ÇOCUKLARI TANIMA VE DEĞERLENDİRME

Çocuklarla yapılan araştırmada dikkat edilmesi gereken konular:
• Temel engel araştırmacının alışkanlıklarıdır.
• Temel veri kaynakları çocukların kendileri, aileleri ve toplumdur.
• Araştırmalar çocukların ilgi ve çıkarlarına dayandırılmak zorundadır.
• Araştırmalar çocukların adına ve onların düşündüğü gibi yürütülmelidir. Doğru cevap E'dir.

Punch (2002) çocuklarla araştırma yapmanın, yetişkinlerle araştırma yapmaktan farklı olduğunu vurgulamaktadır. Punch, bu farklılıkların yetişkinlerin çocuklara ilişkin algılarından, çocukların toplumdaki konumlarının hafife alınmasından, çocukların toplumsal olarak ötekileştirilmesinden ve son olarak çocukların doğalarından kaynaklandığını ileri sürmektedir. Çocukların sınırlı ve farklı bir sözcük dağarcıkları vardır, sözcükleri farklı biçimlerde anlamlandırır, dünyaya ilişkin daha az deneyimlere sahiptir ve daha kısa dikkat süreleri vardır. Bunlar çocukları, yetişkinlerden ayıran en önemli farklardır (Boyden ve Ennew, 1997). Çocuklarla yürütülen araştırmalardaki sorunlardan bir diğeri de, araştırma desenleri veya kullanılan veri toplama yöntemleridir. Çocuk araştırmalarında yapılan gözlemlerin en büyük sorunu; yetişkin araştırmacıların, çocukların sosyal dünyalarına tam anlamıyla bir katılımcı olamayacaklarını göz ardı etmeleridir (Hill, 1997). Çocuklarla yapılan araştırmalarda; günlükler, resimler, cümle tamamlama-yazma, çizim yapma gibi farklı veri toplama tekniklerinin işe koşulması konusunda bir eğilim olduğu belirtilmektedir (Punch, 2002). Çocuk merkezli tekniklerin çocuğun doğasına daha uygun olduğu söylenebilir. Bu tekniklerle çocuğun kendisini daha iyi, daha rahat ve daha özgürce ifade etmesine olanak tanınmış olur. Araştırma konusuyla ilgili çocuklardan derinlemesine bilgi alınmasını sağlar. Böylelikle daha geçerli ve güvenilir bilgiler edinilmiş olur. Verilen tüm öncüller doğru olduğundan cevap E'dir.

Sınıf değerlendirmeleri için portfolyo kullanarak öğretmen eğitimindeki en iyi yaklaşımı belirlemek, uygulamadaki eğitim sorunlarını çözmeye ilişkin olduğu için cevap D'dir.

Araştırmacı bir olguya ilişkin  sayısal ve zengin anlatımlarla yer vermeye çalıştığından araştırma analitik araştırma türüne göre tasarlanmalıdır. Doğru cevap D'dir.

Bir öğretmen olarak görev yaptığınız sınıfta kimi çocukların arkadaşlarının haklarına saygı duymadıklarını ve bencil davranışlar sergilediklerini gözlemlediğinizi varsayalım. Günden güne bencil davranış gösteren öğrenci sayısında bir atış oluyor. Bir bakıma olumsuz davranan öğrenciler diğer öğrencileri de aynı biçimde davranmaya yöneltiyor. Bu durum sizi rahatsız etmeye başlıyor ve müdahale etmeniz gerektiğini düşünüyorsunuz. Özellikle kimi çocukların bu saygı duymayan davranışları diğer çocuklara da olumsuz örnek olmaya başlamıştır. Kimi zaman sınıfı yönetemez durumlara geldiğinizi görüyorsunuz. Ama bu sorunu nasıl çözeceğinizi bilmiyorsunuz. Hatta bunun bir sorun olup olmadığı konusunda da emin değilsiniz. Böyle bir durumda ne yapabilirsiniz? Hiç düşündünüz mü? Araştırma temelli ve kanıta dayalı olarak bu sorunu tanımlayıp çözebilir misiniz? Soruda verilen Seda Öğretmen , kendine “Bunu gerçekleştirmek için ne yapabilirim?” diye sorar. Seda Öğretmen’in kendine bu soruyu sorması, kendi öğretimini geliştirmek için bir sorunu çözmeye çalışması eylem araştırmasının başlangıcını oluşturur. Bir uygulamacı olarak öğretmenin kendi yaptıklarına ilişkin sorular sormaya başlaması eylem araştırması için kritik öneme sahiptir. Bu kişinin değişeceği, gelişeceği ve aynı zamanda değiştireceği ve geliştireceğine işarettir. Doğru cevap C'dir.

