COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ UYGULAMALARI I

Coğrafi Bilgi Sisteminin kurulabilmesi için gerekli olan elemanlar: Yazılım, donanım, veri, yöntemler ve insanlardır.

Raster verilerde verinin hassasiyeti pixel boyutuna göre değişen çözünürlük (resolution) özelliği ile tanımlanır.

Hücrenin boyutları 5x5 metre ise çözünürlük 5 m’dir. Hücre boyutları 1x1 metre ise çözünürlük 1 metredir. Bu iki örnek birbiri ile karşılaştırıldığında 1x1 metre boyutlarına sahip raster veri

daha yüksek çözünürlüklü görüntüdür. 1 x 1 Metre değeri, yüksek çözünürlüklü bir raster veriyi ifade etmektedir.

Alan özellik tipinde adalar, parseller, binalar, idari bölgeler gibi veri setleri başlangıç ve bitiş noktası aynı olan x, y koordinat çiftleri ile temsil edilirler. Ancak çizgi özellik tipinde fay hatları bir başlangıç ve bir bitiş noktası olan x, y koordinat çiftleri ile temsil edilir.

Çizgi özellik tipinde yollar, dereler, yükseklik eğrileri, fay hatları bir başlangıç ve bir bitiş noktası olan x, y koordinat çiftleri ile temsil edilir. Buna karşılık binaların ise vektör özellik tipi alan olarak tanımlanmalıdır.

Nokta özellik tipinde direkler, tepe noktaları sistemde tek bir x, y koordinat çifti ile temsil edilir.

Hücrenin boyutları 5x5 metre ise çözünürlük 5 m’dir. Hücre boyutları 1x1 metre ise çözünürlük 1 metredir. Bu iki örnek birbiri ile karşılaştırıldığında 1 x 1 metre boyutlarına sahip raster veri daha yüksek çözünürlüklü ve 5 x 5 metre boyutlarına sahip veri daha düşük çözünürlüklü görüntüdür.

Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) dünya üzerindeki bölgeleri tarif eden, verileri saklayan ve kullanan bilgisayar sistemi olarak tanımlanabilir.

Raster veride mekân, sıralı dizilmiş karelerdeki değerler ile temsil edilir.

ArcCatalog arayüzü hızlı veri görüntüleme fonksiyonları, veri yönetimi (copy, delete), hızlı veri dönüşüm fonksiyonları (export, import) faklı veri tabanlarında yer alan verilere erişim imkânı, coğrafi veri tanımlama (yeni Shapefile ve Feature Class) ve ileri düzey veri ilişkilendirme fonksiyonları (subtypes, domains, relationships), topology tanımlama, coğrafi analizler, ArcToolbox’a erişim, Geometric Network tanımlama ve raster verilerin yapılandırılması işlemlerini gerçekleştirebileceğiniz fonksiyonları içerir.

Coğrafi Bilgi Sisteminin kurulabilmesi için gerekli olan elemanlar: Yazılım, donanım, veri, yöntemler ve insanlardır. Ancak sistemin başarısı bu teknolojileri kullanacak personel ve yöneticilerin eğitimine bağlıdır ve en önemli faktör bu konuda yetişmiş “insan”dır.

Vektör veri formatı mekâna ait konumu belirlenmiş (x, y koordinat değerleri) verilerin sistemde nokta (point), çizgi (line) ve alan (polygon) özellik tipinde temsil edilmesidir. Nokta özellik tipinde direkler, tepe noktaları sistemde tek bir x, y koordinat çifti ile temsil edilirler. Çizgi özellik tipinde yollar, dereler, yükseklik eğrileri, fay hatları ise bir başlangıç ve bir bitiş noktası olan x, y koordinat çiftleri ile temsil edilirken alan özellik tipinde adalar, parseller, binalar, idari bölgeler gibi veri setleri ise başlangıç ve bitiş noktası aynı olan x, y koordinat çiftleri ile temsil edilirler.

Vektör veri formatı mekâna ait konumu belirlenmiş (x, y koordinat değerleri) verilerin sistemde nokta (point), çizgi (line) ve alan (polygon) özellik tipinde temsil edilmesidir. Nokta özellik tipinde direkler, tepe noktaları sistemde tek bir x, y koordinat çifti ile temsil edilirler. Çizgi özellik tipinde yollar, dereler, yükseklik eğrileri, fay hatları ise bir başlangıç ve bir bitiş noktası olan x, y koordinat çiftleri ile temsil edilirken alan özellik tipinde adalar, parseller, binalar, idari bölgeler gibi veri setleri ise başlangıç ve bitiş noktası aynı olan x, y koordinat çiftleri ile temsil edilirler.

Bir raster veri setine ait çözünürlük ile tek bir hücre ile kaplanan alanın boyutları kastedilmektedir. Örneğin bu hücrenin boyutları 5x5 metre ise çözünürlük 5 m’dir. Hücre boyutları 1x1 metre ise çözünürlük 1 metredir. Bu iki örnek birbiri ile karşılaştırıldığında 1x1 metre boyutlarına sahip raster veri daha yüksek çözünürlüklü görüntüdür

AçArcCatalog arayüzü hızlı veri görüntüleme fonksiyonları, veri yönetimi (copy, delete), hızlı veri dönüşüm fonksiyonları (export, import) faklı veri tabanlarında yer alan verilere erişim imkânı, coğrafi veri tanımlama (yeni Shapefile ve Feature Class) ve ileri düzey veri ilişkilendirme fonksiyonları (subtypes, domains, relationships), topology tanımlama, coğrafi analizler, ArcToolbox’a erişim, Geometric Network tanımlama ve raster verilerin yapılandırılması işlemlerini gerçekleştirebileceğiniz fonksiyonları içerir.

Catalog Tree penceresi üzerinde yer alan C:\AU_Egitim_Veri_Seti\Unite_1 dizini içinde Koordinatlandırma_Verileri ve Yazilim_Tanıtım_Verileri dizinleri yer almaktadır. Bu dizinler içinde mevcut olan verileri ArcCatalog arayüzünde yer alan Contents fonksiyonunu kullanarak listeleyebilir, Preview fonksiyonunu kullanarak hızlı veri görüntüleme yapabilirsiniz.

Geography Toolbar’ında yer alan fonksiyonlar ile ArcCatalog arayüzünde görüntülenen verileri Zoom In, Zoom Out ve Pan fonksiyonlarını kullanarak detayda inceleyebilir, Identify butonuna basarak seçmiş olduğunuz objenin veritabanı bilgilerini görüntüleyebilirsiniz.

Edit menüsü altında yer alan Copy, Cut, Paste, Delete fonksiyonları ile veri güncelleme ve bilgi girişi sürecini yönetebilir, ayrıca veri güncelleme sırasında yapılan yanlış iş adımlarını geri almak için Undo, Redo fonksiyonlarını kullanabilirsiniz.

Selection menüsü altında yer alan fonksiyonlar ile veritabanında yer alan bilgilerin sorgulamasını Select by Attribute fonksiyonunu kullanarak veya Select By Location fonksiyonunu kullanarak farklı grafik verilerin birbirleri arasındaki ilişkiyi (mesafe, kesişen vb) mekânsal olarak sorgulayabilirsiniz. Ayrıca seçim metodunu değiştirerek seçilenlere seçerek ekleme (Add to Current Selection) veya seçilenlerden seçerek çıkartma (Remove from Current Selection) işlemlerini gerçekleştirebilirsiniz.

Table Of Contents penceresinde yer alan verilerin hangi dizinde yer aldığını görüntülemek için List By Source fonksiyonunu seçiniz.