İmar Mevzuatı

İmar mevzuatı

İmar mevzuatı anayasanın, yasaların, kararnağmelerin, yönetmeliklerin ve yargı kararlarının imarla ilgili düzenlemelerinden, herhangi bir yerde yazılı olmayan uygulamalarla içtihat haline gelmiş kurallara kadar birçok kaynağı içermektedir

Yüksek Ölçek Fiziki Planlar, Yerel Fiziki Planlar, Özel Amaçlı Planlar, Tamamlayıcı Planlar, Değişiklik Gerektiren Planlar

Planlama alanı için geliştirilen temel hede ere uygun olarak ana gelişme kararlarını belirleyen ve kullanış biçimlerine esnek bir çerçevede karar veren ilke- sel belgelerdir. Bir başka deyişle, üst ölçek fiziki planlar, daha sonra yapılacak tüm plan- lama kararları için altlık teşkil eden ve genel kararları veren belgelerdir. 

Ulusal sınırlar ile tanımlanan ülke bütününde; sosyal ve ekonomik plan kararlarının mekâna yansımasını, mekândaki oluşumların kalkınma planlarına aktarılmasını, ülke ö̈lçeğindeki yatırımların dengeli dağılımını, kentleş- me ve nüfus dağılımını sağlayan ve alt kademe planlamaları yönlendiren üst düzeydeki plandır.

Genel olarak bölge planlaması, kent üstü mekânlarda ekonomik ve toplumsal etkinlikler ile altyapının karşılıklı ilişkilerini göz önünde tutarak toplumca benimsenen hede ere ulaşmak amacıyla gerçekleştirilen çok yönlü bir planlama çalışması olarak tanımlanmaktadır

Metropolitan alan planı, metropolitan alan sınırı belirlenmiş olan bölgenin gelecekteki nüfus yoğunluğu, gelişme yönünü ve büyüklük ilkelerini, ana ulaşım sistemlerini, sosyo- ekonomik problemlerin çözümü gibi hususları gösteren, diğer imar planlarının hazırlan- masına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve bu raporla beraber bir bütün olan ve gereğinde uygulama hükümlerini kapsayan plandır

Konut, sanayi, tarım, turizm ve ulaşım gibi sektörler ile kentsel ve kırsal yapı ve gelişmeyle doğal ve kültürel değerler arasında koruma kullanma dengesini sağlayan arazi kullanma kararlarını belirleyen yönetsel, mekânsal ve işlevsel bütünlük gösteren sınırlar içinde, varsa bölge planı kararlarına uygun olarak hazırlanan, idareler arası koordinasyon esaslarını belirleyen, 1/25.000, 1/50.000, 1/100.000, 1/200.000 ölçeklerde olan plan notları ve raporuyla bir bütün olan planı ifade eder. 

Yerel fiziki planlar, yerleşik alanlarda ve çevresindeki gelişme alanlarında çeşitli alan kullanımları arasında en uygun kentsel gelişme biçimini belirleyen ve uygulamaya yönelik ayrıntılar içeren planlardır

Nazım imar planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak hâli hazır haritalar üzerine, kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek üzere düzenlenen ve raporuyla beraber bütün olan plan şeklinde tanımlanmaktadır. 

Tasdikli hâlihazır haritalar üzerine, varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plandır.

Yaşam koşulları, hızlı kentleşme, nüfus artışı, sanayileş- me ve teknik gelişmelerle doğal ve kültürel varlıkların yok olmadan korunması, bakımı ve günümüz yaşamı ile bütünleştirilerek kullanılabilmesi amacı ile yapılan plandır.

Ülke ve dünya ölçeğinde ekolojik önemi olan, çevre kirlenmeleri ve bozulmalarına duyarlı toprak ve su alanlarını, biyolojik çeşitliliğin, doğal kaynakların ve bunlarla ilgili kültürel kaynakların gelecek kuşaklara ulaşmasını emniyet altına almak üzere gerekli düzenlemelerin yapılabilmesi ve bu alanlarda uygulanacak koruma ve kullanma esasları ile plan ve projelerin tek elden hazırlanması amacıyla, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü kararı ile ilan edilen bölgelerdir.

Köy muhtarının talebinin uygun görülmesi üzerine, köye ait harita, sosyal ve ekonomik durum gösteren dokümanlar derlendikten sonra, köyün gelecekte- ki gelişme durumu da dikkate alınarak, ihtiyaç duyulan konut sayısı, parsel büyüklükleri, gerekli olan sosyal tesisler ve diğer genel ihtiyaçlar için arazi miktarının hesaplanması sonucu yapılan plandır

Düzensiz ve sağlıksız biçimde oluşmuş yapı topluluklarının veya yerleşme alanlarının, sınırları belli edilmek suretiyle, mevcut durumu da dikkate alınarak dengeli, düzenli ve sağlıklı hâle getirilmesi amacıyla, hâlihazır haritalar üzerine yapılan ve yapılan- ma şartlarını da belirleyen imar planıdır.

Tamamlayıcı planlar, planlama için ayrılan alanın yetersiz kaldığı veya ihtiyaca cevap ver- mediği durumlarda hazırlanan planlardır.

Plan yapımı sırasında öngörülemeyecek artan kamusal ihtiyaçlar ve planlama esnasında elde olmayan nedenlerle yapılabilen yanlışlıklar, doğal ve yapay afetler, kestirilememiş demografik hareketler; ekonomik, sosyal gelişmeler, teknolojik gelişme sonunda söz konusu altyapıya tahsis edilen alanın küçülmesi gereği, yoğunluğun değiştirilmesi gibi nedenlerle imar planlarının değiştirilmesi gerekebilmektedir. Bu gibi durumlarda mevcut imar planı üzerinde yapılan değişiklikleri gösteren planlara imar plan değişikliği planları denir.

Revizyon imar planı, her tür ve ölçekteki planın ihtiyaca cevap vermediği veya uygulamasının mümkün olmadığı veya sorun yarattığı durumlar ile üst ölçek plan kararlarına uygunluğun sağlanması amacıyla planın tamamının veya plan ana kararlarını etkileyecek bir kısmının yenilenmesi sonucu elde edilen plandır.

Günümüzde planlama çalışmalarının ana hedefi toplumlarda kamu yararı ve ya- şam standartlarının arttırılmasıdır

Planlama çalışmalarının ana hedefi toplumlarda kamu yararı ve yaşam standartlarının arttırılmasıdır. Bu hedeflere ulaşabilmek için doğal, sosyo-kültürel ve ekonomik çevreye ait bütün bileşenlerin bir arada ve çok yönlü düşünülerek kararların geliştirilmesi ve planlanması gerekmektedir. Bu çalışma imar mevzuatının çizdiği sınırlar içerisinde düşünüldüğü zaman oldukça zor ve yorucu bir iştir. İşte bu tür zor işlerin çözümüne yönelik konuma dayalı karar verme süreçlerinde kullanıcılara yardımcı olmak üzere, coğrafi verilerin; toplanması, depolanması, işlenmesi, yönetimi, mekânsal analizi, sorgulaması ve sunulması fonksiyonlarını yerine getiren CBS önemli fırsatlar sunmaktadır