ÇOCUKLARI TANIMA VE DEĞERLENDİRME - Deneme Sınavı - 17

Portfolyo kullanımının değerlendirme sürecinde kullanımının yukarıda sayılan yararları yanında birtakım sınırlılıkları da bulunmaktadır. Bu sınırlılıklar; geleneksel ölçme-değerlendirme araçlarına göre güvenirliklerinin düşük olması; öğretmenin iş yükünü özellikle kalabalık sınıflarda çok fazla artırması; uzun bir zaman diliminde toplanan çalışmaların hepsinin değerlendirilmesinin güç olması; değerlendirme ölçütlerini belirlemenin başlangıçta zor ve zaman alıcı olması; saklamanın güç olması biçiminde ifade edilebilir.

Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

Hangi tür portfolyonun kullanılacağına karar vermede en önemli ölçüt, öğrencilerin gelişim düzeyleri ve yaşlarıdır. Okul öncesindeki portfolyo ile ilkokuldaki bir portfolyo farklı amaçlara yönelik olarak hazırlanır. Okul öncesi portfolyo gelişim ölçütü olarak büyümeye vurgu yaparken, ilkokul portfolyoları eğitim programının amaçları doğrultusunda öğrencinin akademik gelişimi başta olmak üzere tüm gelişim alanlarına dikkat çeker. 

Okul öncesinde portfolyolarda bulundurulabilecek en önemli belgelerden biri de öğrencilerin çalışma örnekleridir. Bu örnekler öğretmen ve öğrenci tarafından, çocuğun performansı ve okul yılı boyunca gösterdiği ilerlemenin ürünleri olarak toplanır ve düzenlenir. Sanat projeleri, ince motor etkinliklerine yönelik örnekler, ses kaydı yapılmış dil örnekleri, resim ve karalamalar, çocuğun etkinlik ve sosyal etkileşimini yansıtan fotoğraflar, video ve ses kayıtları çalışma örnekleri olarak belirtilen dokümanlardır.

Bu nedenle doğru yanıt B'dir.

Portfolyo oluşturulma aşamaları aşağıda verilmiştir:

Amaç belirleme aşaması, 

Toplama aşaması, 

Seçme aşaması, 

Yansıtma aşaması, 

İletişim ve geri bildirim aşaması,

Kontrol listelerinin kullanımının okul öncesi eğitim açısından çocuğun bireysel gelişiminin ortaya konması ve başkalarıyla kıyaslanmadan çocuğun sahip olduğu niteliklerin değerlendirilmesini sağlaması açısından önemli yararları vardır. Bu yararlarının yanında eğitim programı açısından da pek çok olumlu katkıları bulunmaktadır. Kontrol listeleri bireysel eğitim gereksinimlerinin belirlenmesi, uygun bir program hazırlanması ve programın değerlendirillmesine de olanak tanır. Tüm bu yararlarının yanında kontrol listelerinin en önemli sınırlılığı davranışın sadece varlığı ya da yokluğunu ortaya koyması, nitelik açısından bir dönüt vermemesi olarak ifade edilebilir. Bu sınırlılık gözlem formları, dereceli ölçekler ya da öğrenci ürünlerinin portfolyo dosyasına konulması ile en aza indirgenebilir.

Bu nedenle doğru yanıt B'dir.

