ÇOCUKLUK SOSYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 7

Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesinin 1. Maddesi 18 yaşını doldurmamış her insanı çocuk tanımı içinde kabul etmektedir.

Diaspora: Gerçek veya sembolik kimlik ve aidiyet duyguları, göç deneyimlerine ve geçmişlerine göre şekillenen göçmenler veya göçmenlerin soyundan gelenleri ifade etmektedir. Hedef ülkedeki ortak bir tarih, kimlik veya deneyimlere dayalı olarak anavatanlarıyla ve birbirleriyle bağlantılarını sürdüren insanlardır.

“Göçmen çocuklar” kavramı, elverişsiz koşullarda halen hareketlilik hâlinde ya da önceden hareketlilik yaşamış 18 yaşın altındaki çocukları ve ergenleri ifade etmektedir.

Ailelerinden ayrı düşmüş çocuklar: Hem ebeveynlerinden hem de yasal veya geleneksel birinci basamak bakıcılarından ayrılmış olanlardır. Ancak, çocuğun diğer akrabalarından olması şart değildir. Bu nedenle bunlar, diğer yetişkin aile üyelerinin eşlik ettiği çocukları da içerebilmektedir

Yetim Çocuklar: Ebeveynlerinden her ikisinin de hayatını kaybetmiş olduğu çocukları tanımlamaktadır. Ancak, bazı ülkelerde ebeveynlerinden sadece birini kaybetmiş çocuklar için de aynı tanımlama kullanılmaktadır

Uluslararası çocuk göçü ise, güvenlik, hayatta kalma çabası, ailevi nedenler ya da insan kaçakçıları aracılığıyla seyahat eden çocukları içermektedir

Mülteci: Sözleşmeye göre mülteci, ırkı, dini, milliyeti, belirli bir sosyal gruba mensubiyeti ya da siyasi görüşünden dolayı zulme uğrama korkusu nedeniyle menşe ülkesine dönemeyen veya istemeyen kişidir.

Refakatsiz Çocuklar: Hem ebeveynlerinden hem de yasal ve geleneksel olarak çocuktan sorumlu olan kişilerden ayrılmış çocukları kapsamaktadır.

Uluslararası göçmenler: Doğdukları dışında bir ülkede veya bölgede yaşayan insanları ifade eder.

“Kayıp Kuşak Yok” stratejisi çerçevesinde UNICEF, 2019 yılında Gençlik ve Spor Bakanlığı, Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve STK ortaklarıyla Suriyeli ve Türk ergenler ve gençler için anlamlı katılım ve yaşam becerileri eğitimi fırsatlarını genişletmek için iş birliği yapmıştır.

Sosyal Yardım Bakanlığına bağlı olan İzmir’deki Sağır-Dilsiz ve Körler Okulu’nun Millî Eğitim Bakanlığına devredilmesi; engelli bireyleri yetiştirme
işinin bir sağlık hizmeti olarak algılanmasından çıkartılarak bir eğitim hizmeti olarak kabul edildiği anlamına gelmektedir.

Engellilikle ilgili en eski model, engelliliği doğrudan günahkârlık ve kötülüğe bağlayan “moral/ ahlaki model”dir (Oğultürk, 2012). Yukarıda ele
aldığımız üzere ilk ve orta çağ Avrupa’sında yaygın
olan bu görüşe göre engelli insanlar kendilerinin ya
da ailelerinin bazı günahlarından dolayı bu duruma maruz kalmışlardır

Tıbbi modele göre, toplum katı ve değiştirilemez olarak görülürken insanın çevreye uyması gerektiği için esnek ve değiştirilebilir olması savunulur (Oğultürk, 2012). Bu yüzden engelliliğe tıbbi müdahale yapılarak bireyin normal yaşama dönebileceği düşünülmektedir.

Rastlanma Sıklığı Yüksek
• Zihinsel yetersizliği olan çocuklar
• Gelişimi tehlike altında olan çocuklar
• Öğrenme güçlü gösteren çocuklar
• Duygusal ve davranışsal bozukluğu olan çocuklar
• İletişim yetersizliği olan çocuklar

Rastlanma Sıklığı Düşük
• Görme yetersizliği olan çocuklar
• İşitme yetersizliği olan çocuklar
• Ortopedik yetersizlikten etkilenmiş olan ve sağlık yetersizliği olan çocuklar
• Otizm ve otistik bozukluğu olan çocuklar

Tıbbi modelin yetersizliğe odaklanması ve meseleyi engelli birey üzerinden ele alması temel sınırlılık olarak karşımıza çıkmaktadır.

Engelli Hakları Sözleşmesi, engellilerin topluma dâhil olması, ayrımcılıktan ve damgalanmaktan korunması, hizmetlerin engelliler için erişilebilir
olması, yasalar önünde eşitlik konularında devlete yükümlülükler getirmektedir.

Kaynaştırma kavramı genel anlamda engelli bireyin olağan gelişim gösteren akranlarıyla birlikte tam ya da yarı zamanlı olarak birlikte eğitim görmelerini ifade etmektedir (Akçamete, 2010). Ancak burada unutulmaması gereken, engelli öğrencinin ve öğretmeninin gerektiğinde destek özel eğitim
imkânlarına sahip olmasının gereğidir. Normalleştirme kavramı ise eğitim ortamlarının yanı sıra ev kurma, çalışma, sosyal ve boş zaman etkinlikleri
gibi imkânlardan engelli bireylerin de engelli olmayanlar kadar yararlanması kavramıdır. Bütünleştirme kavramı ise kaynaştırma kavramının daha geniş
bir içeriğe kavuşmuş şeklidir. Buna göre bütünleştirme, iş birliğine açık, destekleyici ve öğrenmeye uygun ortamlarda tüm öğrencilerin öğrenmek için
gereksinim duyduğu hizmetlerin ve fiziksel koşulların sağlanması, öğrencilerin her birinin bireysel farklılıklara saygı duyması ve farklılıklardan bir
şeyler öğrenmesidir. (Akçamete, 2010:55).

Makul düzenleme: Engellilerin insan haklarını ve temel özgürlüklerini tam ve diğer bireylerle eşit şekilde kullanmasını veya bunlardan yararlanmasını sağlamak üzere belirli bir durumda ihtiyaç duyulan, ölçüsüz veya aşırı bir yük getirmeyen, gerekli ve uygun değişiklik ve tedbirleri içermektedir.

Pozitif ayrımcılık; ekonomik, politik alanlarda ve toplumsal yaşamdaki eşitsizlikleri azaltmak için dezavantajlı gruplara (kadın, çocuk, engelli
vb.) verilen ayrıcalık ve haklardır.Dolayısıyla sınavlarda ilave puan gibi uygulamalar pozitif ayrımcılık çerçevesinde ele alınabilir.

Veri tabanında kayıtlı ve hayatta olan engellilerin engel gruplarına göre dağılımları şu şekildedir:

Süreğen Hastalık 1.102.211
Zihinsel 518.279
Ortopedik 387.044
Görme 284.366
İşitme 232.056
Ruhsal ve Duygusal 209.653
Dil ve Konuşma 42.558
Diğer 59.012