Farklı Perspektiflerden Çocukluk ve Sosyolojisi

Eğitim, “bireyin davranışında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişme meydana getirme süreci” olarak tanımlanmaktadır (Ertürk, 1998, s. 12).

“En mühim, en esaslı nokta eğitim meselesidir. Eğitimdir ki, bir milleti ya hür, müstakil, şanlı, yüksek bir cemiyet halinde yaşatır ya da bir milleti esaret ve sefalete terk eder.” sözleriyle Atatürk eğitimin önemine işaret etmiştir. 

14/06/1973 tarihli ve 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanununda geçen “temel eğitim” terimi “ilköğretim” olarak değiştirilmiştir. Ülkemizde 30 Mart 2012 tarihli 6287 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik apılmasına
Dair Kanun sonrasında zorunlu eğitimde; 8 yıllık kesintisiz eğitimden 4+4+4 olarak ifade edilen 12 yıllık kesintili eğitim uygulamasına geçilmiştir.

Eğitimin bireysel açıdan katkısını ise Kant; “İnsan ancak eğitim sayesinde insan olur. İnsanda önceden mevcut olmayan bu niteliği eğitim gerçekleştirir; çünkü insanın doğal yeteneklerinin gelişmesi kendiliğinden olmaz, doğa insana hazır yetenekler vermemiştir. Doğa insanı sahip olduğu yeteneklerin, olanakların çekirdekleriyle donatmış, onları geliştirmeyi de kendisine bırakmıştır.” (Anğ, 2006, s. 61) sözleri ile açıkça belirtmektedir.

Temel eğitim, topluma uyumun sağlanması ve
daha iyi bir yaşam sürdürülmesi noktasında gereken
temel bilgi ve becerileri sağlamaktadır.

18 yaşından küçük herkes “çocuk” olarak tanımlanmaktadır.

Temel eğitim döneminde konuşma, okuma yazma, temel matematiksel işlemler gibi temel becerilerin yanı sıra estetik bakış açısı, iletişim becerileri, günlük yaşam için gereken fiziksel beceriler ve sosyal hayatta geçerli olan ahlaki eğerler
kazandırmalıdır.

Hazırbulunuşluk, bireysel farklılıklar, geçmiş yaşantılar, okul öncesi eğitimden yararlanma durumu, ailenin sosyoekonomik durumu ve eğitim seviyesi, okul kültürü, öğretmenler, eğitim süresi, cinsiyet eşitliği, öğrenme stratejileri, eğitim politikaları, sosyal çevre, küreselleşme araçları ve sosyal medyanın etkisi gibi değişkenler öğrenci niteliklerinde, dolayısıyla verilen eğitimin de niteliğinde
belirleyici unsurlar arasında yer almaktadır (Sarıbaş ve Babadağ, 2015).

Eğitim öğretim faaliyetlerinin yürütüldüğü okulların temel amacı; olumlu benlik algısına sahip, topluma yararlı, estetik bilinci gelişmiş, duyarlı, yaratıcı, empati kurabilen, sorumluluk sahibi, eleştirel düşünebilen, sorgulayan, yeniliklere açık, hoşgörülü, demokratik, haklarını bilen ve barış yanlısı bireyler yetiştirmektir.

Medya; iletişim ortamı, kitle iletişim araçlarının tümüne verilen addır.

Medya okuryazarlığı, kitle iletişim araçları ile izleyici arasında bilinçli ve sağlıklı bir iletişim
kurulmasına yardımcı olmaktadır.

UNICEF (2012) okul dışında olan ve dezavantajlı çocuklar olarak da isimlendirebileceğimiz çocukları; “nüfusa kayıtsız çocuklar, özel eğitime gereksinimi olan çocuklar, süreğen hastalığı olan veya uzun süreli tedavi görmesi gereken çocuklar, Roman çocuklar, çocukken evlendirilen ve/veya hamile kalan çocuklar, sığınmacı, mülteci ve yabancı göçmen çocuklar, ülke içinde göç eden çocuklar ve kanunla ilişki içine girmiş olan çocuklar” olarak ele almaktadır.

Çocuk işçi/çalışan çocuklar; 18 yaşın altında olan ve aile bütçesine katkı sağlamak veya kendi hayatını sürdürebilmek amacıyla çalışan çocuklardır.

Ülkemizdeki çocuk işgücüne yönelik yasalar; “Anayasa, 4857 Sayılı İş Kanunu, 3308 Sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu, 1593 Sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, 2559 Sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu, 222 Sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu, 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu, 2821 Sayılı Sendikalar Kanunu, 818 Sayılı Borçlar Kanunu” olarak sıralanabilir.

Yasadışı göçmenler, herhangi bir şekilde yasal olarak bir ülkeye girme hakkı olmadığı halde o ülkede bulunan kişileri (ILO, 2004)

"Mülteciler ise “ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşünceleri nedeniyle, zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu devletin korumasından  yararlanamayan ya da bu korku sebebiyle, yararlanmak istemeyen veya bu tür olaylar sonucu önceden yaşadığı ikamet ülkesine dönemeyen veya söz konusu korku nedeniyle dönmek istemeyen kişilerdir”.

Türkiye’nin uyguladığı geçici koruma politikasının temel unsurlarını “açık sınır politikası”, “zorla geri göndermeme”, “Türkiye’deki kalma süresinde kısıtlama yapmama”, “kamplarda insani yardım sağlanması” şeklinde ifade etmek mümkündür.

Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu madde 3’te “korunmaya muhtaç çocuklar”; “beden, ruh ve ahlaki gelişmeleri tehlikede olan, anne ve babasız/anne ve babası belli olmayan, anne ve babası tarafından terk edilen/ihmal edilen; fuhuşa/dilenciliğe zorlanan, alkollü içkileri ve uyuşturucu
maddeleri kullanma ve serseriliğe sürüklenme tehlikesiyle karşı karşıya bulunan çocuklar” olarak tanımlamaktadır.

Suça sürüklenen çocuğa uygulanan yaptırımların nihai hedefi onu cezalandırmak değil, çocuğun topluma yeniden kazandırılmasını sağlamak olmalıdır.

Özel eğitime ihtiyacı olan bireyler; “dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, dil ve konuşma güçlüğü, duygusal ve davranış bozukluğu, görme yetersizliği, işitme yetersizliği, ortopedik yetersizliği, özel öğrenme güçlüğü, zihinsel yetersizliği veya süreğen hastalığı bulunan bireyler, otistik, serebral palsili ve üstün  yetenekli bireyler” şeklinde yer almaktadır."