Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Ticarette Kullanımı

Vektör Tabanlı Coğrafi Analiz Fonksiyonları, CBS’nin temel fonksiyonlarından biri olan coğrafi veri setlerinin birbirleri ile mekânsal ilişkisi sonucu elde edilen yeni veri setlerinin
oluşturulması için kullanılan işlemleri ifade eder.

Coğrafi Analiz fonfsiyonlarını, ArcMap, ArcCatalog, ArcScene arayüzleri içerisinde çalıştırabilirsiniz. En önemli kullanım şekli ArcToolbox içerisinde yapılandırılmış olan diyalog kutuları ve bu kutuların zincir ilişkisinden oluşan model builder yapısıdır.

Nokta, çizgi ve alansal özellik tipine sahip bir girdi verisi (Input Feature) üzerine çakıştırılan bir başka Clip Feature ile tanımlanan alana ait detaylar kesilerek farklı bir vektör veri formatına (Shape File veya Feature Class) kaydedilir. Clip fonksiyonunu üç farklı girdi veri setini kullanarak uygulayabilirsiniz. Ancak Clip feature her zaman alansal özellik tipinde bir veri seti olmak zorundadır.

Nokta, çizgi ve alansal özellik tipine sahip bir girdi verisinden, sorgulama dili (SQL) ifadesini sağlayan objelerin bir başka çıktı katmana aktarılmasıdır.

Nokta, çizgi ve alansal özellik tipine sahip bir girdi verisini, Split Girdi verisinde ki alanlara göre ayırarak birden fazla yeni veri setinde depolamayı gerçekleştirdiğimiz bir coğrafi analiz fonksiyonudur.

Tabloda split analizi verilmiştir.

Bir girdi tablosundan, Sorgulama Dili (SQL) ifadesini sağlayan objelerin bir başka çıktı
tablosuna depolanmasıdır.

Overlay analiz araç setleri altında yer alan analiz fonksiyonlarında, grafik veriler ya da tablosal veriler girdi olarak tanımlanır. 

Nokta, çizgi ve alansal özellik tipine sahip bir girdi verisi üzerine çakıştırılan Erase Feature (sil) veri setine ait alan içerisine giren detaylar silinir ve kalan detaylar için yeni bir çıktı veri seti (output Feature) oluşturulur. Input (girdi) veri setiniz nokta, çizgi ve alan tipinde olabilir. Ancak Erase (sil) veri setiniz her zaman alan özellik tipinde olmak durumundadır.

Spatial Join analiz fonksiyonunda kullanılan Join Feature’daki (İlişki veri seti) geometrik
alanların bilgileri, kapsadığı veya kesiştiği Target Feature’un (hedef veri seti) geometrik
objelerine aktarılmış olur.

Symmetrical Difference analiz fonksiyonunda, girdi ve güncelleme detayları arasındaki
geometrik kesişim hesaplanır. Girdi içinde yer alan detaylar ya da detaylara ait bir kısım
üzerine çakıştırılan güncelleme detayı için kesişim dışında kalan alan Çıktı Detay Sınıfına
kaydedilir.

Union analiz fonksiyonunda kullanılan girdi detaylarındaki tüm geometriler birbirleri ile
kesişirler. Daha basit bir ifade ile iki girdi detayının birleşimi yeni çıktı detayına aktarılmış
olur. Bu birleşmede üst üste çakışan tüm geometrik alanlar ve öznitelik bilgileri yeni çıktı
detay sınıfına yazdırılır

Update analiz fonksiyonu ile üst üste çakışan tüm girdi detay sınıfları ya da katmanlara ait geometriler ve öznitelikler güncellenerek yeni bir çıktı veri setine yazdırılır.

Yakınlaştırma araç seti altında yer alan bu fonksiyonlar, Buffer (Tampon), Multible Buffer Ring (Çoklu Tampon), Create Thiessen Polygons (Thiessen alanları üret), Near (Yakın) ve Point Distance (Nokta Mesafe) fonksiyonlarıdır.

Buffer Analiz Fonksiyonu; nokta, çizgi ve alan özellik tipindeki girdi veri setine tanımlayacağınız mesafe kadar bir tampon bölge oluşturur ve bu tampon bölge alansal özellik tipinde bir çıktı veri setine kaydedilir. Girdi veri setinizin öznitelik tablosunda tanımlı bir field’da yer alan değerlere göre farklı tampon bölgeler oluşturmak isterseniz, Buffer analiz setinde yer alan Field fonksiyonunu işaretleyerek bu işlemi gerçekleştirebilirsiniz.

Create Thiessen Polygons Analiz Fonksiyonu, nokta özellik tipindeki girdi veri setinde
yer alan her bir obje için birbirine komşu kapalı alanlar oluşturarak bu kapalı alanları
alansal özellik tipinde bir çıktı veri setine kaydeder.

Multible Ring Buffer analiz fonksiyonu; nokta, çizgi ve alan özellik tipindeki girdi veri
setine tanımlayacağınız mesafeler kadar tampon bölgeler oluşturur ve bu tampon bölgeleri alansal özellik tipinde bir çıktı veri setine kaydeder.

Tabloda Near Analizi gösterilmektedir.

Model Builder, ArcToolBox ortamında yer alan coğrafi analiz iş akışlarının ve scriptlerinin yapılandırılması için grafik bir modelleme arayüzü sağlar. Aynı zamanda kompleks coğrafi analiz modellerinin oluşturulmasına ve tasarlanmasına yardımcı olur. Modeller, ileri düzey işlemleri ve iş akışlarını oluşturmak için araç dizilerini, bununla birlikte verileri birbirine bağlayan veri akış diyagramlarını içerir. Kompleks CBS işlemlerini gerçekleştirmek için araçları ve veri setlerini Modeller üzerine sürükleyebilir, işlem adımlarını belli bir sıralama dâhilinde birbirine bağlayabilirsiniz. Bu işlemler ile bir coğrafi analiz fonksiyonunun çıktısı bir başka coğrafi analiz fonksiyonunun girdisi olarak tanımlanır. Böylece Model Builder arayüzünden birçok coğrafi analiz fonksiyonu arasında zincir bir ilişki tanımlanmış olur. 

Şekilde kırmızı ile işaretli yerler riskli binalar olarak işaretlenmiştir.