ÇOCUKLUK SOSYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 4

Matthews yeterli ve savunulabilir bir çocukluk felsefesinin en azından şu beş öğeyi içermesi gerektiğini savunur:
1. Çocuğun ne olduğuna dair bir kavrayış,
2. Çocukluğun metalarının ne olduğuna dair
bir kavrayış,
3. Çocukluğa uygun bilişsel menfaatler ve hedeflerin neler olduğuna dair bir kavrayış,
4. Çocukların ahlaki kapasitelerinin ne olduğuna dair bir değerlendirme,
5. Çocukların haklarını ve sorumluluklarını,
ebeveynlerin çocuklarına yönelik hakları ve
sorumlulukları kadar anlayabilmemizi sağlayacak bir çerçeve.

Ariès’e göre, on ikinci yüzyılda Orta Çağ sanatı çocukluk kavramına sahip değildi ve çocukluğu resmetmek gibi bir çaba gütmüyordu. Ona göre böylesi bir yaklaşım ihmalin, yeteneksizliğin veya yetersizliğin sonucu değildir. Daha olası görünen şey, Orta Çağ dünyasında çocukluğun bir yeri olmayışıdır. Ariès çalışmasında dönemin sanat eserlerinden bu durumu yansıtan örnekler verir. Örneğin, İsa ile çocukları resmeden bir Otto dönemi minyatüründe yer alan sekiz çocuk, çocukluğa ait hiçbir emareye sahip olmaksızın, sadece daha küçük boyutta ve açık bir şekilde yetişkin erkekler olarak resmedilmiştir.

Shorter yine bu görüşleriyle bağlantılı olarak geleneksel aileyi mülkiyeti nesilden nesle aktarmakla sınırlı ve bireysel esenliği yok sayan bir mekanizma olarak tanımlamaktadır. Dolayısıyla Shorter’a göre aile, duygusal bir birlikten çok üretime ve yeniden üretime dayanan bir birimdir. Shorter’ın düşüncesinde ancak on
sekizinci yüzyılın gelişi ile birlikte modern aile oluşmaya başlamış ve bu bağlamda üç alanda duygular hâkim olmaya başlamıştır:
1. Romantik aşk, materyal değerlendirmelerin önüne geçmiştir.
2. Çocuk, ailenin en önemli değeri haline gelmiştir.
3. Aile bireylerinin birbirleri ile ilişkisinde araçsal etmenlerin yerini sevgi ve ilgi almıştır. 

Dolayısıyla aile bireyleri arasında sevgi ve ilgi genel olarak modern ailenin özellikleri arasındadır.

Duygular ekolü olarak adlandırabileceğimiz bu ekolün fikirlerini
özetlemek gerekirse, modernitenin ortaya çıkışı, insanların çocuklarına yönelik hislerinde bir değişim yaratmıştır. Bu değişim kayıtsızlıktan, yüksek değer atfetmeye doğru bir ilerlemeyi kapsamaktadır ve nihayetinde yirminci yüzyılda, çocuk ailenin merkezindeki yerini kazanmıştır. Bu yönüyle modern aile, geçmiş ailelerden tanınamayacak kadar farklılaşmıştır

Ebeveynler ve çocuklar arasındaki çıkar çatışmasına dair böylesi bir gözlemi Antropolog Colin urnbull’un Afrika’da gerçekleştirdiği bir çalışmasında görmek mümkündür. Turnbull, kuraklığın sebep olduğu bir kıtlık döneminde Afrika’da yaşayan Ik kabilesini incelemiştir. Turnbull, kıtlıktan önce Ik kabilesinde yetişkinlerin çocuklarına ve diğer bireylere karşı kibar, cömert ve neşeli bir şekilde yaklaştığını deneyimlemişken kuraklıktan sonra artan açlık sebebiyle kabilenin üyelerinin sadece kendi kurtuluşları ile ilgilenen acımasız bireylere dönüştüklerini gözlemlemiştir. Kuraklık öncesi altruist yani özgeci bir yaşamı ön plana alan kabilede kuraklık sonrasında bu türden davranışlar azalmaya ve
kabul görmemeye başlamıştır ve zayıflarla yaşlıların acı çekmesi, diğerleri için bir eğlence kaynağı haline gelmiştir.

Animizm, Latince anima kökeninden türemiş olup cansız nesneleri de canlı ve
hareketli olarak görmek anlamına gelir. Çocuklarda ve özellikle ilkel dinlerde
animistik düşünce tarzı yaygındır. Piaget, yirminci yüzyılın ilk yarısında İsveçli
çocukların düşünüşünde animistik yönler bulmuştur.

Perspektifçilik yaklaşımına göre bilgi sahipleri gerçekliği asla doğrudan doğruya göremezler; gerçekliğe kendi varsayımları ve yargılarıyla yaklaşırlar. Çağımızda perspektifçilik yaklaşımı adeta pozitivizmin tahtını devralmıştır.

