COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ STANDARTLARI VE TEMEL MEVZUAT - Deneme Sınavı - 2

Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de mekânsal veri üretimi, sunumu, dönüşümü ve paylaşımı konusunda yaşanan sorunların başında standartların yetersizliği gelmektedir. Bu nedenle kurumların jeolojik veri üretimi için gerçekleştirdiği çalışmalarda ulusal veri standartlarının bulunmaması, aynı jeolojik verinin farklı kurumlarca farklı standartlarda hazırlanmasına, ver tekrarlarına ve kurumların uyum içinde çalışamamasına neden olmaktadır. Bu durum ülke kaynaklarının doğru kullanılamaması ve aynı alanda benzer amaçlara yönelik araştırmaların yapılmasına, zaman ve kaynak israfına neden olmaktadır. Dolayısıyla gerek farklı alanlarda, gerekse aynı alanın farklı alt uygulamaları altında ihtiyaç duyulan jeoloji verileri için ulusal standartların varlığı son derece önemlidir. Doğru cevap D’dir.

Ulusal Jeoloji Standartlarının Belirlenmesi Projesi, aşağıda belirtilen şu 4 temel iş paketi çerçevesinde gerçekleştirilmiştir:

Doğru cevap D’dir.

Proje kapsamında analizlerin yapıldığı paydaşlar, ülkemizde jeoloji verisi üreten başlıca kurumlar arasından seçilmiştir. Bu kurumlar şunlardır:

Doğru cevap A’dır.

Mekânsal veriler bilgisayar ortamında vektör ve raster olmak üzere iki temel yapıda ifade edilirler.

Doğru cevap E’dir.

INSPIRE Jeoloji Veri Modeli (D2.8.II.4)’ni oluşturan alt veri modellerinden,

Doğru cevap A’dır.

Jeomorfolojik Özellik; çizgisel ve alansal arazi oluşumu veya şeklini ifade eder. Jeomorfolojik özellik, Doğal (erozyon, çökel süreçleri vb.) ve Antroponejik (insan faaliyet ve aktiviteleri) olmak üzere iki alt bileşende düşünülmektedir. Doğru cevap C’dir.

Akifer; ekonomik olarak önemli miktarda suyu depolayabilen ve yeterince hızlı taşıyabilen (iletken) geçirimli jeolojik birimlerdir. Akiferler, yeraltı sularını tutması ve çekilebilmesi için yüksek gözeneklilik ve geçirgenliğe sahip olmalıdır. Pekişmemiş kumlar ve çakıllar, kumtaşları, konglomeralar, kireç taşları, dolomitler, bazalt akıntıları, çatlaklı plütonik ve metamorfik kayaçlar akifer olarak nitelendirilen kayaçlardır. Doğru cevap B’dir.

Akifer (Kayaç); ekonomik olarak önemli miktarda suyu depolayabilen ve yeterince hızlı taşıyabilen (iletken) geçirimli jeolojik birimlerdir. Akitard; suya doygun fakat düşük geçirimli haznenin yeraltı suyu hareketine izin vermediği ve kuyulara serbestçe su sağlayamayan, fakat farkedilebilir derecede yeraltı suyunun komşu akiferlerden veya komşu akiferlere iletimini sağlayan hidrojeolojik birimdir. Akiklüd; düşük geçirimliliği nedeniyle, yeraltı suyu akımına karşı bariyer gibi davranan, genellikle akifer ve akifer sistemlerini sınırlandıran hidrojeolojik birimdir. Sondaj; özel bir takım gereçlerle her türlü katı ortamda ve her yönde, işletme veya özel amaçlı silindirik delikler açma işlemi ve silindirik şekilde derin kazı makinaları ile kazı işlemidir. Doğru cevap B’dir.

Jeofizik yöntemlerde, incelenen fiziksel özelliğe bağlı olarak farklı değişkenler ölçülür ve buna bağlı bir kuramsal çözüm geliştirilir. Ölçümlerde çoğunlukla kullanılan yöntemler şunlardır:

Doğru cevap B’dir.

Ulusal Jeoloji Veri Teması kapsamında ‘jeoloji’, ‘hidrojeoloji’ ve ‘jeofizik’ temaları için oluşturulan standart yapıdaki verilerin kolaylıkla üretilebilmesi için her bir tema için proje şablonları hazırlanmıştır. Proje şablonlarının amacı, hazır sayısallaştırma kalemlerini kullanarak uygun renk ve sembolojide standart veri üretimini gerçekleştirmektedir. Doğru cevap C’dir.

İstatistiksel analiz; Ulusal Jeoloji Standartlarının Belirlenmesi Projesi kapsamındaki iş paketleri arasında yer almamaktadır.

Raster veriler; hücrelere bağlı olarak (pikseller) temsil edilen mekânsal verilerdir.

Hidrojeoloji Alt Veri Modeli; kayaç ve yeraltı suyu sistem sınıflarının birbirleri arasındaki bağlantıları, doğal ve insan yapımı tesislerin bu sistemlerle etkileşimini kapsamaktadır.

Jeolojik Yapı; makaslama yer değiştirme yapıları (faylar) ve kıvrımları ifade eder.

Kıvrımlar kubbe şekilli bir antiklinal ile tekne şekilli senklinallerden meydana gelir.

Akiklüd; düşük geçirimliliği nedeniyle, yeraltı suyu akımına karşı bariyer gibi davranan, genellikle akifer ve akifer sistemlerini sınırlandıran hidrojeolojik birimdir.

Hidrojeoloji alt teması arasında yer alan akitard, jeofizik yöntemlerde kullanılan ölçümler arasında yer almamaktadır.

Akifer; ekonomik olarak önemli miktarda suyu depolayabilen ve yeterince hızlı taşıyabilen (iletken) geçirimli jeolojik birimlerdir.

Sismik (ölçülen değişken; dalganın yol alış zamanı).

Jeomorfolojik Özellik; çizgisel ve alansal arazi oluşumu veya şeklini ifade eder.