ÇOCUKLARI TANIMA VE DEĞERLENDİRME

İdiyografik ölçmede her bir çocuk tanınmaya ve anlaşılmaya çalışılır. Normatif ölçmede ise, insan davranışlar genel yasa ve ilkeler aracılığıyla anlaşılmaya çalışılır. Bu nedenle normatif ölçme emprisime dayanır, davranışlarla ilgili genel ilkeleri ineçler, birden fazla çocuğu inceleyerek ortak noktaları tespit eder ve genelde standart test olarak adlandırılır.

Birçocuğun başarısı daha önceden belirlenmiş olan ölçüte göre yorumlanır. Bu tür bir değerlendirmede de, bu çocukların başarı düzeyleri hakkında bir yargıda bulunmak için kesme puanının bilinmesi yeterli olacaktır

Değerlendirme ölçme sonucunda ulaşılan verileri bir ölçüt veya ölçüt takımıyla karşılaştırarak, elde edilen ölçümün değeri hakkında karar verme sürecidir. Ölçme, bir çocuğun belirli bir özelliğe hangi düzeyde sahip olduğunu belirleme sürecidir. Test ise sınav anlamındadır. Araç ise, değerlendirme maçıyla kullanılan testlerdir.

Testin sağlıklı sonuç verebilmesi için uygulama yönergesinin yer aldığı bir test kitapçığı hazırlanır. Değerlendirme uzmanları testlerin uygulanması, puanlanması ve değerlendirilmesinde sorumludur. Uygulamada belli düzeyde etik standartlar gerektirmektedir. Uygulamada her bir çocuğa aynı koşullar altında aynı yöntemle standart süreçlerde sorular sorulur. Her bir çocuğa ayrı sorular sorulmaz.

Standart testler genelde başarı testleri ve yetenek testleri olarak ikiye ayrılır.

Mutlak değerlendirme bir testte ya da ölçümde çocuğun kaç doğru yaptığı veya kazanımlardan kaçına sahip olduğunu belirlemede işe koşulmaktadır.

Çocukluk dönemlerindeki eğilimler incelendiğinde dünyada 1960’lardan itibaren ilkokullarda standart testlerin kullanımının yaygınlaşmaya başladığı görülmektedir.

Çocukluk Çağı Görme Taraması Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan tarama programı kapsamındadır. Leither Performans Testi, Görmeyenler için Stanford Binet Zeka Testi, Stanford Binet Zeka Testive Bender Geştalt Görsel Algı Testi ise RAM’larda yapılan testlerdir.

Türkiye’nin ilk yerli zeka ölçeği olacak Anadolu-Sak Zekâ Ölçeği (ASIS) Anadolu Üniversitesi ve Milli Eğitim Bakanlığı desteğiyle geliştirilmiştir.

Geçerli ve güvenilir test geliştirmek ölçme ve değerlendirme alanında uzmanlık gerektirmektedir. Bu nedenle çocuk gelişim uzmanları standart test geliştirmek zorunda değildir. Ancak çocuk gelişimi uzmanları geliştirilmiş standart testleri uygun bir biçimde seçmek ve uygulamak konusunda uzman olmalıdırlar.

İdiyografik ölçme yöntemleri, bireysel olarak
her bir çocuğu tanımaya ve anlamaya yönelik kullanılır.

İdiyografik ölçme yöntemlerinin başlıcaları gözlem, görüşme, portfolyo ve durum çalışmasıdır.

Normatif ölçme yöntemleri insan davranışlarının açıklanması için genel veya evrensel ilke ve yasaların incelenmesini savunan empirisizm anlayışına dayanır.

Sonuçların yorumlanmasında bazı unsurlar gözetilir. Bunlar arasında, çocuk davranışı ile test puanları arasındaki ilişkinin ortaya konması; hangi test puanının sağladığı bilginin yararlı olduğunun irdelenmesi; sonuçların raporlanmasında ölçme hataları için pay bırakılması ve test performansının bağıl ölçütlere göre değerlendirilmesi sayılabilir.

Dünyada zekâ testlerinin devlet okullarında kullanımı yaklaşık bir asır önce Alfred Binet ve Theodore Simon ile başlamıştır. Fransız okullarındaki başarı ölçütü esas alınarak özel eğitime ihtiyaç duyan çocukları belirlemek amacıyla Binet-Simon Ölçeği geliştirilir.

Testlerin kapsamlı ve uzun olması çocukların gelişimsel özelliklerine uygun olmayabilir.
• Çocuk testlerdeki soru türüne alışık olmayabilir.
• Çocuklar uzun süre testlere odaklanamama sorunu yaşayabilir ve bu da geçersiz sonuçlar elde edilmesine yol açabilir.

Çocuğun dil/iletişim becerileri uygun cevabı vermeye yetmeyebilir; konuşarak anlatmak yerine yaparak göstermek çocuğa daha uygun olabilir.
• Çocuk test yönergesini anlamayabilir.
• Seçeneklerin nasıl kullanılması gerektiği çocuk için belirsizlik yaratabilir. Örneğin seçeneklerden en doğru olanı belirlemek bir çocuk için anlamsız olabilir.
• Testi uygulayıcısının çocukla ilişkisi çocuğun yanıtlarını olumsuz etkileyebilir. Çocuk tanımadığı birine karşı bildiği yanıtları bile doğru ifade etmekte zorlanabilir.
• Bazı kültürlerde doğrudan sorgulamak kaba ya da uygunsuz karşılanabilir.
• Anlamlı bir bağlam ya da örnek içine yerleştirilmeden sunulan soruları anlamak çocuk için zor olabilir.
• Çocuğun devam ettiği okul ya da sınıftan kaynaklanan ölçme hataları gözlenebilir.
Örneğin; bir sınıftaki öğretmen daha fazla doğrudan sorular kullanıyorsa, o öğretmenin öğrencileri testte daha başarılı olabilir.

Tanılayıcı değerlendirme çocukların gelişimlerine, bilgi düzeylerine ve becerilerine yönelik derinlemesine bilgiye ulaşmak amacıyla ayrıntılı soruların yanıtlandığı kapsamlı bir süreçtir.

DGTT, 0-6 yaş arasındaki, görünüş itibariyle sağlıklı olan çocuklara uygulanmak üzere düzenlenen bu test, çocuğun yaşına uygun birtakım becerilerini değerlendirmektedir.

• Genel zeka düzeyinin tespiti amacıyla: WISC-R (6-16 Yaş), Stanford Binet Zekâ testi (2-14 Yaş)
• İşitme, Dil ve konuşma güçlüğü olan bireylere: Leither Porformans Testi (2-18 Yaş)
• Görme yetersizliği bulunan bireylere: Görmeyenler için Stanford Binet Zekâ kesti (2-14 Yaş)
• Görsel algı düzeyinin belirlemeye yönelik: Bender Geştalt Görsel Algı Testi (5-11 Yaş)
• Dil gelişiminin belirlenmesi amacıyla: PEABODY Resim Kelime Testi (2-12 yaş)

Standart testlerin okullarda oynadığı rol nedeniyle, tüm öğretmenlerin hâkim olması gereken yeterlikler bulunmaktadır. Bunlar; (a) her bir eğitsel ölçme etkinliği için uygun yaklaşımı seçme, (b) belirlenen yaklaşıma uygun standart testleri seçme, (c) standart testlerin teknik özelliklerini değerlendirme, standart testleri yönergeye uygun bir şekilde uygulama (d) standart testlerin sonuçlarını yorumlama, (e) standart testlerin sonuçlarını kullanma, (f) akademik kararlar alırken standart testler dışında farklı bilgi kaynaklarından yararlanma ve (g) standart test sonuçlarını başkalarıyla paylaşmadır.