Çocuğun değerlendirilmesi: Çocuğu değerlendirme süreci çocuğa ait bilgilerin çok çeşitli araçlar vasıtasıyla sistematik olarak toplanması, kayıt altına alınması ve bu veri tabanıyla çocuk hakkında yorum yapabilir hâle gelinmesi demektir. Çocuğun bilimsel ve gerçekçi yöntemlerle değerlendirilmesi, programın etkili bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için önem taşımaktadır. Çocukların tanınması ve değerlendirilmesi için en etkili yöntem, doğal ortamda çocuğun gözlenmesidir. Çocuğun gereksinimlerinden yola çıkarak hazırlanan bir programın etkisi daha yüksek olacaktır. Örneğin, öz bakım becerilerinin geliştirilmesi gereken bir çocuk için öğretmen, öncelikli olarak öz bakım becerilerini geliştiren etkinlikler hazırlar. Dil problemi olan çocuklar için dil gelişiminin desteklenmesi gerekmektedir.  Çocukların gelişimlerinin değerlendirilmesi bir yandan çocuğun neleri başarıyla yaptığı ve ne düzeyde yaptığı hakkında bilgi verirken diğer yandan nasıl ve neden yaptığı hakkında ipuçları verecektir. Öğretmenlerin, çocukların gelişimlerini değerlendirirken onları birbirleriyle karşılaştırmak yerine, her çocuğu önceki ve sonraki beceri ve davranışlarına bakarak kendi içinde değerlendirmesi gerekmektedir. Bu noktada, her çocuktan beklenenlerin kendi gelişimi ve bireysel özellikleriyle tutarlı olmasına, yani beklentilerin gerçekçi olmasına da özen gösterilmelidir. 

Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

Öğretmenin kendini değerlendirmesinde cevap arayabileceği bazı sorular şunlardır:

 Mesleki ve kişisel açıdan: 

• Bildiklerimi uygulamaya aktarabiliyor muyum? 

• Hazır etkinlikler mi kullanıyorum? Yoksa üretken olabiliyor muyum? 

• Mesleğimde gelişebilmek için yeteri kadar çaba sarf ediyor muyum? 

• Uygulamalar sırasında sorun çözmede ne kadar başarılıyım? 

Uygulamadaki performans açısından: 

• Çocukların programda farklı öğretim stratejileri kullanarak ilgisini çeken bir program hazırlayabiliyor muyum? 

• Çocukların bireysel, sosyal-kültürel farklılıklarına uygun program hazırlayabiliyor muyum?

• Programda yeterince esnek miyim? 

• Çocuklarla iletişimim nasıl? 

• Uygun çevre düzenlemesi yapabildim mi?

Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

Program değerlendirme ile ilgili çeşitli model ve yaklaşımlar geliştirilmiştir. Genel olarak, altı tür program değerlendirme yaklaşımından söz edilmektedir.

• Öğretim programının tasarımını değerlendirme: Programın, program geliştirme esasına uygunluğunun değerlendirilmesidir. 

Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

Hedefe Dayalı Değerlendirme: 

 Modeli Ralph Tyler tarafından geliştirilen bu model, daha sonra geliştirilen pek çok modelin odak noktası olmuştur. Modelin merkezinde eğitim hedefleri vardır. Bu yaklaşıma göre değerlendirme süreci, eğitim hedeflerinin uygulanan program ve öğretim yoluyla tam olarak ne düzeyde kazandırıldığını belirlemeye yönelik bir süreçtir. Değerlendirme sonucunda eğitim programının etkili olup olmadığını ve hangi yönlerden geliştirilmesi gerektiğini görmek mümkün olabilmektedir.

Bu nedenle doğru yanıt B'dir.

Eğitsel Uzmanlık/Eleştiri 

Modeli Elliot Eisner tarafından geliştirilen bu modelde daha çok niceliksel incelemeye öncelik verilmektedir. Eisner’in modeli, eğitsel eleştiri ve uzmanlık üzerine tasarlanmıştır ve yeni programların bir sonucu olarak, zengin ve nitelikli bir eğitsel yaşantılar tasvir etmeye yöneliktir. Program uygulandıktan sonra programla ilgili betimleme, yorumlama ve değerlendirme yapılır; programa ilişkin sonuçlar elde edilir.

Bu nedenle doğru yanıt C'dir.

