temsil ve düşünce hakkında bilgi sahibi olmayı gerektirir. Doğru cevap C'dir.

Mekânsal olarak düşünmede Temsil için, görüntüler arasındaki ilişki, projeksiyonların etkisi ve grafik tasarım prensipleri örnek olarak verilebilir. Doğru cevap B'dir.

Mekânsal yetenek için Mekânsal algılama, Zihinsel dönüşüm ve Mekânsal görselleştirme kategorileri önem taşımaktadır. Doğru cevap B'dir.

Verilerin depolanması, analizi, kullanım amacına göre gerektiğinde kolayca ulaşılmasını, kısaca yönetimini sağlayan yazılım, donanım ve personelden oluşan sisteme bilgi sistemi adı verilir. Doğru cevap B şıkkıdır.

Bilgi sistemleri, konumsal ve konumsal olmayan bilgi sistemleri diye ikiye ay­ rılır. Konumsal olmayan bilgi sistemleri, hastahane, üniversite, banka, kütüphane kayıtları gibi yazınsal veriden oluşan bilgi sistemleridir. Konumsal bilgi sistemleri ise yazınsal verinin yanı sıra bu verilerin konumsal durumlarının da grafik olarak yer aldığı bilgi sistemleridir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Vektörel verinin bilgisayara aktarılması amacıyla yapılan işleme sayısallaştır­ma (digitizing) denilir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Gridler ne kadar küçülürse dosya o kadar büyür, bilgisayardaki modelin gerçek dünyada alanı temsil etme oranı ve doğruluğu o kadar artar. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yaygın olarak kullanılan sivil görüntülerin çözünürlüğü 1000 metre ile 1 metre arasındadır. Çözünürlük düştükçe hassasiyet azalmaktadır. Doğru cevap A şıkkıdır.

1:1000000 ölçek dünya haritası ve gözlem için kullanılır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Sayısal arazi modeli verisi birçok farklı tekniklerle elde edilebilir. Bu amaçla en çok kullanılan yöntemler arazi ölçümleri, fotogrametrik yollar, uzaktan algılama ve kartografik verilerin sayısallaştırılmasıdır. Bu yöntemler içinde kuşkusuz en sağlıklı ve en kolay olanı fotogrametrik yön­ temlerle sayısal verilere ulaşmaktır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Yaygın olarak kullanılan DTM’ler şu şekilde sıralanabilir:

• Eğim
• Bakı
• Yükseklik analizi
• Su toplanma havzaları • Drenaj ağı
• Gölgelenme
• Gölge

Doğru cevap E şıkkıdır.

Poligon Topolojisi: Alan ile tanımlanan toprak tipleri, bitki örtüsü, jeolojik özellikler gibi veri tipleri için kullanılan topoloji tipidir. Bu topoloji oluşturulduktan sonra veri atanacak alanların ortasında bir nokta oluşur. Doğru cevap D şıkkıdır.