Şekilde verile eylem araştırması döngüsüne göre ilk yapılması gereken değiştirilmesi
ya da geliştirilmesi gereken uygulamanın planlanması işlemidir. İkinci aşama planlanan değişikliğin veya iyileştirmenin uygulanması işlemidir. Üçüncü aşama ise değişikliğin uygulamadaki durumunun gözlemlenmesi ve yansımalarının anlaşılması işleminin yapıldığı tanımlama aşamasıdır. Son aşama ise değişikliğin ya da geliştirilen uygulamanın sonuçlarının değerlendirilmesi aşamasıdır. Bu aşamada eylem planı başarısız olarak değerlendirilirse tekrardan bir eylem planı hazırlanarak döngüye devam edilmelidir. Son aşamaya gelmeden önce her bir aşamada da döngü tekrar edilebilir. Böylece eylem araştırmasının katı ve esnek olmayan yapısına ilişkin eleştirilere de cevap verilmiş olur. Görüldüğü üzere eylem araştırmaları eğitim alanında var olan sorunların çözülmesinde, yapılan uygulamanın değiştirilmesinde ya da geliştirilmesinde kullanılan bir araştırma türü olarak karşımıza çıkmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Çocuklarla yapılacak araştırmalardaki etik ilkeler;
• Aydınlatılmış onam
• Çocuğu bilgilendirme
• Eşitlik ve ayrım yapmama
• Çocuğa ve düşüncelerine saygı gösterme
• Mülkiyet
• Metodolojik sınırlıklar 

Verien tüm öncüller doğru olduğundan Doğru cevap E'dir.

Verilen örnek çocuğa ve düşüncelerine saygı gösterme ile ilgilidir. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Çocuklarla yapılan araştırmada dikkat edilmesi gereken konular:
• Temel engel araştırmacının alışkanlıklarıdır.
• Temel veri kaynakları çocukların kendileri, aileleri ve toplumdur.
• Araştırmalar çocukların ilgi ve çıkarlarına dayandırılmak zorundadır.
• Araştırmalar çocukların adına ve onların düşündüğü gibi yürütülmelidir.

Eylem araştırması eğitim alanında yaygın adıyla öğretmen araştırması olarak bilinir.

Bu bir sentez sorusudur. "Çocukların Doğası ve Araştırma" konu başlığı altında yazılanlardan üretilmiş yanıtlar bulunmamaktadır.

Etik ikilem; kurala bağlanmamış durumlarda araştırmacının yaşadığı seçim sorunu.

Hümanistik Kuramlar

Humanistik kuram özellikle psikanalize dayalı psikodinamik kurama tepki olarak ortaya çıkmıştır. Carl Rogers ve Abraham Maslow öncülüğünde gelişen bu kurama göre insan davranışlarını artırmaya yarayan motivasyonlar bireylerin basit ihtiyaçlarına bağlı olarak şekillenmektedir. Bu bağlamda Maslow (1954) tarafından oluşturulan ihtiyaçlar hiyerarşisi temel fiziksel ihtiyaçlardan başlayarak kendini gerçekleştirmeye doğru gelişmektedir. Hümanistik kuramlar insan davranışını açıklarken nitel paradigmanın kullanımının daha uygun olduğunu varsaymaktadır. Buna göre çocukların davranışlarının amaçlarını ve an- lamlarını ortaya çıkarırken nitel yöntemlerin daha kullanışlı olabileceği düşünülmektedir (Greig vd., 2012). Özellikle burada resim çizdirme, fotoğraflar üzerinde görüşme veya foto ses/söylem gibi tekniklerin uygun nitel desenlerde kullanımı çocukların doğasına daha uygun görülmektedir. Yalnız bu veri toplama tekniklerinden kimilerinin soyut işlemler dönemindeki çocuklardan veri toplamak amacıyla kullanımının geçerlilik açısından sıkıntılı bir konu olduğu unutulmamalıdır. Ayrıca Hümanistik yaklaşımlar hem çocuklara araştırma süreçlerinde onların ilgi ve eğilimleri doğrultusunda hareket etmeye izin vermesi hem de belli başlı nitel araştırmaların varsayımlarına uygun olması nedeniyle çok tercih edilen bir yaklaşımdır. Öğretmenler sınıflarında Hümanistik kuram çerçevesinde birçok araştırma yürütebilir.

Nicel araştırmalar nesnelliği vurgular ve standartlaştırılmış işlemler ve nedensel açıklamalar kullanma olasılıkları yüksektir. Nicel araştırmalar pozitivist geleneğe dayalıdır ve süreç çoğunlukla tümdengelimdir. Konuyu, odaklanmış bir soruya daraltma, belirsiz kuramsal kavramları daha kesin değişkenlere dönüştürme ve test edilecek hipotezler geliştirme gibi bir dizi işlem basamağına sahiptir (Neuman, 2013). Nicel araştırmalarda değişkenlerin, başka değişkenler üzerindeki etkisinin incelendiği deneysel desenler en çok bilinen nicel araştırma desenlerindendir (Greig vd., 2012).

Nitel Araştırmalar

Bir öğretmenin 7-8 yaşlarındaki çocukların güncel çevre sorunlarını nasıl algıladığını öğrenmek istediğini düşünelim. Bunun için öğretmen çocuklarla sohbet etmiştir. Sohbetleri video ile kayıt etmiş ve daha sonra videoları izleyerek çocukların söylediklerini belli baş- lıklar altında toplamıştır. Öğretmen çocuklardan elde ettiği verilerden çevre sorunları başlıklarını bir kavram haritası yaparak sınıfının duvarındaki panolara asmıştır. Bu kavram haritaları veliler ve okul yönetimi tarafından çok beğenilmiştir.

(A) seçeneği deneysel araştırma ile ilgilidir. Diğerleri "Eylem Araştırması" başlığının altında yazılanlardan derlenmiştir.

Unicef’e(2002)göre, çocuklarla yapılacak araştırmalardaki etik ilkeler; • Aydınlatılmış onam

• Çocuğu bilgilendirme
• Eşitlik ve ayrım yapmama
• Çocuğa ve düşüncelerine saygı gösterme
• Mülkiyet
• Metodolojik sınırlılıklar

Eşitlik ve ayrım yapmama: Araştırmaya ilişkin olası faydalardan çocukların hepsi eşit bir biçimde yararlanmalıdır. Örneğin farklı bir öğretim yöntem-teknik veya materyalinin kullanıldığı deneysel bir araştırmada kontrol grubu bu etkinlikten mahrum bırakılmamalıdır. Araştırma bittikten sonra bu durum telafi edilmelidir. Bazen nitel bir araştırma sürecinde yapılan görüşmede çocukların kimileri ile görüşme yapılırken kimileri ile yapılmayabilir. Nitel araştırmanın doğası bunu gerektirir. Ancak araştırmacı görüşmeye seçilmeyen çocukların üzüldüğünü ve kendileri ile neden görüşme yapmadığını sorduklarını fark eder. Araştırmacı o çocuklarla da görüşme yaparak onları onore eder. Ancak o çocuklardan elde ettiği verileri araştırmasında kullanmaz. Bu sadece çocuklar arasında ayrım yapılmaması adına gösterilmiş bir davranıştır.

Mülkiyet: Çocuk, araştırma sonuçları hakkında bilgilendirilmelidir. Çocuk görüş-

lerini muhtemelen diyagram veya çizimlerle ifade edebilir. Bu durumda araştır- mada çocuk tarafından üretilenlerin ilgili mülkiyet hakları çocuğa verilmelidir. Çocuklarla performansa dayalı araştırmalar da yapılmaktadır. Çocukların performanslarının kayıtları, çocukların araştırma sürecinde ürettikleri resim, fotoğraf, araştırma ortamından kalanlar/örnekler (artifact) gibi görsellerin ve kayıtların telif haklarının çocuklara ait olduğu bilinciyle hareket edilmelidir. Çocukların ve ailelerinin izni olmadan araştırma ortamından elde edilen ürünlerin varsa teliflerin ödenmeden kullanılması hem etik değil hem de hukuki sonuçlar doğuracak işlerdir. Araştırmacıların bu konuya dikkat etmesi gerekir.