Çocuklar farklı zamanlarda, farklı ortamlarda, farklı kişilerle olan iletişimlerinde ve farklı işlerle meşgulken farklı tepkiler verebilirler. Bu nedenle çocuğun, farklı durum ve farklı ilişkiler içinde değerlendirilmesi gereklidir. Değerlendirmenin hedefi çocukların neleri bilmediğini değil, neleri bildiğini anlamaktır. Bu bir anlamda, çocuğun güçlü yanlarının ortaya çıkarılması demektir. Çocukların bildiklerinden hareket ederek, yeni öğrenme alanlarına dikkatlerinin çekilmesi gerekir. Çocukların ne bildikleri kadar neleri merak ettikleri de dikkate alınmalıdır. Çünkü merak, öğrenmeyi güdüler. Çocuğu tanıma ve değerlendirme sürecinde, çocuğun yaptıkları kadar yapamadıkları da dikkatle izlenmeli, gereken eğitsel destek sağlanmalıdır. Çocuğu tanıma ve değerlendirme çalışmalarının, çocukların yapamadıkları üzerinde yoğunlaşmaktan kaçınılmalıdır. Hedef, çocuğun kendi yeterliliğinin farkına vararak kendi hakkında olumlu benlik algısını güçlendirmek ve böylece kendine saygısı ve güveni olan duygusal yönden güçlü bireyler yetiştirmektir. 

Bu nedenle doğru yanıt B'dir.

Ev ya da okul temelli gözlem çalışmalarında, yeteri kadar veri toplanabilmesi için en az üç saatlik gözlem yapılmalıdır. Yapılandırılmış gözlem ve mülakat yöntemlerinde daha özel konular incelendiği için süre daha kısa olabilir. Çocukların performanslarını ve davranışlarını değerlendirmek için gözlem aracılığıyla şu alanlarda bilgi sahibi olunur. 

Bu nedenle doğru yanıt C'dir.

Başarı testleri ve yetenek testleri gibi farklı amaçlar için geliştirilmiş, çeşitli standart testler vardır. Standart başarı testleri, çocukların bir okul konusuyla ilgili olarak ne kadar öğrendiğini ölçmeye yarar. Sonuçlar genellikle “başarılı” ya da “başarısız” şekilden değerlendirilmektedir. Bu testlerden elde edilen sonuçlar, eğitimcilere testin değerlendirildiği alanla ilgili olarak çocukların düzeylerine uygun programların geliştirilmesine yardımcı olur. Standart yetenek testleri ise bazı özel beceri ve yeteneklerin anlaşılmasına yardımcı olur.

Bu nedenle doğru yanıt D'dir.

Erken Çocukluk İçin Değerlendirme Profilleri: Erken Çocukluk İçin Değerlendirme Profilleri, bir bütün olarak okul öncesi eğitim ortamını değerlendirme olanağı sağlayan gözleme dayalı bir kontrol listesidir. 

Bu ölçme aracında değerlendirilen unsurlar şunlardır: 

• Öğrenme ortamı: Materyallerin ulaşılabilirliği, çocukların bağımsız hareket etmesine olanak tanıyan boş alanların olması, 

• Programlama: İçeriklerine ve alanlarına göre etkinliklerin çeşitliliği, 

• Müfredat: Öğrenmeyi sağlayan farklı tekniklerin kullanılması, çocukların sınıf ortamında değerlendirilmesi, çocukların kendi öğrenme süreçlerini yönlendirebilmelerine olanak sağlanması, öğretmenin öğrenme sürecindeki rolü, 

• Etkileşim: Öğretmenin sınıf yönetimi ve çocuklarla olumlu etkileşimi, 

• Bireyselleştirme: Değerlendirme aracılığıyla bireysel öğrenme deneyimlerinin desteklenmesi, özel gereksinimli çocuklar için planlamaların yapılması.

Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

Head Start Programı, 1965 yılında” Hiçbir çocuk geride kalmasın.” sloganıyla, ABD’de hükümet desteğiyle yürütülen ve Marrian Wrieght Edelman tarafından oluşturulan bir programdır. Bu programın temel amacı risk grubundaki ve düşük sosyo-ekonomik seviyedeki ailelerden gelen çocukların sosyal ve eğitimsel fırsatlar sağlanarak yoksulluğun olumsuz etkilerinden korunmasıdır. Program çocuğun yakın çevresine de ulaşmayı hedefler. Head Start programı eğitim, sağlık, ebeveyn katılımı ve sosyal hizmetler bölümleri kapsayarak çocuğu çok yönlü destekler.

Bu nedenle doğru yanıt C'dir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Doğru cevap B seçeneğidir.