ÇOCUKTA OYUN GELİŞİMİ - Deneme Sınavı - 2

Özümleme ve uyum sürecinin üstesinden gelmede çocuğa özgü bir ortam olarak Piaget üç oyun çeşidi ortaya koymaktadır: Alıştırma Oyunu, Sembolik Oyun, Kurallı Oyun.

Ekolojik teoriler, oyunun çocuk üzerindeki etkisini ve bunun hangi gelişim alanıyla ilgili olduğunu vurgulamaktan çok, oyun ortamının nasıl düzenlenmesi gerektiği ile ilgilidir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Vygotsky; oyunu, çocuğun yarattığı hayali bir durum olarak tanımlar ve oyunun sembol kullanma becerisinin gelişiminde çok önemli rolü olduğunu söylemektedir.

Erikson ve Freud Psikoanalitik Teori'nin savunucularındandır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Hayal, düşüncemizde yer alan, yaratılan imge (resim), kavram, anlayıştır.Hayal düşüncede yaratılan resim, olay ve olaylar dizisidir.

Hayalî oyun, çocuklara, tanımakta oldukları dünyayı kendi anladıkları biçimde ifade etme fırsatlarını verir. Çocuklar bu rol oyunlarında evde ve ev dışında yaşadıkları ve gözlemledikleri olayları, bir anlamda bu oyunlar içinde sahneye koyarlar.

Rol oyunları küçük çocukta gözlenen en erken sembolik davranışlardır. Çocuklarda sözlü dil ile aynı dönemde gözlenmeye başlanması tesadüf değildir.

Fanteziyi, gerçeklere ilişkin unsurları, hiç görülmemiş ya da yaşanmamış ve gerçek olmayan unsurlar ile, zaman zaman gerçeklerle bağdaşmayacak biçimlerde birleştirerek, sanat eserlerinde olduğu gibi “sınırlandırılmamış hayalleri zihinde yaratma gücü” olarak tanımlayabiliriz.

Temsilî oyun bir nesne ya da birden çok nesne ile olayı farz etme, temsil etmedir. Bu temsil bazen bir “olaylar dizisi” içinde olabilir.

Dramatik oyunun ayırt edici özelikleri;

Çocuk, küçük erkek, baba, doktor, şoför, bekçi, polis, pilot, asker gibi yakın çevresinde gördüğü kişiler “gibi olmayı” farz edebiliyor mu? Bu tür hayalî oyunlar oynayabiliyor mu? Eğer çocuklar, bu tür hayalî oyunlar oynayabiliyorlarsa o zaman onların kimlik kavramının olgunlaştığını düşünebiliriz.

Bu dönemde çocuğun hayal gücü, öznel dünyası çok genifl ve renkli olduğundan neyin gerçek neyin hayalî olduğu kolaylıkla ayırt edilemez. Doğruyanıt E şıkkıdır.

Bir çocuğun, kendi dışında bir kimliğin rolünü bu tür bir hayalî oyun içinde canlandırabilmesi, bu çocuk hakkında önemli bazı bilgiler verecektir. Driscoll ve Nagel, gözlemlerimiz sonucu şu bilgilere ulaşabileceğimizi belirtmiştir:

Kuklalar, çocuğun arkadaşı olabilir, çekingen çocuk için bir aracı olabilir, normalde kabul görmeyecek bir davranış biçimi için bir çıkış noktası olabilir. Ele takılan kuklalar yedi yaştan küçük çocuklar için uygun olur.

Toplum içi oyunların temsil edildiği hayali oyunlar örneğin; bir hastane odası ya da muayene odası, kuaför, otel, şato, bir araba, uçak ya da geminin içi, benzin istasyonu, uzay istasyonu, bir hayvanın evi, çadır, mağara, müze, çiftlik, televizyon stüdyosu gibi çeşitlendirmeler, çocuklara farklı yaşantılar ve dili kullanma olanakları sunacak, bu doğrultuda da öğrenmeleri gelişecektir.

Bu yaşlardan itibaren çocuğun günlük yaşam davranışlarında becerisi artar. Bununla birlikte etrafındakilerle iletişiminde ilerleme kaydeder. Çok ayrıntılı hayalî oyunların yanı sıra gelişmiş açık hava oyunlarına da ilgi duyar. Bu yaşlarda kurallı takım oyunları görülür. Bazı sporları, el becerisi gerektiren etkinlikleri, yaratıcı oyunları, sanatsal çalışmaları tercih etme yatkınlığı görülebilir. Bu dönemde kız ve erkek çocukların her türlü etkinliklerde yer almaları kendi potansiyellerini ortaya koyma bakımından çok önemlidir. Çocukları cinsiyetlerine göre oyunlara ve etkinliklere yönlendirmek, onların birçok alanda gelişmelerini engeller. Doğru yanıt D şıkkıdır.

Smilansky çocuklarla yaptığı çalışmalarda Piaget’in oyunun bilişsel evrelerini daha da genişletmiştir. Burada yine, ardışık olarak birbirinden farklı dört oyun evresi belirlenmiştir. Bunlar: • İşlevsel Oyun, • İnşa Oyunları, • Sembolik/Dramatik Oyun, • Kurallı Oyunlardır. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Bu tür oyunda çocuklar, fiziksel becerileri ile dil becerilerinin alıştırmalarını yapıp, çevreyi araştırmaya ve gelecek evreye temel teşkil edecek becerileri kazanmaya çalışırlar. Bu oyun türü erken dönemde 1-2 yaşlarda nesnelerin amacına uygun olarak kullanılmasıyla başlar. Önce kendi kendine giyinme, yemek yeme, baş baş yapma gibi davranışlar tekrarlanır. Sonraları bu davranışlar bir başkasına yöneltilir. Burada gerçeğin modeli olan minyatür oyuncaklar kullanılır. Doğru yanıt B şıkkıdır.

Bu evrede, hayal güçlerinin elverdiği oranda sembolik oyundaki etkinlikleri, gerçek dünyada yer aldığı şekilde canlandırmaya çalışırlar. Bu süreçte hayallerinde yaşattıklarını temsil etmek üzere uygun malzeme, giysiler, nesneler kullanılır. Erken dönem sembolik oyun sözsüz şekilde başlar. Bir nesnenin başka bir nesnenin yerini alması gibi sembolik oyun başlangıcı yeme, içme, yatma, uyuma, giyinme gibi çocuğun her gün içinde bulunduğu gündelik yaşam hareketlerini içerir. Bunları tekrarlamaktan hoşlanır. Buradan çocuk, nesnelere yönelip onların yaşam içindeki temsiline geçer. Doğru yanıt B şıkkıdır.

Okulöncesi dönemde çocukların gelişim ve öğrenmelerini bu doğrultuda desteklemek ve en üst düzeye çıkarmaya çalışmak bir öğretmenin temel görevidir. Oyun ortamında bunu öğretmen başlıca üç yolla sağlayabilir: