ÇOCUKTA SANAT EĞİTİMİ VE YARATICILIK

Erken çocukluk eğitimi süreci çocuğun doğduğu günden temel eğitime başladığı güne kadar ki süreci kapsar.

Günümüzdekinden farklı olmakla birlikte eğitim, sistemli bir şekilde
ilk kez Antik Yunan’da ortaya çıkmıştır. Burada eğitim sadece vatandaş olanların erkek çocukları için vardı ve bir dereceye kadar vatandaşlık eğitimi ile elde ediliyordu.

Çağdaş eğitim düşüncesinin temellerinin 16. yüzyılda ortaya çıktığı ve 20. yüzyıla kadar sistemli bir şekilde gelişerek devam ettiği söylenebilir. Avrupa’da 16. yüzyıl; sosyal, dini ve ekonomik değişmelerin, kısmen Rönesans, kısmen de reform nedeniyle meydana çıktığı bir dönemdir.

John Locke (1632-1704), erken çocukluk eğitimi ile ilgili temel görüşü Boş Levha teorisiyle açıklar. Bu teoriye göre, insan zihni dünyaya geldiğinde boş bir levha gibidir. Doğumdan itibaren çevreyle kurulan ilişkiler sayesinde bilgi ve tecrübe sahibi oluruz.

Osmanlı İmparatorluğu dönemde Sıbyan mektepleri ve Islahaneler anaokul işlevi gören kurumlar arasında sayılabilir. Medreseler ise bugünkü üniversitelere eşdeğer eğitim veren kurumlar arasındadır.

Her üç şık da erken çocuklukta, yaratıcılığı destekleyici ve estetik duygusunu geliştirici faaliyetler arasında sayılabilir.

Her üç şık da erken çocukluk döneminde sanat eğitiminin sağladığı katkılar arasında sayılabilir.

İlk zamanlar özel eğitime muhtaç çocukların eğitilmesi üzerine düşünülen ancak başarılı olunca normal çocuklar için kullanılmaya başlayan yaklaşım Montessori Yaklaşımıdır.

Erken çocukluk döneminde sanat eğitiminde; "Çocuğun gelişimini engelleyen duvarları çocuğun kendi kendine aşmasını sağlamak ve sembolik yolla kendini
ifade etmesini sağlamayı" savunan yaklaşım Emilia Yaklaşımıdır.

ABD de 1960’lı yıllarda geliştirilen ve sözlük anlamı; "yüksek hedefler ve uzaklara uzanan görev" olan High / Scope Yaklaşımının kurucusu David Weikart'tır.

Çocukluk fikri, Rönesans’ın büyük icadlarından biridir. Batı toplumunda, ilk defa Rönesans döneminde, çocuklar tamamen birbirinden farklı bireyler olarak görülmeye başlanmıştır.

Comenius (1592-1670), erken çocuklukta en iyi öğrenmenin duyular yoluyla olduğunu söyler ve ilk çocukluk yıllarında somut ve duyulara dayalı bir eğitimin gerekliliğine inanır. Altı yasından küçük çocukların evde anneleri ile bulunmalarının ve ailenin çocuk eğitimindeki rolünün önemi üzerinde duran Comenius, çocuğa erken yaslarda somut bir şekilde ve nesneler gösterilerek öğretim yapılmasını önermektedir.

Türk eğitim tarihinde, 19. yüzyılda çocuğa ve onun eğitimine bakışın değişmeye başladığı görülür. 1824’te Sultan II. Mahmut, ilköğretimi zorunlu kılan Fermanı’nı yayımlamıştır.

İnsanoğlu çok uzun zamandır sanat üretmektedir. Mağara duvarlarına yapılan hayvan resimleri, kemik ve boynuz gibi malzemelerden yapılmış küçük heykeller, insanların yaptığı en eski sanat biçimleridir.

Sanat eğitiminin amaçları söyle sıralanabilir:
• Öğrencilerin kendi kültürel mirasını anlamalarını artırır.
• Öğrencilerin başka toplumların kültürel mirasını anlamalarını artırır.
• Öğrencilerin görsel dünyayı kavramalarını geliştirir.
• Öğrencilerin kendi iç dünyalarını anlamalarını geliştirir.
• Öğrenciler malzemeleri kullanarak pratik problem çözme becerilerini geliştirirler.
• Öğrencilerin yaratıcı davranışı ve yanal düşünme becerilerini kolaylaştırır.
• Öğrencilerin çevreleri hakkında haberdar olma yeteneğini artırır.
• Öğrencilerde yaratıcılığın gelişmesine yardımcı olur.

Sanat eğitiminin çocuğa etkisini inceleyen, psikolojik yaklaşım, bilişsel yaklaşım ve öz gelişimi yaklaşımı olmak üzere üç farklı görüş bulunmaktadır. Psikolojik yaklaşım sanatı, çocukların içsel dünyalarının yansıması olarak görmektedir. Bilişsel yaklaşım ise sanatı çocukların dünya hakkındaki genel bilgi yapısı olarak değerlendirirken, üçüncü yaklaşımda sanat eğitimi çocukların öz gelişimlerini ifade etmekte ve çocukların içinde yasadıkları toplumla kendileri arasındaki ilişkiyi anlayabilmelerini, kendilerini ifade edebilmelerini ve toplumla iletişim kurabilmelerini kapsamaktadır.

Çocuklara okuma yazma öğretme işinde düzenli okullaşmanın üzerinde duran kişi Martin Luther'dir. Doğru yanıt b seçeneğidir.

Estetik eğitiminin gerekliliğinin temelde beş nedeni bulunmaktadır. Birincisi, çocuk gelişiminin her yönüne ağırlık vermemizi gerektiren bütüncül yaklaşıma dair insani kaygılarımız bizi motive etmektedir. İkinci olarak, kendi dünyalarında güzelliğe önem veren çocukların ileride harflerin, sözcüklerin, sayıların, öykülerin şiirlerin, formüllerin, kitapların, sembollerin ve diğer kültürlerin güzelliğini de takdir etmeyi öğrenecek olmasına dair inancımızdır. Üçüncü olarak, estetik duygusu olan çocukların ileride tasarımı iyi bilen ve değer veren yetişkinler olacağı ve bunu ev, araba, giysi, eşya satın alırken, eğlenirken, şehirleri, otoyolları planlarken, kirliliğe, savaşlara, açlığa ve çarpık kentleşmeye çözüm ararken kullanabileceklerdir. Dördüncü olarak çocukların sanata değer vermesi ve sanatsal etkinliklere doğrudan katılması açısından önemlidir. Son olarak estetik, kavram gelişimini destekler.

Batı toplumunda, ilk defa çocuklar tamamen birbirinden farklı bireyler olarak rönesans döneminde görülmeye başlanmıştır. Doğru yanıt a seçeneğidir.

İmge: Duyumlar yoluyla alınan ögelerin zihinde canlandırılmasıdır, resimsel bir değer kazanmasıdır.