COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ İÇİN TEMEL GEOMETRİ - Deneme Sınavı - 1

İrtifa, ışık kaynağının ufuk çizgisi üzerindeki eğimi veya açısı olarak tanımlanabilir. Birimi derecedir, 0’dan (tam ufuk çizgisi üzerinde) 90’a (tam dik olarak üzerinde) değerler alabilir. Varsayılan değeri ise 45 derecedir.

Görünürlük (Viewshed)
TIN veya DEM verisi üzerinde işaretlenmiş bir veya birden fazla noktadan/çizgiden görülebilen alanlar bu analizde çıkartılabilmektedir. Şekil 8.17’de görüldüğü gibi gözlem noktasından görülemeyen alanlar “0” değerinde kırmızı renkle, görülebilen alanlar ise “1” değerinde yeşil renkle gösterilmiştir.

Görünürlük girdi rasterındaki bir hücrenin bir veya daha çok gözlem noktasından görülüp görülemediğini saptamaya yarayan araçtır. Çıktı rasterındaki her hücre içerisindeki
değer o konumun kaç gözlemci noktası tarafından görülüp, görülemediğini belirtir. Eğer
bir adet gözlemci noktanız varsa, o nokta tarafından görülebilen her hücre 1 değerini alır. O noktadan görülemeyen tüm hücreler ise 0 değerini alırlar. Gözlemci noktaları, nokta ve doğru içerebilirler. Düğüm ve köşe noktaları da aynı zamanda gözlemci noktaları olarak kullanılabilirler.

Görünürlük aracı bir objenin nereden ne kadar görünür olacağını saptamak için
kullanışlıdır. Mesela su kulelerini belirli bir yere inşa edersek hangi konumlardan görünürler veya yol üzerinden çevrenin görünümü nasıl olacak gibi sorulara cevap bulmanıza yardımcı olur.
Aşağıdaki örnekte bir gözetleme kulesinin görünürlüğü gösterilmiştir. Yükselti rasterı arazinin yüksekliğini gösterirken (açık renk alanlar daha yüksek yerleri), gözetleme kulesi yeşil üçgen şeklinde tanımlanmıştır. Gözetleme kulesinin yüksekliği analiz
sırasında tanımlanabilir. Yeşil hücreler kuleden görünürken, kırmızı hücreler kuleden
görünmezler.
Katman şeffaflığını kullanarak, kabartı rasterını yükseklik rasterınızın altında, üzerlerinde görünürlük rasterı varken gösterebilir ve görünürlük ile arazi arasındaki ilişkiyi analiz edebilirsiniz.

Çemberin bir parçasına yay denir.

Şekildeki çemberin │DF│ uzunluğunun kesen denir.

Çevre açının ölçüsü, gördüğü yayın ölçüsünün yarısına eşittir.

m(ABC) =200/2=100°’dir.

Çemberde, A ve D değme noktaları iken; m(ACD) +m(ABD) =180° 'dir.  m(ABD)=180-100=80°’ dir.

Çemberin dış açının ölçüsü, gördüğü yayların ölçülerinin farkının yarısına eşittir.

m(DGF)=(m(ABC) - m(DEF))/2 => 40 =(160 - m(DEF))/2 => m(DEF) =80°’ dir.

Çemberin dış açının ölçüsü, gördüğü yayların ölçülerinin farkının yarısına eşittir.

m(DGF)=(m(ABC) - m(DEF))/2 => 40 =(160 - m(DEF))/2 => m(DEF) =80°’ dir.

Çemberin iç kuvvet özelliğinden │AE│. │EC│=│DE│ .│EB│ => 8.12=│DE│.16 => │DE│ =6 cm’dir.

Çemberin teğet kuvvet özelliğinden c²=b.(b+a) => 4.(4+5)=36 => c=6 cm’dir.

Alan= π.(r)² .(x/360) = π(36)(120/360)= 12π cm²’dir.

│AB│ kirişi O merkezli küçük çembere teğet iken Alan = π ( │AB│/2)²’dir.  Alan= π ( 10/2)² = 25 π cm²’dir.