Epistemolojik göreciliğe göre bilişsel, etik ya da estetik inanç, iddia, deneyim ya da eylemlerin içeriği, anlamı, hakikati ve mantıklılığı ancak belli bir kavram sisteminin içinden belirlenebilir. Buna göre bir çevreden bakılarak başka bir çevredekilerin yargılanması mümkün değildir (Fay, 2012: 107). Epistemolojik görecilikte, karşılaştırılamazlık vurgusu son derece yoğundur. Dolayısıyla böylesi bir bakışla da Orta Çağ toplumu ve günümüz toplumunu karşılaştırmak adeta imkânsız bir hale gelebilmektedir.

Altruizm, özgecilik olarak da adlandırılan, diğerlerinin iyiliğini çıkarsız
ve hatta kendi zararına olacak şekilde önemsemek anlamına gelen terimdir.

Pollock’a göre geçmişte ailelerin çocuklarına bilinçli olarak kayıtsız kaldığı ve kötü davrandığı ve yine onları yetişkinlerden ayrı olarak ele almadıkları fikri sosyobiyolojik açıdan anlamsız görünmektedir. Zira sosyolobiyolojik açıdan bakıldığında özellikle insanlar gibi gelişmiş türlerde, hele de bu türlerin yavruları
tamamen ebeveyn ilgisine muhtaç olarak doğarlarken ebeveynlerin yavrularına gerekli ilgiyi göstermemesi hem yavrularının hem kendilerinin hem de tüm türlerinin yok olmasına dahi neden olabilirdi. Doğada, özellikle memeli hayvanlar gibi, yavrularının ebeveyn ilgisine muhtaç olduğu, insanların da üyesi bulunduğu türlere ait canlılar içinde, yavrularına yönelik böyle bir doğal yönelim görülmediği gibi insanlar için de böylesi bir yönelim olası değildi. Sosyobiyolojik teori açısından bakıldığında, ebeveyn ve yavru arasında çatışma oluşması için tek neden bu ikisi arasında çıkar çatışması oluşmasıdır. Bu türden bir nedense, sadece eski çağlarda değil, hangi çağda, zamanda ve şartlar altında ortaya çıkarsa çıksın, tüm ebeveyn-çocuk ilişkisini etkileyebilecek bir neden olarak kabul edilebilir.

Çocukluk felsefesi, çocuğun ve çocukluğun ne olduğuyla, tarihin ilerlemesiyle birlikte çocuğa ve çocukluk kavramına yönelik yaklaşımın nasıl değiştiğiyle ilgilenen disiplindir. Aynı zamanda çocuğun ahlaki ve bilişsel gelişimi, çocuk hakları, çocukluk ve otonomi, çocuğun toplumdaki yeri gibi konuları da ele alır.

Çocukluk Felsefesi (Philosophy of Childhood) ve Çocuklar İçin Felsefe (Philosophy for Children [P4C]) birbirinden farklı alanlardır.
“Çocukluk Felsefesi”, çocukluğun felsefi arka planıyla ilgili teoriler üretirken “Çocuklar İçin Felsefe” çocuklara okul öncesi dönemden itibaren felsefeyi öğretmek ve sevdirmek amacıyla kullanılan yöntemler ve araştırmalar bütünüdür.

Ariès’e göre, on ikinci yüzyılda Orta Çağ sanatı çocukluk kavramına sahip değildi ve çocukluğu resmetmek gibi bir çaba gütmüyordu. Ona göre böylesi bir yaklaşım ihmalin, yeteneksizliğin veya yetersizliğin sonucu değildir. Daha olası görünen şey, Orta Çağ dünyasında çocukluğun bir yeri olmayışıdır.

Ariès’e göre nihayet on yedinci yüzyılla beraber çocuklar ve çocukluk sanatta kendilerine özel bir yer bulmaktadır.

Altruizm, özgecilik olarak da adlandırılan, diğerlerinin iyiliğini çıkarsız ve hatta kendi zararına olacak şekilde önemsemek anlamına gelen terimdir.

Pollock, Orta Çağ’ın veya herhangi bir dönemin çocuklarla gerçek ilişkisini anlamak için esas incelenmesi gereken kaynakların edebi eserler, çocuk terbiye kitapları, vaaz kitapları ve benzerleri değil; gerçek deneyimlere dayanan günlükler, otobiyografiler ve diğer birinci elden tanık eserler olduğunu savunur.

Görecilik, diğer adıyla relativizm bilginin, hakikatin ve ahlakın kültürlere, tarihe v toplumlara göre değişken olduğunu ve mutlak olmadığını savunan doktrinindir.

Bu ne için yapılmıştır? – Ereksel Neden (Causa Finalis)

Aristoteles, canlı bir organizmanın ereksel nedeninin o organizmanın yetişkinliğe ulaştığında ortaya çıktığını savunmaktadır.

Ariès, Orta Çağda çocukların küçük insanlardan başka bir anlama sahip olmadığını savunurken Shulamith Shahar, Orta Çağ düşünürlerinin çocukluğu iyi tanımlanmış dönemlere böldüğünü iddia etmektedir.