COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ UYGULAMALARI I

ArcToolbox ortamındaki Spatial Analiz Tools altında Distance (mesafe), Density (yoğunluk), Surace Analysis (yüzey analizleri), Interpolate to Raster (interpolasyon), Zonal Statistics (bölgesel istatistikler), ve Convert (dönüşüm) fonksiyonları yer alır.

Distance (mesafe), Density (yoğunluk), Surace Analysis (yüzey analizleri), Interpo- late to Raster (interpolasyon), Zonal Statistics (bölgesel istatistikler), ve Convert (dönüşüm) fonksiyonları ArcToolbox ortamındaki Spatial Analiz Tools altında yer alır.

Azimut güneşin açısal yönüdür (pusula yönü). 0’ ile 360’ arasında bir değer ile ifade edilir.

Altitude güneşin ufuk üstündeki açısıdır. 0’ ile 90’ arasında bir değer ile ifade edilir

Aspect (Bakı):

Üçgenlerin kuzeyle yaptığı coğrafik açı değeridir. Bir başka ifade ile üçgenlerin, 0’dan 360’a kadar sıralanan pusula yönleridir. Kuzey 0’dır ve saat yönünde olmak üzere 90 Doğu’dur, 180 Güney’dir ve 270 Batı’dır. Eğim derecesi 0 olan Düz alanar -1 değeri ile temsil edilir.

Slope (Eğim):

Mevcut bir DEM verisinden, eğim iki farklı şekilde hesaplanır. Eğim, yüzde veya derece cinsinden raster bir formatta (ESRI Grid, .Tiff veya .img) üretilmiş olur.

Derece cinsinden eğim, düşey mesafenin yatay mesafeye oranının tanjant açısıyla ifadesidir. Yüzde cinsinde eğim ise yüksekliğin yatay mesafeye oranının yüzde olarak ifadesidir.

Raster analizler ile üretilen (Distance, Surface, Interpolation, Conversion gibi) verilerin Value değerlerini Reclassify fonksiyonunu kullanarak yeniden sınıflandırabilirsiniz. Yeniden sınıflandırılan raster verilerin, Raster Calculate fonksiyonu kullanılarak toplanması, farkların bulunması veya sorgulanması ile riskli alanların, en uygun yerleşim yerinin, en uygun ürün yerinin tespit edilmesinde kolaylık sağlayacaktır.

ArcToolbox penceresinde, Spatial Analyst Tools altında yer alan Overlay > Weighted Overlay fonksiyonunu mouse ile çift klik yaparak aktif hâle getiriniz. Aktif hâle gelen Weighted Overlay (Ağırlıklı Çakıştırma) analiz değerlerini aşağıdaki şekilde set ediniz (Katmanların ağırlık yüzdeleri Influence bölümünde belirtilmiştir) ve OK butonuna basarak işlemi sonlandırınız.

............Spline penceresinde OK butonuna basarak işlemi sonlandırınız. Analiz sonrası oluşanOrt_Sicaklik raster verisini inceleyiniz.

Altitude güneşin ufuk üstündeki açısıdır. 0’ ile 90’ arasında bir değer ile ifade edilir.

Raster tabanlı coğrafi analizler, ArcGIS yazılımında ek bir modülü olan Spatial Analiz
eklentisi ile gerçekleştirilir. ArcGIS Spatial Analiz modülü raster tabanlı analiz araçlarını içerir. ArcGIS Spatial Analiz modülü ile raster tabanlı veriler üretebilir, bu verileri
çakıştırarak bindirme analizleri yapabilir, oluşan yeni raster veriler üzerinden sorgulamalar yapabilir ve bu verileri vektör veri formatlarına dönüştürebilirsiniz

Coğrafi analiz fonksiyonlarını, ArcGIS yazılım arayüzlerinden ArcMap, ArcCatalog ve ArcScene arayüzleri içerisinde çalıştırabilirsiniz.

Hücre Boyutu
Tüm raster’ı temsil eden alana ait temel bileşen olan hücrenin bir genişliği ve bir de yüksekliği vardır. Bu hücrelere ait genişlik ve yükseklik değeri, tüm alanı yansıtan aynı raster veri
modeli için de aynı olup değişmez. Bir raster veri setine ait çözünürlük ile tek bir hücrenin
kapladığı alanın boyutları kastedilmektedir

Hücre Değeri
Her bir hücrede bir değer saklanır. Bu değerler, raster veri seti içinde çalışılan bir özellik
olmalıdır. Örneğin; kategori, büyüklük, mesafe, yansıma değerleri, iletkenlik vb., olabilir.
Kategori olarak yeşil alan ya da şehir tanımlaması yapılabilir. Büyüklük ile gravite, kirlilik
değeri ya da yağış miktarı tanımlanabilir. Yükseklik tanımlanabilir ve buradan da eğim,
bakı hatta görünürlük analizlerine geçilebilir. Spektral değerler ise fotoğraf ya da uydu
görüntülerindeki ilgili banda karşılık gelen değerlerdir.

Hillshade (Gölgeli Kabartma)
Gölgeli kabartma bir yüzeyin hipotetik aydınlanmasını hesaplar. Bir ışık kaynağı için pozisyon düzenler ve her hücrenin onun ışığa olan göreli oryentasyonu üzerine temellenmiş aydınlanma değerini hesaplar. Işık sırayla hücrenin eğim ve bakısı üzerine temellenir.
Gölgeli kabartma 0’dan 255’e kadar olan gri ölçeğin değerlerine dönüşür.
Azimut güneşin açısal yönüdür (pusula yönü). 0’ ile 360’ arasında bir değer ile ifade
edilir.
Altitude güneşin ufuk üstündeki açısıdır. 0’ ile 90’ arasında bir değer ile ifade edili

Raster analizler ile üretilen (Distance, Surface, Interpolation, Conversion gibi) verilerin
Value değerlerini Reclassify fonksiyonunu kullanarak yeniden sınıflandırabilirsiniz. Yeniden sınıflandırılan raster verilerin, Raster Calculate fonksiyonu kullanılarak toplanması,
farkların bulunması veya sorgulanması ile riskli alanların, en uygun yerleşim yerinin, en
uygun ürün yerinin tespit edilmesinde kolaylık sağlayacaktır.

ArcToolbox ortamındaki Spatial Analiz Tools altında
yer alan Distance (mesafe), Density (yoğunluk), Surface Analysis (yüzey analizleri), Interpolate to Raster
(interpolasyon), Zonal Statistics (bölgesel istatistikler), ve Convert (dönüşüm) fonksiyonlarının örnek
uygulamaları gerçekleştirilir.

Raster Tabanlı Coğrafi Analiz Fonksiyonları incelendiğinde "buffer" "Sayısal Yükseklik" verisinden üretilen bir çıktı (Yüzey) veri seti değildir.

Raster veriler mekansal veriler hücrelere bağlı temsil edilirler.

ArcToolbox penceresinde, Spatial Analyst Tools altında yer alan Interpolation >
Topo to Raster fonksiyonunu mouse ile çift klik yaparak aktif hâle getiriniz. Aktif hâle
gelen Topo to Raster analiz parametrelerini aşağıdaki şekilde set ediniz (Input features
Data: Munhani ve Sınır, Munhani Filed: Yukseklik Type: Contour, Sınır Type: Boundray,
Output surface Raster: DEM, Output cell size:5)