ÇOCUKTA SANAT EĞİTİMİ VE YARATICILIK

Resim çizme becerileri çocukların görsel algı, bilgi, beceri ve deneyimleri sonucunda gerçekleşen özel, artistik bir etkinliktir.

Çocuk resimlerinin incelenmesi için onların yaş gruplarına göre çizim becerileri, ya da resimlerinde görülen karakteristik özellikleri ve bir resmin oluşumunda etkili olan temel sanatsal ögeler bağlamında bir değerlendirme yapılmasını gerekli kılar.

Çocuk resimleri bağlamında  bir resmin oluşumunda etkili olan temel sanatsal ögeler arasında boşluk/uzam ve renklerin kullanımı sayılabilir.

Sanat etkinliklerinde yoğurumsal pratikler (oyun hamuru, plastilin, kil v.b) çocukta üç boyut ve derinlik algısının gelişimine olanak sağlayabilir.

Sanat eğitimci ve psikologlara göre; şema öncesi dönemle sınırlı olarak üç farklı artistik tip bulunmaktadır:

Görücü Tipler

Yapıcı/İnşacı Tipler

Karışık Tipler

"Görücü Tipler" bütünsel bir bakış açısına sahiptirler. Oysa "Yapıcı/İnşacı Tipler" 

Nesneleri parçalar halinde düşünüp ayrı, ayrı tamamlayarak bütünlerler ve ayrıca Üç boyutlu çalışmalarda daha yaratıcı ve başarılıdırlar.

"Görücü tipte"yer alan çocukların özellikleri arasında; bütünsel bir bakış açısına sahip olup konuları lekeci bir anlayışla, organize bir şekilde yorumlamaları sayılabilir. "Nesneleri parçalar halinde düşünüp ayrı, ayrı tamamlayarak bütünleme" ise Yapıcı/İnşacı Tiplere özgü bir niteliktir.

Çocuk resimlerinde "tematik figürlü" resimlerin özellikleri arasında; Çizilen objelerin karakterlerinde dekoratif etkilerin görülmesi, konular çarpıcı, etkileyici bir karakterde ifade edilmesi sayılır.

Renklerin insan üzerinde bırakmış olduğu etkilere bağlı olarak; "enerji, ışık, ve depresyon" etkisi yaratan renk sarı dır.

Renklerin insan üzerinde bırakmış olduğu etkilere bağlı olarak; "Sakinlik, dinginlik, su, gökyüzü" etkisi yaratan renk "mavi"dir.

Görsel algı, bilgi, beceri ve deneyimleri sonucunda gelişir.

Hepsi.

" Bu çocuklar için, sanat ve diğer yaratıcı ifade biçimleri sözlü iletişime değerli bir alternatif sağlar. Çocuklar çizmeye, boyamaya ya da kendilerini, aile bireylerini, arkadaşlarını, ev, okul ve çevrelerini resmetmeye cesaretlendirilebilir".

Çizgi.

"Çizgi: Karalama devresindeki çocuklar uzun-kısa, kalın-ince, açık-koyu, düz-kırık,düz-eğri çizgileri tanıyıp çizebilirler. Şema öncesi dönemde ise çizgisel tasarımlar ilk tematik resimlerin oluşumuna olanak sağlar".

Oran/büyüklük/küçüklük.

"Erken çocukluk döneminde çocuklar iki ya da üç boyutlu etkinliklerde oran/büyüklük/küçüklük kavramlarında sorunlar yaşayabilirler. Çizdikleri nesneler/varlıklar ya da figürler arasındaki oran ve orantı algısını kavrayamazlar".

"Resimlerin her çocuğa özgü olarak ayırt edilebildiğini ve resmin çocuğun kişiliğini yansıttığını Lowenfeld şu cümleleriyle vurgulamaktadır: “… şema, çocuğun ruhsal yapısını ortaya koymaktadır. Bir çocuğun
şemasındaki, yuvarlak, kapanmayan ve güvensiz çizgilerden onun kaygılı ve duyarlı olduğunu saptayabildim; buna karşılık bir başka çocuğun, dörtgen biçimindeki gövde resminde de
onun kararlılığını izleyebildim; en erken şemalarda bile çocuğun kişiliği okunabilir.”

Görücü Tipler: Bütünsel bir bakış açısına sahiptirler. Konuları bütünüyle görüp, lekeci bir anlayışla, organize bir şekilde yorumlarlar. Çizimlerinde figürlerin konturlarını önceden belirlerler.

Çocuğun genel gelişiminde çevresel faktörler belirleyicidir. Çevresel faktörler çocuğun sanatsal yaratıcı faaliyetlerine eşlik ederek sanatsal gelişim ile paralellik göstermektedir.

"Hepsinde olumlu bir yüz ifadesi bulunur" çocuğun aile resimlerine ilişkin problemleri yansıtan  imgelerden birisi değildir.

Ağaç; bolluk, bereket, neşe ve sevinç sembolüdür.

Yaratıcılığın en yüksek olduğu okul öncesi dönemde çocuğun doğallığını korumak, yaratıcılığını geliştirmek gerekirken, boyama kitapları tam tersine yaratıcılığı köreltmekte, yarardan çok zarar vermekte, öğrencileri kalıp şekillere bağımlılığı teşvik etmekte ve dolayısıyla kopyaya yöneltmektedir.